به وقت تولد یک کتاب؛ گزارشی از آئین رونمایی کتاب فاخر «گیلان بهشت خوراک ایران»

علی علیزاده ازبری / دیارمیرزا: به نظر می‌رسد هنگامی که استاد نجف دریابندری شاهکارآشپزی خود را «کتاب مستطاب آشپزی» نام نهاد این پیام را به جامعه منتقل کرد که غذا مهم است و شکم محترم، و غذایی که به آنجا روانه می‌کنیم  باید هم‌شان آن مکان محترم باشد. چنانکه در قرآن آمده است «آدمی باید به قوت و غذای خود به چشم خود بنگرد.»
گیلان را از چند وجه می‌توان به بهشت مانند کرد، طبیعت افسونگر، غذاهایی لذیذ و زنانی هنرمند و حوری وش، حال اگر زن هنرمندی چون زری آذر پیرا در استان بهشت مانندِ گیلان و از غذاهای لذیذ و خوش طعم و عطر و بوی آن با مردمانی شهره به مهمان نوازی و  با نیم قرن تلاش، کتابی تالیف کرده باشد می‌توان اعا کرد اثری  بهشتی پدید آمده است. چرا که شاعر سروده:
ای که دیدی فضای گیلان را/توی جنگل صدای گیلان را
می‌شود این بهشت تو تکمیل/گر ببینی غذای گیلان را
دعوت شده‌ایم  به جشن تولد، در آستانه ۱۲ دی، روز رشت و در این شهر جذاب، اولین شهرخلاق خوراک‌شناسی ایران، آری جشن تولد یک اثر ارزشمند از زری آذر پیرا متولد بهشتِ گیلان، نویسنده‌ای هنرمند، حاضرانی هنر شناس، مهمان ارجمندی چون رضا رفیع در مقام کارشناس مجری، به بهانه‌ی رونمایی از کتابی فاخر و ماندگار با نام «گیلان بهشت خوراک ایران» آن هم در سالنی لوکس و درجه یک با نام تالار سلطان، چه دورهمی زیبایی، همه چیز جور است برای اینکه عصر سه شنبه، چهارمین روز از دی ماه ۱۴۰۳ به خوشی بگذرد، حاضران حظ ببرند، گل بشنود، یاد بگیرند و خاطره بسازند.
رضا رفیع هنرمندِ شاعر و طناز مشهور، برای شروع مراسم حاضران را خیلی منتظر نمی‌گذارد. پشت جایگایی قرار می‌گیرد که با گلهای زیبا و فراوانی که مهمانان به رسم هدیه آورده بودند گل باران شده  و رفیع تحت تاثیر آن فضا،   این گل باران را حاصل نیم قرن تلاش ستودنی  و هنرنمایی‌های زری آذر پیرا دانسته و می‌گوید: هر هنرمند برای بشریت یک امتیاز است. تاجی بر سر آفرینش است. شاید بهانه پز دادن خداوند بر فرشتگانی باشد که چرا باید بر بشر سجده کنند؟
می‌گوید: غذا پیوند دهنده نسل‌ها است و اثری که پدید آمده هم می‌تواند پیوند دهنده نسل‌ها باشد و هم پیوند دهنده ملل مختلف. چرا که این کتاب به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده است.
رفیعِ قند پهلو، از کارآفرینی زن‌ها می‌گوید و اینکه اگر مردان هم کارآفرین هستند همراهی همسرانشان آن‌ها را به آن موفقیت نزدیک کرده است و خانم آذر پیرا کارآفرین حوزه خوراک و موسس اولین آموزشگاه غذا درگیلانی  است که به تنوع غذا و خوراک معروف است و مردمانش به مهمان نوازی شهره اند.
و در ادامه جلسه، نوبت به سخنران ویژه مراسم دکتر روشن بابایی همتی استاد گردشگری و عضو هیات علمی دانشگاه گیلان می‌رسد که با معرفی مجری، پشت جایگاه به خطابه می‌ایستد. یادی از شاهکار نجف دریابندری از (سیر تا پیاز، کتاب مستطاب آشپزی) می کند. از نداشتن دیپلماسی خوراک‌شناسی و اهمیت آن می‌گوید. خبر از ارتباط و تبادل فرهنگی وآموزش آشپزی بین گیلان و سوئیس می‌دهد. پیشنهاد تاسیس موزه خوراک‌شناسی  در رشت را می‌دهد و از گردشگری غذا می‌گوید. گریزی به تاریخچه‌ی غذا در گیلان و نوشته‌هایی از اغذیه فروشی‌های رشت در آثار سیاحان و نیز از گردشگری غذا و انواع آن (آبی، قرمز، سبز و زرد) می‌گوید و در مورد کتاب «گیلان بهشت خوراک ایران» هم ادعا می‌کند که هم به لحاظ تکنیک و هم سواد بصری این کتاب در اوج است حتی بالاتر از آثار نجف دریابندری.
