دانشجویان ایرانی چه مخدری مصرف می‌کنند؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا اگرچه درصد دانشجویان مصرف کننده مواد مخدر در ایران پایین تر از میانگین جهانی است اما الگوی مصرف موادمخدر در میان دانشجویان ایرانی رو به تغییر است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از شرق,اگرچه درصد دانشجویان مصرف کننده مواد مخدر در ایران پایین تر از میانگین جهانی است اما الگوی مصرف موادمخدر در میان دانشجویان ایرانی رو به تغییر است.
دانشجویان در سال‌جاری در مقایسه با سال ۱۳۷۶ بیشتر به سمت موادی همچون حشیش، شیشه، قرص‌های اکستازی و متامفتامین روی آورده‌اند. در همین رابطه روز گذشته، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه موادمخدر و روانگردان‌ها عامل قتل‌عام نوجوانان و جوانان است، گفت: بیشترین شیوع مواد در گروه نمونه دانشجویان به‌ترتیب حشیش، تریاک، قرص اکس و شیشه بوده و در بین داروها بیشترین شیوع به‌ترتیب به کدئین، ترامادول، دیازپام و ریتالین اختصاص داشته است.
تمایل به مصرف حشیش، قرص اکس، شیشه و داروهایی همچون کدئین، ترامادول، دیازپام و ریتالین در حالی در میان دانشجویان افزایش یافته است که بررسی آماری در میان ۳۰ پژوهش شیوع‌شناسی اعتیاد در میان دانشجویان (به نقل از پژوهش بررسی دو دهه تحقیقات شیوع‌شناسی مصرف مواد در بین دانشجویان دانشگاه‌های ایران از سوی فصلنامه اعتیادپژوهی ستاد مبارزه با موادمخدر در سال ۱۳۹۲) نشان می‌دهد، در اوایل دهه ۸۰ تریاک، حشیش، هرویین و الکل بیشترین مواد مصرفی، در اواسط دهه ۸۰ در سال ۱۳۸۶، تریاک، حشیش، الکل و هرویین و در سال ۱۳۸۸، الکل، اکس، کراک و هرویین بیشترین مواد مصرفی در میان دانشجویان بود.
این درحالی است که بر اساس اطلاعات مطرح‌شده از سوی حمید صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر این الگوی مصرف به‌ترتیب به حشیش، تریاک، قرص اکس، شیشه و قرص‌های روانگردان تغییر کرده است. مساله نگران‌کننده‌ای که با توجه به تاثیرات مخرب موادمخدر صنعتی، می‌تواند آسیب‌های فراوانی را در میان دانشجویان مصرف‌کننده ایجاد کند. در حال حاضر بر اساس آخرین آمار اعلام‌شده، مواد مصرفی در میان تمامی معتادان کشور به‌ترتیب اولویت شامل: تریاک، شیشه، کراک، هرویین، حشیش و اکستازی است.
ضمن آنکه نرخ شیوع مصرف مواد به نسبت جمعیت در استان‌های کرمان، مازندران، خوزستان، آذربایجان‌غربی، لرستان، سیستان‌وبلوچستان، کرمانشاه، فارس، تهران، خراسان‌رضوی، قم و البرز بالاتر از متوسط نرخ شیوع در کشور است. در میان معتادان کشور، اقشار مختلف با سطح تحصیلات گوناگون مشاهده شده که افراد با سطح تحصیلات لیسانس، دومین رتبه را به خود اختصاص داده‌اند. با این حال با بررسی آمار سوء مصرف موادمخدر در میان دانشجویان در سا‌ل‌های ۱۳۷۶، ۱۳۸۱، ۱۳۸۳، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۲ نشان می‌دهد این الگوی مصرف چگونه تغییر کرده است.
آمار سوء مصرف مواد در میان دانشجویان در سال ۱۳۷۶
نتایج تحقیقی که روی دانشجویان مذکر شش دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، شهید بهشتی، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد و شش دانشگاه تحت‌نظر وزارت علوم شامل دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد در مقاطع کارشناسی و بالاتر ورودی سال ۱۳۷۴ انجام شد، نشان داد، ۱۸/۹ درصد از کل دانشجویان به سیگار معتاد بودند، ۲۵/۶ درصد از کل دانشجویان دست‌کم یک‌بار از مواد (حشیش، تریاک، هرویین، شیره، الکل، آمفتامین، ال‌اس‌دی، کوکایین یا مواد دیگر) استفاده کرده بودند.
