ستون فقرات اقتصاد گیلان بر مبنای تولید برنج شکل گرفته است | گیلان دارای ۱۰ مرکز تحقیقات کشاورزی است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، ششمین اجلاس کشورهای عضو مرکز بین‌المللی برنج آسیای مرکزی و غربی با محوریت و نقش فعال ایران و با هدف همکاری و تعامل در زمینه افزایش کمی و کیفی و رسیدن به پایداری و خودکفایی این کشورها در تولید برنج در جمهوری آذربایجان برگزار شد.

کیوان محمدی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان در این اجلاس در سخنانی به تببین نقش مؤسسه بین‌المللی تحقیقات برنج در پاسخ به چالشی پرداخت که از سوی مالتوس تحت عنوان غلبه رشد جمعیت بر رشد تولیدات کشاورزی مطرح شده بود.

وی در ادامه با معرفی بخشی از ظرفیت‌های ایران و استان گیلان در رابطه با محصول استراتژیک برنج اظهار داشت: استان گیلان به‌عنوان یکی از مهمترین مناطق تولید محصولات کشاورزی و به ویژه برنج است. هر یک از مناطق مختلف این استان با نماد (برند) یک محصول کشاورزی شاخص شناخته می‌شود. در رودبار زیتون، در آستانه بادام زمینی، در لاهیجان چای، در رودسر مرکبات و در تالش کیوی. اما کنار این برندها، برنج به‌عنوان اصلی‌ترین محصول کشاورزی، به‌طور وسیعی در سراسر این منطقه کشت می‌شود، به نحوی‌که ستون فقرات اقتصاد استان گیلان، بر مبنای تولید برنج شکل گرفته است.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان با بیان اینکه گیلان این افتخار را دارد که به نمایندگی از کشورهای عضو، میزبان مرکز منطقه‌ای و بین‌المللی برنج آسیای مرکزی و غربی در شهر رشت باشد، تصریح کرد: رشت شهری است که از سال ۲۰۱۵  به شبکه شهرهای خلاق یونسکو پیوسته و از سوی این نهاد به عنوان یکی از ۲۶ شهر خلاق جهان در زمینه خوراک شناسی انتخاب شد. جالب‌ آن‌که برنج، پایه اصلی بیش از ۱۷۰ نوع غذای محلی گیلان را تشکیل می‌دهد.

وی اظهار داشت: ایران حدود ۵۰ درصد سطح زیر کشت و به همین میزان از کل تولید برنج در ناحیه مرکزی و غربی آسیا را در اختیار دارد. استان گیلان نیز ۳۱ درصد سطح زیر کشت و ۳۳ درصد تولید برنج در ایران را به خود اختصاص داده است.

محمّدی با بیان اینکه گیلان دارای ۱۰ مرکز تحقیقات کشاورزی است که سالیان متمادی، به‌طور تخصصی در زمینه محصولات زراعی، باغی و آبزیان به پژوهش می‌پردازند، افزود: یکی از برجسته‌ترین این مراکز، موسسه تحقیقات برنج ایران به‌عنوان مهمترین نهاد پژوهشی تخصصی کشور در زمینه برنج و برخوردار از نیروی انسانی مجرب است.

وی اضافه کرد: استان گیلان دارای بیش از ۶۵ دانشگاه و موسسه آموزش‌عالی با ۱۲۳ هزار دانشجو در رشته‌های مختلف است که از این حیث، یکی از مهمترین قطب‌های علمی و پژوهشی کشور به شمار می‌رود.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان تأکید کرد: این آمادگی وجود دارد که در سطحی وسیع‌تر در همکاری با دیگر شرکاء، ظرفیت‌های مطرح‌شده، و نیز دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: کشورهای عضو علاوه بر اشتراکات طولانی و تاریخی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که باعث پیوند گسترده آنها شده، در زمینه غذا نیز دارای وجوه اشتراک فراوانی هستند، به نحوی که غذای اغلب مردم در کشورهای عضو شدیداً به غلات و به ویژه گندم و برنج وابسته است.

وی افزود: موسسه بین‌المللی تحقیقات برنج (IRRI) پیش‌بینی کرده مصرف برنج در منطقه آسیای مرکزی و غربی از حدود ۹ میلیون تن کنونی به میزان ۱۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ و ۱۶.۵ میلیون تن در سال ۲۰۳۵ افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، کشورهای ما در منطقه‌ای از جهان واقع شده‌اند که به شدت در معرض مخاطرات آب و هوایی قرار داشته و رویارویی با اثرات مخرب تغییر اقلیم به‌عنوان بزرگترین چالش محیطی و توسعه پایدار در عصر ما، فراتر از ظرفیت هر یک از دولت‌ها به تنهایی است. افزون بر این، تقاضا و رقابت برای آب، به‌عنوان مهمترین نهاده در تولید برنج، در کنار کاهش میزان بارندگی، بر پیچیدگی و دشواری نظام‌های تولید برنج افزوده است.

