کریدور لاجورد تهدیدی دیگر برای کریدورهای ترانزیتی ایران
موافق نامه پنج‌جانبه راه لاجورد امسال میان افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه در هفتمین نشست ریکا یا سازمان همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای در عشق‌آباد امضا شد.
مصطفی ملکی
کارشناس بنادر و دریانوردی:
در نظر است برای نخستین بار کالاهای تجاری و بازرگانی کشور افغانستان از طریق کریدور جدیدی به‌عنوان راه لاجورد به کشورهای اروپایی انتقال یابد. این کریدور (راه لاجورد)، افغانستان را از مسیرهای ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه به اروپا وصل می‌کند. قرار است عن‌قریب محموله‌ای شامل کالاهای بازرگانی و تجاری از مرز گمرکی و زمینی تورغندی در ولایت فاریاب و همزمان محموله‌ی دومی نیز از مرز گمرکی و زمینی آقینه در ولایت هرات بین مرزهای مشترک افغانستان و ترکمنستان به‌صورت آزمایشی برای انتقال به اروپا فرستاده شود که با گذشتن از کریدور ترانزیتی بندر ترکمن باشی در ترکمنستان و از طریق دریای خزر به بنادر باکو و الات در جمهوری آذربایجان و ازآنجا با استفاده از راه زمینی به تفلیس پایتخت گرجستان و به بنادر پوتی و باتومی در دریای سیاه و از طریق شهر قارص[۱] به بنادر استانبول ترکیه و درنهایت به اروپا منتقل شود. همکاری‌های تجاری، ترانزیتی و حمل‌ونقل راه لاجورد بین کشورهای افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه به‌منظور کاهش موانع ترانزیتی و تجاری و توسعه فعالیت مشترک گمرکی بین کشورهای فوق‌الذکر و یافتن مسیر ترانزیتی جایگزین با استفاده از راه‌های دسترسی به بنادر در دریای خزر و دریای سیاه در جهت کاهش وابستگی افغانستان به کشورهای همسایه ازجمله ایران است.
هدف از این کار، شناسایی چالش‌های زیربنایی انتقال کالاهای تجاری و بازرگانی در مسیر کشورهای لاجورد یعنی افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه به اروپا است و به دنبال هماهنگی و یکسان‌سازی در شناسایی راهکارهای لازم در کشورهای مسیر هستند.
افغانستان بر این باور است، ترانزیت کالا از مسیر ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه و از طریق جاده و خط آهن، مناسب‌ترین راه تجارت میان افغانستان، آسیای میانه، قفقاز، بالکان و اروپای مرکزی بوده و وسیله مؤثر وصل آسیای جنوبی با کشورهای اروپایی است. اهمیت این مسیر برای افغانستان، کوتاه‌ترین، ارزان‌ترین و مطمئن‌ترین مسیر برای رسیدن به مناطق مذکور هست.
افغانستان با ایجاد راه لاجورد در راستای احیای راه ابریشم قدیم است که قدمت آن به بیش از ۲۰۰۰ سال ز برمی‌گردد. مسیر مربوط به راه لاجورد یکی از راه‌های مهم مواصلاتی برای افغانستان به شمار می‌رود عمدتاً سنگ‌های قیمتی افغانستان از این مسیر به کشورهای قفقاز، روسیه، بالکان و اروپا و شمال افریقا انتقال می‌گردید.