همچنین در رابطه با مواد مصرفی تفننی، ۱۷درصد از کل دانشجویان به صورت تفننی (مصرف گاه‌وبیگاه مواد که فاصله آن بیش از سه‌روز، باشد) از مواد (شامل حشیش، تریاک، هرویین، شیره، الکل، آمفتامین، ال‌اس‌دی و کوکایین یا مواد دیگر) استفاده کرده بودند.
آمار سوء مصرف مواد در میان دانشجویان در سال ۱۳۸۱
از سوی دیگر، بر اساس تحقیقی که برای بررسی سوء مصرف مواد در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در سال تحصیلی ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۱ صورت گرفت، از میان ۵۶۵ نفر از دانشجویان مورد مطالعه، ۸۲درصد پسران و ۱۵درصد دختران حداقل یک‌بار سیگار مصرف کرده بودند.
این رقم در مورد الکل، پسران ۶/۲۷درصد و دخترها ۱/۱درصد، در مورد تریاک، پسران ۷/۸ درصد و دخترها ۰/۳ درصد، در مورد حشیش، پسران ۶/۶درصد و دختران ۰/۳ درصد، در مورد هرویین، پسران ۱/۱درصد و دختران صفر‌درصد بوده است، ضمن آنکه، ۱/۷ درصد از پسران نیز روزانه مصرف الکل داشتند.
آمار سوء مصرف مواد در میان دانشجویان در سال ۱۳۸۳
از سوی دیگر، اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد وزارت بهداشت، در گزارش خود به نام«همه‌گیری سوء مصرف مواد در دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام کرد، سابقه حداقل یک‌بار مصرف سیگار در دانشجویان مذکر از ۲۴/۳ تا ۵۷/۴۴ درصد و در دانشجویان مونث از ۱/۸ تا ۲۷/۸ درصد و در مجموع از ۱۷/۳ درصد تا ۳۱/۵ درصد بود. مصرف منظم سیگار در دانشجویان مذکر ۱۵/۶ تا ۳/۶ درصد و در دانشجویان مونث از ۵/۸ تا ۱۳درصد و در مجموع ۱۴/۲ تا ۲۰درصد بوده است.
در مورد حشیش، سابقه حداقل یک‌بار مصرف حشیش در میان دانشجویان مذکر از ۶/۶ تا ۲۴/۷ درصد و در دانشجویان مونث ۱/۳ تا ۱۲/۹ درصد بود. همچنین سابقه حداقل یک‌بار مصرف مشروبات الکلی در دانشجویان مذکر از ۲۰ تا ۴۵/۹ درصد و در دانشجویان مونث از ۰/۲۶ تا ۱/۱درصد و در مجموع از ۵/۷ تا ۳۸/۷ درصد بوده است. مواد افیونی (تریاک و هرویین) در میان دانشجویان مذکر از ۹/۸ تا ۳۱/۸ درصد و در دانشجویان مونث از ۰/۳ تا ۱۳/۵درصد و در مجموع ۱/۱ تا ۳۴/۱ درصد بود.
آمار سوء مصرف مواد در میان دانشجویان در سال ۱۳۸۸
بر اساس پژوهشی با عنوان شیوع‌شناسی مصرف مواد در میان دانشجویان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی شهر تهران که در میان دانشجویان دختر و پسر در سال ۱۳۸۸ انجام شد، از میان یک نمونه چهارهزارنفری که به تفکیک از میان سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی انتخاب شده بودند نتایج زیر به دست آمد: بیشترین میزان مصرف متعلق به قلیان با ۲۵/۷ و پس از آن به ترتیب متعلق به سیگار با ۱۸درصد، مشروبات الکلی با ۱۱/۸ درصد بود. همچنین، مصرف شیشه و کراک نیز به ترتیب با ۰/۹۱ درصد دارای کمترین مصرف هستند. همچنین، مصرف داروهایی مانند، مورفین، ریتالین، ترامادول به ترتیب رتبه‌های چهارم، پنجم و ششم مصرف مواد را در دانشجویان علوم پزشکی دارد.
آمار سوء مصرف مواد در میان دانشجویان در سال ۱۳۹۲
یافته‌های تحقیق، بررسی شیوع و عوامل موثر بر مصرف مواد روانگردان در دانشگاه‌های شیراز و علوم پزشکی شیراز که روی ۶۴۰ نفر از دانشجویان انجام گرفت، نشان داد که میزان مصرف روانگردان در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۰/۸ درصد و در دانشگاه شیراز ۹/۲ درصد بود. میزان مصرف مواد روانگردان در مردان بیشتر از زنان بود (۱/۹ در مقابل ۸/۷ ) همچنین سابقه مصرف در متاهلان بیشتر از مجردان بود. دانشجویان دانشگاه شیراز در مقایسه با علوم پزشکی، مصرف مشروبات الکلی (۱۷/۷ در مقابل ۹/۴ درصد) موادمخدر (۹/۸ در مقابل ۳/۳) و سیگار (۲۱/۵ در مقابل ۱۷/۵ ) بیشتری داشته‌اند که این تفاوت آماری، معنا‌دار بود.
