خطرناک‌ترین بیماری های مشترک بین انسان و سگ

سگ ها برای بیش از ۱۴ قرن به عنوان حیوان خانگی در کنار انسان‌ها زندگی می‌کنند. این هم نشینی بین سگ و انسان طی قرن‌ها باعث شده تا بیماری‌های مشترکی بین سگ و انسان وجود داشته باشد. سگ ها منبع اصلی بسیاری از عفونت‌های مشترک بین انسان و دام هستند و چندین بیماری ویروسی و باکتریایی را به انسان منتقل می‌کنند. بیماری‌های زئونوز (مشترک) می‌توانند از طریق بزاق آلوده، آئروسل‌ها (ذرات معلق و گرد و غبار)، ادرار یا مدفوع آلوده و تماس مستقیم با سگ به انسان منتقل شوند. در این خبر می‌خواهیم بیماری‌های مشترک بین انسان و سگ را معرفی کنیم.

بیماری هاری

وقتی صحبت از بیماری مشترک بین انسان و سگ باشد، اولین بیماری‌ که به ذهن ما می‌آید، هاری است. هاری یک ویروس RNA تک رشته‌ای از خانواده رابدو ویریده (Rhabdoviridae) است. در اکثر پستانداران از جمله سگ وجود دارد و باعث تغییر رفتار شدید، فلج تدریجی و در نهایت مرگی دردناک می‌شود.

عفونت هاری یک بیماری قدیمی است که میزان مرگ و میر بالایی در جمعیت انسان و حیوان دارد. بر اساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، سالانه بین ۳۰۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ مرگ و میر در سراسر جهان به دلیل عفونت هاری رخ می‌دهد. بیماری هاری یکی از شایع ترین بیماری های سگ محسوب می‌شود.

نورویروس ها

نوروویروس‌ها یک ویروس RNA تک رشته‌ای ناهمگن هستند که متعلق به خانواده Caliciviridae است. نوروویروس‌ها عامل اصلی گاستروانتریت پراکنده (بیماری التهاب معده‌ای روده‌ای) در انسان هستند. این ویروس می‌تواند انسان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. نورویروس را می‌توان در دستگاه گوارش و در نتیجه در مدفوع یا اسهال سگ‌های آلوده یافت. همچنین می‌تواند از غذا یا آب آلوده به انسان منتقل شود و عفونت نیز به سرعت در جمعیت انسانی از طریق دفع مدفوع گسترش می‌یابد.

پاستورلا Pasteurella

پاستورلا گونه‌ای از باکتری گِرَم منفی و بی‌هوازی است که عمدتا در حیوانات وجود دارد. این گونه از باکتری به صورت طبیعی در دستگاه تنفسی فوقانی سگ و گربه وجود دارد که می تواند از طریق تماس مستقیم و غیرمستقیم مانند گاز گرفتن یا لیس گربه یا سگ به انسان منتقل شود. چندین بیماری عفونی در انسان به گونه‌های پاستورلا نسبت داده می‌شود. عفونت بافت نرم (cellulitis) مهمترین عفونتی است که توسط پاستورلا منتقل می‌شود. علاوه بر این بیماری‌هایی مانند: مننژیت، عفونت استخوان و مفاصل و عفونت تنفسی می‌تواند توسط Pasteurella spp منتقل شود.

سالمونلا

سالمونلا، باکتری‌های باسیل گِرَم منفی بی‌هوازی و متحرکی هستند که در روده بزرگ انواع پستانداران، به‌ویژه در قسمت انتهایی روده بزرگ و غدد لنفاوی بوجود می‌آیند. روش انتقال این بیماری به انسان از طریق دستگاه گوارش [انتقال مدفوع] است و باعث بروز بیماری‌هایی مانند: گاستروانتریت، تب روده، باکتریمی و استئومیلیت در انسان می‌شود.

بیماری‌های گوارشی شایع ترین علائم بالینی سالمونلا در انسان و سگ است. با این حال، اکثر حیوانات یا انسان‌های آلوده بدون علامت هستند و ممکن باکتری را به مدت ۶ هفته به سایرین منتقل کنند. این بیماری قابل درمان است. برای بیماران آلوده به گونه‌های سالمونلا باید آنتی بیوگرام در نظر گرفته شود. با این حال، می‌توان آن را با خانواده‌های مختلف آنتی بیوتیک‌ها از جمله فلوروکینولون ها، بتالاکتام‌ها و ماکرولیدها نیز درمان کرد.

بروسلا

Brucellosis یا بروسلوز یکی از شایع ترین بیماری های مشترک بین انسان و سگ است. این بیماری در واقع نوعی عفونت باکتریایی است که توسط باکتری B.Canis به‌وجود می‌آید.

سگ‌های آلوده به این باکتری معمولا در ناحیه تناسلی دچار عفونت می‌شوند. این بیماری در اثر تماس مستقیم مایعات بدن سگ آلوده به B.Canis می‌تواند به سرعت به انسان منتقل شود. دوره کمون این بیماری ممکن است بین ۱ تا ۴ هفته تا چند ماه متغیر باشد. سگ و انسانی که دچار این بیماری شده است ممکن است بدون علامت باشد یا حتی ممکن است علائم بالینی جدی به ویژه تب، تعریق شبانه و کمردرد در ناحیه تناسلی داشته باشد.