افغانستان در نظر دارد با استفاده از راه لاجورد زمینه‌های سرمایه‌گذاری، اشتغال و تولید را میسر ساخته و با راه‌اندازی این مسیر جهت توسعه و رشد اقتصادی کشور گام‌های مهم و ارزنده‌ای بردارد. مسیرهای تجاری کالا به بازارهای اروپایی و دریای مدیترانه از کریدور لاجورد در هفت مسیر ذیل پیش‌بینی می‌شود:
· ترکمنستان ← آذربایجان ← گرجستان (بندر پوتی)
· ازبکستان ← قزاقستان ← آذربایجان ← گرجستان (بندر پوتی)
· تاجیکستان ← ازبکستان ← قزاقستان ← آذربایجان ← گرجستان (بندر پوتی)
· ازبکستان ← قزاقستان ← روسیه ← لاتویا (بندر ریگا)
· تاجیکستان ← ازبکستان ← قزاقستان ← روسیه ← لاتویا (بندر ریگا)
· پاکستان (بندر کراچی) از طریق خط آهن
· پاکستان (بندر کراچی) از طریق جاده
در این راستا گفت‌وگوهای لازم با نمایندگان مستقر در کشورهای مسیر لاجورد برای ایجاد پیوند تجاری آغاز کرده‌اند. به‌زودی طرح اجرایی شدن راه لاجورد میان افغانستان و کشورهای مسیر لاجورد نیز نهایی خواهد شد. انتظار می‌رود قراردادهایی به‌ویژه در خصوص راه‌آهن با کشورهای مسیر لاجورد امضا شود.
افغانستان بر این باور است انتقال کالا از طریق راه لاجورد نسبت به مسیرهای بندر چابهار و بنادر پاکستان ازلحاظ زیربناها و زیرساخت‌های ترانزیتی و حمل‌ونقلی مصون‌تر و مطمئن تراست و هزینه انتقال کالا نیز از این مسیر کمتر خواهد بود.
مرز گمرکی آقینه که آغاز راه لاجورد است، اکنون به روی کالاهای بازرگانی کشور افغانستان باز است، هم‌اکنون از طریق این مرز فقط با کشورهای آسیای میانه دادوستد می‌شود. گفته می‌شود با اجرایی شدن موافقت‌نامه‌ی پنج‌جانبه، تولیدات و کالاهای داخلی کشور افغانستان به‌ویژه زعفران، فرش (قالین) و نبات‌های طبی که بازار خوبی در اروپا دارد؛ از این راه انتقال خواهد یافت.
موافق نامه پنج‌جانبه راه لاجورد امسال میان افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه در هفتمین نشست ریکا یا سازمان همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای در عشق‌آباد امضا شد.
در مسیر ترانزیتی لاجورد انتقال کالا و مسافر با استفاده از حمل‌ونقل زمینی به‌صورت جاده‌ای و خط آهن، دریایی توسط کشتی و هوایی صورت خواهد گرفت. به عبارتی نوع حمل‌ونقل، چندمنظوره و چندوجهی خواهد بود که در نوع خود در منطقه شاید اهمیت زیادی داشته باشد. شیوه حمل‌ونقل چندمنظوره و چندوجهی باعث ایجاد فرصت‌های بیشتر در مبادلات اقتصادی در افغانستان می‌گردد؛ و افغانستان را از کوتاه‌ترین مسیر به بازارهای اروپا وصل می‌کند. از نگاه فاصله، زمان و قیمت، مسیر راه لاجورد می‌تواند کالای افغانی و بالعکس کالای اروپایی را به افغانستان در کم‌ترین زمان یعنی ۶ تا ۷ روز انتقال دهد. قیمت هر کانتینر از این مسیر به مرز گمرکی حیرتان[۲]، بندر کراچی یا بندرعباس یک هزار تا یک هزار و پانصد دلار آمریکا کمتر هزینه برمی‌دارد و ازنظر فاصله نیز کوتاه‌تر است. این مسیر افغانستان را در مسیر کریدور ترانزیتی جدید به اروپا قرار می‌دهد و در آینده با اتصال کشورهای تاجیکستان، قرقیزستان و چین هشت کشور را باهم وصل خواهد کرد که از چین آغاز و به اروپا ختم می‌شود. در حال حاضر دو مسیر مشابه از چین به‌سوی اروپا وجود دارد.
[۱] به ترکی استانبولی Kars
[۲] حیرتان شهر کوچکی است که در سرحد بین ازبکستان و افغانستان واقع‌شده است.
دیدگاه