نقش رسانه های بومی

به نام خدا

زندگی انسان امروز ، بیش از هر زمان دیگر مرهون تلاش فعالان عرصه خبر و اطلاع رسانی است ؛ آنانی که بدون هیچ چشم داشتی ، آگاهی بخشی به جامعه را رسالت خویش قرار داده و با تراوش رنج و غم و شادی مردم از قلم متعهد خود “چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نمانـد قرار”  را عینیت می‌ بخشند.

فرارسیدن ۱۷مرداد ، روز خبرنگار و روز پاسداشت مقام انسانهای آزاده ای که برای دستیابی به حقیقت و تولید و انتشار اطلاعات از هیچ کوششی فروگذار نمیکنند را به جامعه خلاق و  بزرگ خبرنگاری تبریک عرض نموده و از خدای بزرگ توفیق این عزیزان را مسئلت می نمایم .

۱- رسانه ها عملا در توسعه پایدار جوامع نقش بسیار مهمی بر عهده دارند و به عنوان نیروی محرکه در رشد و توسعه فرهنگی جامعه ، عامل مهمی به شمار می آیند . توسعه ، به آموزش و آگاه سازی و آماده کردن افکار عمومی برای بهره برداری از امکانات مادی و معنوی جامعه نیازمند است و دراین میان نقش رسانه ها (به ویژه مطبوعات و پایگاه های خبری) با کار کرد های اطلاع رسانی ، آموزشی ، تفریحی و سرگرمی خود ، به توسعه همه جانبه کمک میکند.

۲- استان گیلان رتبه دوم را در تعداد مطبوعات کشور دارد و این ظرفیت مهم مدنی باید با تقویت جایگاه مطبوعات ، و تحکیم نقش مشارکتی آنان ، تامین حقوق صنفی و امنیت شغلی فعالان رسانه ای و … ، در فرایند رشد و توسعه استان ، آموزش ، نظارت اجتماعی ، تقویت حوزه فرهنگی و … به کارگرفته شود.

۳- روزنامه‌ ها و نشریات سراسری معمولا مخاطبان خاص خود را دارند و عمدتا ضریب نفوذ نشریات سراسری در بین اقشار مشخص و در مناطق شهری است ، اما این واقعیت را نباید نادیده گرفت که رتبه و سطح  نشریات استانی معمولا در تولید آثار فکری و سیاسی و فرهنگی از نشریات سراسری پایین تر است.  با این  وجود تعصب مردم برای خریدن و خواندن‌ نشریات استانی بیش از نشریات ملی و مشاهده پایگاه های استانی بیش از پایگاه های ملی است ؛ بنابر این ، این انتظار وجود دارد که رسانه های استانی با استفاده از این ظرفیت مثبت اجتماعی،  استفاده از کادری پخته و کاردان و متخصص ، تولید محصولات قوی و تقویت محتوا ،  توجه به مسایل و مشکلات استان  ، به طور واقعی نماد و آیینه افکار عمومی باشند.

۴- رسانه های استانی نباید عرصه ارایه صرف مصاحبه های سفارشی ، اظهار نظرها و ادعا ها و وعده و وعیدهای مسئولان دستگاه ها و  copy-pasteهای خبرگزاری ‌های رسمی و تبلیغات و آگهی های پر حجم باشند .  نمی شود انکار کرد اگر این بخش از مطبوعات استانی حذف شود ، چیزی از آن ‌ها باقی نمی‌ماند که در خور و شایسته شعار هایی هم‌ چون «رسالت مطبوعاتی»، «کار فرهنگی»، «آگاهی بخشی»، «اطلاع‌ رسانی شفاف»، «رکن چهارم دموکراسی» ، «زبان مردم»و…باشد ! . باید بپذیریم که در مقابل این اهداف و رسالت ‌و هم‌ چنین در برابر درد ها و رنج‌ ها و مطالبات اقشار مختلف مردم و نیازهای توسعه ای استان ، آن ‌چه در حوزه مطبوعات استانی مطرح می شود ،  بسیار ناکافی می باشد.