بروسلوز باید درمان شود تا از عوارض و عواقب بیماری جلوگیری شود. درمان‌های ترکیبی، که به طور گسترده در درمان بروسلوز به کار می‌روند، شامل داکسی سایکلین به همراه استرپتومایسین یا ریفامپین به مدت ۶ هفته است.

یرسینیا انتروکولیتیکا

Y.enterocolitica یک پاتوژن گِرَم منفی و بی‌هوازی اختیاری هستند که بین انسان و سگ مشترک است. این بیماری به صورت عفونت حاد منجر به التهاب روده خود محدود شونده در انسان می‌شود.

در برخی از مطالعات پاتوژن از زخم ناشی از گازگرفتگی سگ جدا شده است. بیماران ممکن است در مراحل اولیه بدون علامت باشند و هنگامی که پاتوژن به سطح مخاط روده حمله می‌کند، با بروز اسهال آبکی یا خونی مواجه شوند. این بیماری در واقع نوعی بیماری خود محدود شونده است که نیازی به درمن آنتی بیوتیکی ندارد. با این حال، بیماران مبتلا به عفونت شدید و بیماران دچار نقص ایمنی باید با ترکیبی از آمینوگلیکوزید و داکسی سایکلین درمان شوند.

کمپیلوباکتر

کمپیلوباکتر spp نوع دیگری از باکتری‌های گِرَم منفی است که شکلی شبیه S دارد. این باکتری نیز به طور معمول در دستگاه گوارش بسیاری از حیوانات زندگی می‌کند. تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا مدفوع آنها یکی از دلایل اصلی انتقال کمپیلوباکتر است. سگ‌ها و توله‌ها منبع اصلی کمپیلوباکتر هستند. به عنوان مثال، در یک مطالعه نشان داده شد که در ۴۷ درصد از نمونه‌های مدفوع سگ، باکتری کمپیلوباکتر وجود داشته است.

دوره کمون در کمپیلوباکتر از یک تا هفت روز متغیر است. اکثر بیماران تب، استفراغ، اسهال و درد شکم دارند. همچنین اسهال خونی ممکن است در بیش از ۵۰ درصد از بیماران مبتلا وجود داشته باشد. این عفونت معمولا خود محدود شده است و نیازی به درمان ضد میکروبی ندارد.

کاپنوسیتوفاگا

Capnocytophaga canimorsus یک باکتری دوکی شکل گِرَم منفی است که در بزاق دهان سگ و گربه یافت می‌شود. عامل اصلی این بیماری مشترک انسان و سگ، عمدتا گاز گرفتگی است. احتمال انتقال این بیماری به افراد الکلی، بیماران مسن، بیماران دارای نقص ایمنی و آسپلنیک بیشتر است.

این پاتوژن همچنین می تواند منجر به سایر عفونت‌های کشنده از جمله مننژیت، استئومیلیت، آرتریت، آبسه ریه یا آمپیم و اندوکاردیت شود. تحقیقات نشان داده است که مرگ و میر ناشی از این بیماری حدود ۳۰ درصد است.

بردتلا برونشی سپتیکا

Bordetella bronchiseptica یک باکتری میله‌ای گِرَم منفی است که در دستگاه تنفسی فوقانی پستانداران مانند سگ و گربه زندگی می‌کند و از طریق آئروسل (ذرات معلق و گرد و غبار) به انسان منتقل می شود. این بیماری می‌تواند مشکلات حاد تنفسی مانند سرفه‌های خشک و خشن در سگ ایجاد کند. عفونت انسان به این باکتری بسیار نادر است اما در صورت بروز می‌تواند عامل ذات‌الریه و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی در انسان باشد.

کوکسیلا بورنتی

C.burneti یک باکتری گِرَم منفی داخل سلولی اجباری است که باعث تب کیو در انسان می‌شود. پاتوژن معمولا افراد را از طریق آئروسل و تماس مستقیم با مایعات بدن سگ آلوده می‌کند. سگ‌ها عامل اصلی انتقال C.burneti نیستند ولی ممکن است در موارد خاصی ناقل آن باشند. علائم این بیماری تب، لرز، حالت تهوع، استفراغ و سرفه است. دوره کمون این بیماری بین ۸ تا ۱۲ روز پس از مواجهه با حیوان آلوده تخمین زده شد.

سایر بیماری‌های مشترک بین انسان و سگ

بیماری‌های مشترک دیگری بین انسان و سگ وجود دارد، بیماری‌هایی مانند: لپتوسپیرا، استافیلوکوک اینترمدیوس، استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) نیز از مهمترین آنها هستند. سگ‌ها عامل انتقال بیماری‌های زیادی به انسان هستند ولی صاحبین سگ باید با این بیماری‌ها آشنا باشند تا بتوانند از بروز آن جلوگیری کنند.