و درامتداد این ماجرای جذاب، جناب مجری رفیع الدرجه دوباره استوار بر جایگاه می‌ایستد و قبل از سپردن جایگاه به نویسنده کتاب از ارتباط ادبیات و غذا می‌گوید و شاهد مثال می‌آورد که  بسحاق اطعمه، شاعر پارسی‌گوی قرن‌های هشتم و نهم اشعار خود را در احوال انواع اغذیه و خوراکی‌های عصر خود سروده و به همین سبب او را اطعمه لقب داده‌اند و آن اشعار امروز تبدیل به یک منبع مهم برای پی بردن به انواع غذا درآن دوره شده است.
ودر انتها نوبت به گل سرسبد این مراسم سرکار خانم زری آذر پیرا نویسنده کتاب «گیلان بهشت خوراک ایران» می‌رسد که با قرار گرفتن در میان سبدهای گل و جایگاه گلباران شده برای حاضران گل بگوید. و او از نیم قرن تلاش خود در راه آموزش و ترویج خوراک گیلان می‌گوید و اینکه از سال ۱۳۹۷ که ایده و شروع نوشتن این کتاب بود.   از همان ابتدا متوجه شده است که راه دشورای در پیش خواهد داشت اما این راه دشوار را با کمک خانواده و همراهی دوستان طی کرده است.
نویسنده کتاب در ادامه می‌گوید: فرهنگ غذایی هر کشوری با دخالت عوامل متعددی چون طبیعت، جغرافیا، اقلیم، تاریخ و فرهنگ آن کشور شکل می‌گیرد و با توجه به تنوع اقلیم در ایران بیش از ۲۵۰۰ نوع خوراکی مستقل ثبت شده است که بیش از ۱۰ درصد آن غذاها متعلق به گیلان ما هستند.
بنیانگذار اولین آموزشگاه غذا در رشت در انتهای سخن، با تشکر و تقدیر از دکتر نقبایی نویسنده مقدمه کتاب، دکتر بابایی مشاور پروژه، خانم‌ها فلوراپور طواف، مریم فتحی امور فنی چاپ، ساناز کامران فر، صدیقه‌پور باقر، مریم خانی، پیام رحیمی نژاد از آتلیه پرو ویدئو تاکید می‌کند که با کمک‌ها و همراهی‌های آنان این راه بسیار دشوار شش‌ساله بر او هموار شده است.

و چند نکته:
-لازم به ذکر اینکه کتاب «گیلان بهشت خوراک ایران» با معرفی و دستور پخت ۲۰۰ نوع خوراک گیلانی در۴۵۲ صفحه با کاغذ گلاسه، در ۵۰۰ مجلد بصورت مصور و تمام رنگی با قیمت ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و به زبان فارسی و انگلیسی و توسط  نشر خانه فرهنگ و هنر گویا  به چاپ رسیده است.
-نویسنده کتاب می‌گوید در راه خلق این اثر گرانبها که سند محکم و معتبری برای ثبت شهر رشت بعنوان شهر خلاق خوراک در یونسکو خواهد بود کمترین کمکی از دستگاههای رسمی و دولتی دریافت نکرده است. البته او اصرار دارد بگوید که توقعی هم نداشته و این کار را برای بدهکاری خود به این آب و خاک انجام داده است.
-و آخر سخن اینکه گیلان است و مهمان نوازی مردمان و تنوع غذایی کم نظیر آن که شاید یکی از دلایل این تنوع، همین مهمان نوازی باشد چرا که در منازل خود  بهترین غذا‌ها، مکان‌ها و رخت خواب‌ها را برای مهمان کنار گذاشته‌اند چنانکه شاعر گیلکی سرا می‌گوید:
پلای تازه بَج مِهمانِ شینه/فوسنجونِ گِمَچ مِهمانِ شینه
دَکفته می‌طَمعَ هَن هیندوانه/اونم که خَج به خَج مِهمانِ شینه
برگردان فارسی
کَته‌ی برنجِ تازه برای میهمان است/فسنجانِ داخل گمچ (دیگ سفالی) برای میهمان است
هوس همین هندوانه را کرده‌ام /آن هم که قاچ به قاچ برای میهمان است