۵- مطبوعات استان برای افزایش ضریب نفوذ اجتماعی و ارتقای جایگاه خود در سطح ملی و منطقه ای ، به طور گریز ناپذیری باید علاوه بر برخورداری از کادری مجرب ، قوی و قانون مند و متعهد به اصول حرفه ای و مطبوعاتی ، هرچه بیشتر ارتباط خود را با محافل علمی و آکادمیک ، تشکل های مردم نهاد ، نخبگان و فعالان حوزه های مختلف اجتماعی و … تقویت کنند و از ظرفیت های فراوان این نهادها بهره برداری نمایند. نمی شود به بهانه نداشتن توان مالی، نشریات استانی فقط به دنبال اخذ آگهی های تبلیغاتی ، استفاده از مطالب کم محتوا ، ارزان و بی ثمر باشند و آن گاه انتظار داشته باشیم که رسانه ها در فرایند توسعه استان نقش داشته و نماینده  و تجلی افکار عمومی ، باشند . طبیعی است اگر محققی بخواهد مطالب رسانه های استانی را بر اساس برخی از شاخص ها ارزیابی نماید ، ماهیت وجودی بسیاری از نشریات زیر سوال می رود!.

۶- رسانه های استان باید ضمن تقید و التزام به قانون، هنجارها و ارزش های اجتماعی و فرهنگی و اعتقادات دینی و انقلابی مردم و اتفاقا از موضع دفاع از این هنجارها و منافع عمومی، به طور منطقی ، تخصصی و  بدون  رویکرد سود انگارانه ، مسایل و مشکلات استان را مطرح کنند. بدیهی است اگر  استراتژی نشریات فقط جذب آگهی از دستگاه ها و  متقابلا تضمین عدم ورود به حوزه کارکردی آن ها باشد و یا این که با فشار روانی به دستگاه ها، امتیازاتی کسب شود ، نمی توان به ظهور مطبوعات مستقل ، متعهد و مردمی و توسعه گرا امیدوار بود.  نگارنده امیدوار است که نشریات استانی با درک وظایف و رسالت مطبوعاتی و  باز- ساماندهی خود و نیز تمرکز و توجه به نیازهای توسعه ای و تضعیف گرایش ها و  سیاست های سود آورانه، نقش موثری را در برنامه های توسعه استان ایفاء نمایند.

۷- فهرست بلندی از موضو عات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی ، اداری و مدیریتی و آموزشی و …. در استان وجود دارد که الزاما  باید از سوی رسانه ها مورد بررسی و توجه قرار گیرند که یا اصولا مطرح نمی شوند و یا این که به صورت سطحی و بررسی می شوند . مثلا تاکنون دیده نشده است برنامه های کلان و بخشی استان ، سهم و جایگاه استان در کشور، ارزیابی فضای سرمایه گذاری در استان، وضعیت شهرک های صنعتی ، تبدیل اراضی کشاورزی، ارزیابی پروژه های بخش خصوصی ، ارزبابی کارکرد تشکل های مردم نهاد ، وضعیت آموزش اجتماعی ، ارزیابی کارکرد شوراهای تخصصی استان، ارزیابی وضعیت مدیریت شهری، ارزیابی نظام عزل و نصب مدیران ، فرایند سرمایه گذاری و میزبانی برای سرمایه گذاران در استان، برنامه های خرید تضمینی محصولات کشاورزی، صنایع مادر و استراتژیک در استان، وضعیت هنر و ادبیات و موسیقی و فرهنگ گیلانی ، وضعیت بازار کار و نرخ بیکاری در استان، تهدیدات زیست محیطی ، وضعیت پروژه های ملی و استانی مثل راه آهن ، نظام هماهنگی در مدیریت پروژه های عمرانی استان ، وضعیت منطقه آزاد انزلی به عنوان حلقه اتصال اقتصاد ملی به تجارت جهانی ،کاهش تولید نسل ،کاهش ازدواج و افزایش طلاق و بحران سالمندی، توسعه روستایی و توسعه شهری و … مورد بررسی قرار گیرند.

۸- رسانه‏ هاى جمعى مستقل ، یکى از اولویتهاى تحقق مردم سالاری است . این رسانه‏ها ، تنها هنگامى قادر به تعقیب اهداف جامعه خواهند بودکه ازاستقلال لازم برخوردار باشند؛ به ویژه، برخورداری از خصلت استقلال برای رسانه های محلی و منطقه ای ضروری است. رسانه های محلی و منطقه ای باید انعکاس دهنده فرهنگ های بومی بوده و جوامع منطقه ای و محلی را تقویت کنند و هویت شان را تثبیت نمایند   .امیدکه چنین باد .

علی محمدپوری