محمّدی درباره رویارویی با چالش‌های مطرح‌شده، بر همکاری متقابل کشورهای عضو برای مقابله با بحران‌ها و نیز بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت‌ها تأکید کرد و افزود: موارد یاد شده واقعیت‌های اساسی‌ هستند که بر امنیت غذایی ما سایه افکنده‌اند اما در برابر این چالش‌ها و تهدیدات، ما چندان هم بی‌دفاع و منفعل نیستیم. ما آموخته‌ایم که با یکدیگر کار کنیم و از طریق همکاری متقابل و هم‌افزایی تلاش‌ها و ظرفیت‌های همدیگر، بر موانع غلبه کنیم.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان اظهار داشت: اکنون مرکز منطقه‌ای و بین‌المللی برنج آسیای مرکزی و غربی به درجه‌ای از رشد و بالندگی رسیده که بتوان در قالب سازمانی با اهداف و ماموریت‌های مشخص، ایجاد چارچوب وسیع‌تری را برای تعمیق و گسترش همکاری‌ها پیگیری کرد. این اجلاس و حضور نمایندگان کشورهای عضو، در عین حال که گامی رو به جلو برای اولویت‌بندی و فرموله کردن نیازها، اهداف، راهبردها و نتایج مورد نظر به شمار می‌رود، بیانگر فهم مشترک ما از چالش‌های مشترک و تعهد دولت‌ها و سیاست‌گزاران به تداوم حرکتی است که از سال ۲۰۱۵ با تاسیس مرکز منطقه‌ای و بین‌المللی برنج آسیای مرکزی و غربی به‌عنوان محلی برای توانمندسازی و همگرایی علمی و فکری در زمینه تولید، مصرف و تجارت برنج آغاز شده است.

وی خاطرنشان کرد: CWARice پیش از آنکه یک مرکز علمی، آموزشی و پژوهشی درباره برنج باشد، یک فرصت، یک سیستم و یک نهاد مشارکتی برای تضمین امنیت غذایی کشورهای عضو است که تداوم حیات و اثربخشی آن منوط به مشارکت همه طرف‌ها و ذینفعان است.

 محمّدی با اشاره به اینکه فعالیت‌ها و اهداف مرکز منطقه‌ای و بین‌المللی برنج آسیای مرکزی و غربی همواره مورد حمایت وزارت کشاورزی ایران بوده، عنوان کرد: تحقق ماموریت‌های این مرکز و نیز ایفای نقشی فعال در پروژه‌های مهمی همچون “مشارکت علمی برنج در جهان” (GRiSP) مستلزم مشارکت واقعی و همکاری گسترده تمامی کشورهای عضو در تامین منابع انسانی و مالی مورد نیاز است.

وی تصریح کرد: تولید برنج به چیزی بیش از آب، خاک، کود و بذر نیاز دارد. تولید برنج فعالیتی پرزحمت و طاقت‌فرسا و نیازمند چارچوب نهادی منعطف و کارآمدی است که بتواند عوامل تولید را به محصول و محصول را به منافع اقتصادی ملموس برای مردم تبدیل کند. از این رو، افزایش تولید و پایداری نظام‌های تولید برنج و رفع چالش‌های پیش‌روی آن، در گرو تقویت همکاری‌های علمی و پژوهشی در قالب مرکز منطقه‌ای و بین المللی برنج آسیای مرکزی و غربی می‌باشد. در این راستا، استفاده از ظرفیت‌های متنوع و فراوان منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند با محوریت این مرکز با سهولت و شتاب بیشتری تحقق یابد.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان اظهار داشت: شالیکاران ایرانی طی سال‌های گذشته با همکاری مراکز آموزشی و تحقیقاتی، در زمینه تولید ارقام با کیفیت و پرمحصول برنج و ارتقای بهره‌وری، تجربیات موفقی داشته‌اند و من به نمایندگی از مراکز آموزشی، پژوهشی و شالیکاران گیلانی آمادگی خود را برای به اشتراک گذاردن این دانش و تجربه در یک چارچوب حقوقی مبتنی بر تامین منافع متقابل اعلام می‌دارم.

وی با بیان اینکه تولید برنج نه تنها از جنبه تأمین امنیت غذایی اهمیت دارد، بلکه از بعد اقتصادی نیز، چنانچه پیوندهای پسین و پیشین و زنجیره ارزش آن تکمیل شود، نقش به‌سزایی در افزایش تولید ملی و ایجاد اشتغال خواهد داشت، اضافه کرد: از آنجا که مهمترین ماموریت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان، راهبری و رصد توسعه است، این سازمان آمادگی خود را برای مشاوره و برنامه‌ریزی توسعه در فعالیت‌هایی همچون اگرواکوتوریسم و توریسم روستایی با محوریت برنج اعلام می‌دارد. همچنین صنعت‌گران ایرانی آمادگی دارند برای احداث صنایع تبدیلی و بسته‌بندی برنج، خدمات مشاوره‌ای، ماشین‌آلات و تکنولوژی مورد نیاز را در اختیار کشورهای عضو قرار دهند.

محمّدی در پایان اظهار امیدواری کرد درک مشترک پدید آمده میان کشورهای عضو CWARice در ادامه به کنش جمعی و اجماعی وسیع‌تر برای تحقق اهداف مورد توافق بیانجامد.

گفتنی است، در این اجلاس علاوه بر هیئت ۱۰ نفره از کشورمان، «جواد جهانگیرزاده» سفیر ایران در جمهوری آذربایجان و «جبار کوچکی‌نژاد» نائب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز حضور داشتند.

نمایندگان دیگر کشورها نیز در قالب گزارش‌هایی، وضعیت کشت برنج در کشورهای خود را بیان کرده و درباره راهکارهای توسعه کشت برنج و بهره‌مندی از آن باتوجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه و قابلیت‌های کشورهای پیشرو در این زمینه به ویژه ایران سخنرانی کردند.

همچنین رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان و هیات ایرانی در روز دوم اجلاس از یک کارخانه برنج در شهر لنکران آذربایجان بازدید کردند.