سالمندی ; تهدید یا فرصت

سالمندی : تهدید یا فرصت

سالمندی پدیده ای است با جنبه های زیستی، روانی و اجتماعی مختلف، لیکن تعریف عملیاتی سالمندی معمولا بر حسب سن تقویمی بوده وسن بالای ۶۵ سالگی را آغاز سالمندی تلقی می کنند با نگاهی به آمار جمعیتی جهان، دو پدیده نمایان می شود، که اولی رشد سریع جمعیت به ویژه در کشورهای در حال توسعه و دومی افزایش طول عمر و یا امید به زندگی بوده که پدیده سالمندی جوامع راموجب شده است.

طبق تخمین سازمان ملل متحد، در سال ١٩۵٠تقریبًا ٢٠٠ میلیون سالمند در سرتاسر جهان وجودداشته، که در سال ١٩٧۵ این رقم به ٣۵٠ میلیوننفر رسیده و تخمین زده می شود تا سال ٢٠٢۵ ازمرز یک میلیارد و یکصد میلیون نفر تجاوز خواهدکرد که افزایشی معادل ٢٢۴ درصد است، درحالیکه در همین فاصله زمانی انتظار می رود که جمعیت کل جهان از ۱/۴ میلیارد نفر در سال١٩٧۵ به ۲/۸ میلیارد نفر در سال ٢٠٢۵ برسد، که افزایشی معادل ١٠٢ درصد خواهد بود .

بدین ترتیب میزان رشد سالمندان به مراتب سریعتر ازرشد کل جمعیت جهان است و دو سوم اینجمعیت نیز مربوط به کشورهای آسیائی واقیانوسیه خواهد بود.

درحال حاضر بیش از ۲۰% جوامع توسعه یافته را سالمندان تشکیل میدهند که در سال ۲۰۲۵ به بیش از ۳۰% خواهد رسید این درحالی است که در کشورهای در حال توسعه نیز به طور متوسط ۷% جمعیت سالمند می باشند که در طی این مدت به بیش از ۱۷% می رسد.

در ایران نیز اگرچه مشکل سالمندی بصورت حاد خود را نشان داده اما به دلیل ساختار جمعیتی,کمترمورد توجه قرار گرفته و در سالهای آینده ابعاد این مشکل افزایش خواهد یافت به طوریکه شاید بتوان انرا سونامی آینده جمعیتی ایران دانست. جمعیت سالخورده کشور طی ۳۰ سال(۸۵-۱۳۵۵) ۹/۲ برابر شده است. این مقیاس در مناطق شهری کشور چهار برابر است و از ۸۰۰ هزار نفر به بیش از ۲/۳۳.۲ میلیون نفر افزایش یافته است.آمار سرشماری سال ۱۳۸۵ میزان افراد بالای ۶۵ سال ایران را ۲/۵% نشان داده و بر اساس آخرین سرشماری در سال ۹۰ جمعیت کل کشور ۷۵ میلیون و ۱۴۹ هزار نفر گزارش شده که جمعیت سالمندان ۶ میلیون و ۱۵۹ هزار نفر که در واقع ۲/۸درصد از جمعیت را سالمندان تشکیل داده اند .گیلان با ۱۱ درصد جمعیت سالمند، پیرترین استان کشور است که این امر می‌تواند یک فرصت و یا تهدید باشد.

 ازیک رو سالمندان بالاترین مصرف کنندگان خدمات بهداشتی و اجتماعی بوده و روز به روز به میزان این تقاضا، افزوده خواهد شد و از طرف دیگر مسائل بهداشتی سالمندان از مسائل جوانان ومیانسالان کاملا متفاوت می باشد . متوسط مصرف دارو در سالمندان بالاتر از سایر گروهها بوده، اکثرًا ازچندبیماری یا شکایت رنج می برند.

مشکل سالمندی جمعیت,  تغییرات زیادی در سیمای مرگ ومیر وبیماری وناتوانی در دنیا ایجاد نموده که به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۰ شعار سالانه خود را براین موضوع معطوف نمود و “سالمندی , اورژانس جهانی”  را سرلوحه تمامی کشورها قرارداده از تمامی کشورهای عضو درخواست نمود که اقدامات لازم را جهت مدیریت پدیده سالمندی در کشور خود شروع نمایند ودر سال ۲۰۱۲  مجددا هدف سازمان بهداشت جهانی بر پدیده سالمندی قرار گرفت وشعار امسال نیز ” بهداشت وسالمندی Health And Aging ” انتخاب شد.

طب سالمندان از حدود ۱۰۰ سال پیش در دنیا شکل گرفت و بیش از نیم قرن است که در دنیا بیمارستانهای تخصصی سالمندان و بخشهای تخصصی این رشته وجود داشته و در حال ارائه خدمات می باشند.با توجه به خصوصیات افراد در این سن و وجود بیماریهای مختلف،آنها مجبورند برای کنترل مشکلاتشان به چندین متخصص مراجعه نمایند و اکثرا” با مشکل پلی فارمسی روبرو هستند. در این رشته تخصصی، پزشک، مسئول ارزیابی و کنترل سندرمهای شایع سالمندی و مشکلات این سنین می باشد. طب سالمندی، علمی چند وجهی بوده و به مسائل جسمانی، روانی اجتماعی و معنوی بیماران توجه جامع می کند.( Bio psycho socio spiritual)

در کلینیک تخصصی طب سالمندان، کلیه خدمات اختصاصی سالمندان، در راستای ارزیابی جامع سالمندی(CGA) ، پیشگیری، تشخیص و درمان سندرم های شایع سالمندی انجام می گیرد. پرفشاری خون، هایپر لیپیدمی، هایپر گلیسمی، کم کاری تیرویید، پوکی استخوان، آرتروز، افسردگی، اضطراب، اختلال خواب، مشکلات ادراری، اختلال حافظه و آلزایمر، مشکلات تغذیه ای، از جمله شایعترین شکایات بیماران مراجعه کننده به کلینیک سالمندی می باشند. سالمندان برای حل مشکلات پزشکی خود مجبورند به چندین متخصص و فوق تخصص مراجعه نمایند و در نهایت در مصرف کردن مجموعه داروهای نسخه شده توسط چندین پزشک، دچار مشکل می شوند. به همین دلیل، توجه به مشکل پلی فارمسی(چند دارویی)، در سالمندان بسیار حایز اهمیت است. توصیه می شود تمامی افراد۵۰ سال  به بالا جهت ارزیابی جامع به این درمانگاه مراجعه نمایند.

متاسفانه کلمه سالمندی در کشور ما بار منفی دارد.که برای اصلاح این تفکر نیاز به فرهنگ سازی وجود دارد. لازم به توضیح است  که نباید افراد صبر کنند تا به سن سالمندی برسند و بعد به کلینیک سالمندی مراجعه نمایند.قسمت مهمی که درطب سالمندی به آن توجه ویژه می شود این است که افراد از ۵۰ سال به بعد باید به کلینیک سالمندی مراجعه نمایندتا ضمن  check up کامل ،عوامل خطر استخراج شده و مورد ارزیابی قرارگیرند تا در آینده به سلامت، وارد سن سالمندی شوندو بتوانند در آینده  ،سالمندی سالم همراه با توانمندی را تجربه نمایند.

دکتر زهرا محتشم امیری
متخصص طب پیشگیری و فلوشیپ طب سالمندان – دانشیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.