مصرف دارو در دانشجویان دختر بیشتر از دانشجویان پسر
با این حال، حمید صرامی با بیان اینکه موادمخدر و روانگردان‌ها به‌دنبال ضربه‌زدن به سیستم اجتماعی یعنی دانشگاه‌هاست، اظهار کرد: میزان شیوع مصرف مواد در سال گذشته براساس نتایج مطالعه شیوع‌شناسی مصرف مواد در بین دانشجویان دانشگاه‌های تابعه وزارت علوم، معادل ۲/۶ درصد بوده و بیشترین شیوع مواد در گروه نمونه دانشجویان به ترتیب حشیش، تریاک، قرص اکس و شیشه بوده و در بین داروها بیشترین شیوع به ترتیب به کدئین، ترامادول، دیازپام و ریتالین اختصاص داشته است.
مدیرکل دفتر تحقیقات ستاد بیان کرد: شیوع مصرف مواد در دانشجویان گروه نمونه در قشر پسر سه‌برابر دانشجویان دختر بوده ولی مصرف دارو در دانشجویان دختر بیشتر از دانشجویان پسر بوده است. صرامی افزود: طبق این مطالعه، مصرف مواد در دانشجویان گروه نمونه که در منازل مجردی سکونت دارند بیشتر از دانشجویانی بوده که در خوابگاه یا همراه خانواده خود زندگی می‌کنند و اکثر دانشجویان گروه نمونه اولین تجربه مصرف خود را قبل از ورود به دانشگاه عنوان کردند به گونه‌ای که ۵۶درصد دانشجویان گروه نمونه اعلام کردند که در مورد موادمخدر اطلاعات کافی ندارند و این یک زنگ خطر جدی است.
مصرف موادمخدر در میان دانشجویان سایر کشور‌های جهان
بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، سوء مصرف مواد روانگردان در بین دانشگاهیان سراسر دنیا کم‌وبیش وجود دارد. براساس پژوهش‌های متعدد در دانشگاه‌های کشور‌های صنعتی، دانشجویان به روش‌های مختلف تجربه انواع مواد را داشته‌اند. الکل اولین و بیشترین مواد مصرفی در بین دانشجویان جهان است که تقریبا ۴۴درصد دانشجویان از آن استفاده کردند.
ماری‌جوانا دومین ماده مصرفی دانشجویان آمریکاست که تقریبا ۲۸ تا ۳۴درصد سابقه مصرف آن را داشته‌اند و ۱۳ تا ۱۸درصد نیز سایر دارو‌های غیرقانونی را تجربه کرده‌اند. در این کشور همچنین دانشجویان به ماری‌جوانا، هشت‌درصد، توهم‌زا ۷/۴ درصد، آمفتامین ۷/۱ درصد، کوکایین ۵/۴ درصد و به اکستازی ۴/۴درصد وابسته هستند. از سوی دیگر شیوع مصرف مواد در بین دانشجویان هندی در پژوهش‌های متعدد ۵۳/۲ درصد گزارش شده است که عمده آن قلیان و سیگار بوده است. در انگلستان نیز یک مطالعه ملی نشان داده است ۸۹درصد از دانشجویان، الکل مصرف می‌کنند، ۱۵درصد مصرف در حد خطرناک، ۲۸درصد مصرف در حد میگساری دارند.
همچنین در این کشور، مصرف منظم هفتگی یا بیشتر حشیش در ۲۰درصد از افراد گزارش شده و مصرف ال‌اس‌دی، آمفتامین و اکستازی نیز نادر نبوده است. نتیجه مطالعه‌ای در کانادا روی دانشجویان ۱۶ دانشگاه نشان داد که ۶۲/۷ و ۳۴/۸ درصد از دانشجویان به ترتیب طی سه ماه گذشته حداقل یک‌بار مصرف پنج گیلاس و هشت گیلاس الکل داشتند. در استرالیا نیز شایع‌ترین مواد مورد سوء مصرف توسط دانشجویان به ترتیب الکل، ماری‌جوانا و در درجات بعدی آمفتامین و اکستازی بوده است.
دیدگاه