مقاله دکتر میرجلال‌الدین کَزّازی درباره شب یلدا بدون استفاده از حتی یک کلمه غیرفارسی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، روزنامه اعتماد یادداشت میرجلال‌الدین کَزّازی درباره شب یلدا را منتشر کرد.

در این یادداشت که با تیتر: «ایران چیست؟ ایرانی کیست؟» منتشرشده، آمده است:

رویکرد گسترده‌تر و پرشورتر ایرانیان به جشن و آیین یلدا در این سالیان تنها به این آیین و جشن بازنمی‌گردد. ما همین رویکرد را در پیوند با دیگر جشن‌ها و آیین‌های باستانی ایرانی می‌توانیم دید. حتی در این سالیان جشن‌هایی در ایران در نهادهای فرهنگی، دانشگاهی برگزار می‌شود که سده‌هاست در ایران بدان‌ها پرداخته نمی‌شده است. من در چندین جشن از این‌گونه هنباز بوده‌ام، سخن رانده‌ام. بیشینه‌ی این جشن‌ها هم با تلاش و پایمردی جوانان فرهیخته، دانشجویان برگزارده می‌آید. اگر بخواهم نمونه‌وار از این جشن‌ها یاد کنم، می‌توانم از جشن سپندارمزگان، تیرگان، اردیبهشتگان و خردادگان سخن بگویم.

این جشن‌ها حتی در سده‌های نخستین از تاریخ مهگانی (قمری) برگزار نمی‌شده است. در آن سالیان جشن‌هایی مانند مهرگان و سده و بهمن‌گان را نیاکان ما برمی‌گزارده‌اند که گزارش آنها به‌ویژه در دیوان‌های سخن پارسی آورده شده است. جشن و آیین شب یلدا هم در پی رویاوری افزون‌تر در ایران امروز به جهان باستانی ایرانی و پیشینه‌ی نیاکانی با تب و تاب و شور و شراری بیشتر برپای داشته می‌شود. در شب این جشن و روزهای نزدیک به آن جنب و جوشی در شهرهای ایران آشکارا دیده می‌شود. بسیار کسان در پی آنند که بایسته‌های این جشن را فراهم بیاورند و خوان آیینی آن را در سرای خویش بگسترند. از نگاهی فراخ اگر بدین پدیده‌ی فرهنگی و هازمانی[۱]یا هوزمانی[۲](اجتماعی) بنگریم، می‌توانیم آن را نشانه‌ای برجسته و آشکار بدانیم از تکاپوی ایرانیان به‌ویژه جوانان ایرانی در شناخت ژرف‌تر و به‌آیین‌تر خویشتن که تنها با شناخت فرهنگ ایرانی و پیشینه‌ی نیاکانی بدان می‌توان رسید و دست یافت.

دو پرسش بنیادین، ساختاری، فراگیر، به همان سان ناگزیر هم‌اکنون فراپیش جوانان دانش‌آموخته و هوشمند و آگاه ایرانیست: ایران چیست؟ ایرانی کیست؟ رفتارها و هنجارهایی از گونه‌ی آنچه گفته آمد، نمودها و نشانه‌هایی است در تلاش برای پاسخ‌گفتن به این پرسش‌ها.

[۱] هازمان در کردی سورانی: جامعه
[۲] هوزمان در کردی و پارسی کرمانشاهی: جامعه