کرونا و اصلاح استراتژی‌های کسب و کار

• دکتر رضا سیف پور

پژوهشگر رسانه و اقتصاد سیاسی

دنیای بعد ازکرونا با دنیای پیش از آن به لحاظ سبک زندگی، اقتصاد ومناسبات سیاسی- اجتماعی تفاوت خواهد داشت و به لحاظ گستردگی تبعات فقط می‌توان آن را با جنگ دوم جهانی مقایسه کرد. با اینحال کرونا هم مثل بزرگترین جنگ‌ها روزی تمام خواهد شد و بدون شک کشورهایی که توانسته باشند خود را برای آن دوران آماده کرده و در پس این چالش بزرگ نقاط ضعف خود را بپوشانند در جایگاه بالاتری قرارخواهند گرفت. لذا توصیه می‌شود مدیران وسیاستگذاران حوزه‌های مختلف، ضمن درک درست شرایط موجود اجازه دهند تا مسئولان بهداشت و سلامت جامعه به کار خود بپردازند و آنها به جای اظهار نظرهای غیر تخصصی به انجام وظائف خود در حوزه‌های تخصصی بیاندیشند. یکی از این وظائف بازنگری در رویه ها و تدوین استراتژی‌های جدید اقتصادی است. اگر از هم اکنون برای شرایط پس از کرونا آماده نباشیم، ممکن است به زودی در حوزه‌های مختلف سیاسی- اجتماعی و بخصوص اقتصادی متحمل هزینه‌های سنگینی شویم لذا پیشنهاد می‌کنم مدیران و مسئولان بخش‌های مرتبط با اقتصاد از هم اکنون به موضوعات ذیل توجه کنند:

• تثبیت حاکمیت الکترونیک

اکنون به نظرمیرسد هم مردم و هم صاحبان مشاغل پذیرفته‌اند که می‌توان بسیاری از فعالیت‌ها را در فضای الکترونیک و تحت اینترنت انجام داد. حالا دیگر نوبت دستگاه‌های دولتی است تا دست از مقاومت بردارند و به سرعت زیرساخت‌های لازم را فراهم کنند. این کاری است که در کشورهای توسعه یافته سالهای سال است نهادینه شده و به زودی بسیاری از کشورها هم به آن خواهند پیوست. حیف است که عقب بمانیم و فاصله‌مان با سایر کشورها افزایش یابد.

• کسب و کارهای مجازی

کرونا نشان داد که برای بسیاری از امور لازم نیست فروشندگان در محیط حقیقی حضور یابند و مشتری‌ها می‌توانند از طریق فضای مجازی همان خدمات را با کیفیتی مناسب دریافت کنند. حالا نوبت دولت است که با بهبود زیرساخت‌ها و بخصوص امنیت فضای مجازی کاری کند که مشتری هم بتواند به کسب و کارهای مجازی اعتماد کنند.

• استارت آپ های فناوری اطلاعات

عصری را که در آن زندگی می‌کنیم، برخی عصر کار آفرینی و گسترش استارت آپ ها نامگذاری کرده‌اند. اگر چه در تعریف استارت آپ بر این مسئله تاکیدی وجود ندارد که حتماً فعالیت آن در حوزه تکنولوژی یا فن آوری اطلاعات باشد، اما به دلیل اینکه بسیاری از استارت آپ ها در سالهای اخیر، حول این زمینه‌ها شکل گرفته‌اند، به نظر می‌رسد که حمایت از ایده‌های جدید در حوزه‌های فناوری اطلاعات می‌تواند مفید و موفقیت آمیز باشد.

• اصلاح ساختار اداری

انجام اصلاحات ساختاری در نظام اداری، که هنوز در آن فتوکپی از تمام صفحات! رکنی بی بدیل ایفا می‌کند شاید اصلی‌ترین نیاز توسعه‌ای کشور باشد. اکنون شرکت‌های بزرگ جهان بطور جدی‌تر درفکر دورکاری کارکنان و بالابردن بهره وری نیروی انسانی خود افتاده‌اند و اگر ما نتوانیم ویا نخواهیم سیستم ناکارآمد اداری خود را اصلاح کنیم بعید است بتوانیم به هیچیک از اهداف توسعه‌ای در آینده دست یابیم.

• اصلاح رویه مجوزدهی و حذف تشریفات زائد

دستور عدم لزوم اخذ مجوز برای تولید الکل و راه اندازی سریع کارگاه‌های متعدد تهیه ماسک و لوازم بهداشتی نشان داد که می‌توان خیلی از کارها را سهل‌تر شروع کرد و البته در طول مسیر نظارت‌های قانونی را نیز انجام داد. بی شک در دوران پس ازکرونا باید چرخ‌ها را باسرعت بیشتری به حرکت آوریم و این حاصل نمی‌شود مگر با حذف رویه‌های دست و پاگیر و تشریفات زائد.

• کاهش هزینه‌های تولید

هجوم ناگهانی بیماری کرونا نشان داد که در بسیاری از کسب وکارها باید هزینه تولید و خدمات را کاهش داد. حالا خیلی از مشاغل به این نتیجه رسیده‌اند که اگر این اتفاق نیافتد ممکن است با کوچکترین چالشی حذف شوند.

• حمایت از کسب و کارهای دانش بنیان

تجربه‌های موفق در دوران یکه تازی کرونا نشان داد که بی گمان در آینده نزدیک نقش شرکت‌های دانش بنیان در دنیا برجسته‌تر خواهد شد. خوب است از هم اکنون مسئولان ذی ربط برای سازماندهی وحمایت از این شرکت‌ها برنامه ریزی نمایند. قبل از اینکه کشورهای توسعه یافته برای جذب متخصصین ما برنامه ریزی کنند.

• اصلاح نظام بانکی

بانک‌های ما در شروع بحران کرونا نشان دادند که از آمادگی کافی برخوردار نبودند. حالا دیگر زمان تحول اساسی در نظام بانکداری با رویکرد حمایت از تولید فرارسیده است. بانک‌ها باید به جای سوداگری در بازارهای سرمایه‌ای مخرب به وظائف اصلی خود برگردند. اگر این رویه اصلاح نشود در دوران پس از کرونا ممکن است فاصله ما با بسیاری از کشورهای توسعه یافته و حتی درحال توسعه افزایش یابد.