وقتی راه رشت به فومن چندان شباهتی به یک جاده ندارد!

علی علیزاده ازبری – دیارمیرزا، جاده‌ها شریان‌های ارتباطی شهرها و روستاها و یکی از زیر ساخت‌های توسعه محسوب می‌شوند. جاده رشت به فومن تنها راه ارتباطی رشت به غرب گیلان نیست اما قطعاً اولین، نزدیک‌ترین و مهمترین جاده ارتباطی رشت به غرب گیلان بوده و بار ترافیکی سنگینی برای رساندن مردم به شهرهای پرجمعیتی مانند فومن و شفت و صومعه سرا تا هشتپر و آستارا را متحمل می‌شود و البته مدام حادثه و تصادف هم دارد.
اگر از انتهای بلوار شهید افتخاری و درست از بیمارستان قائم را ابتدای حوزه راهداری و شروع جاده فومن لحاظ کنیم در سه فاز می‌توان این مسیر پرتردد را آنالیز کرد.
فاز یک؛ از جلوی بیمارستان تا روستای پرجمعیت و شلوغ پسیخان.
فاز دو؛ از پسیخان تا بازار جمعه (تولم شهر).
فاز سه؛ از میدان بازارجمعه تا پل نیمه کاره در روستای سند و ورودی شهر فومن.

شرحی کوتاه از فاز یک؛

در واقع شاید دیگر نتوان این مسیر را جاده نامید بلکه یک خیابان است چرا که در تمام مسیر، بدون هیچ فاصله‌ای مغازه‌ها و مکانهای بسیاری وجود دارند که محل کسب و کار عمدتاً خدماتی‌های اتومبیل و فنی هستند با تعداد کمی شرکت‌های تولیدی و مناطق مسکونی، در واقع کل مسیر  تبدیل به یک خیابان شده است البته بدون عرض مناسب، بدون شانه خاکی، بدون پیاده راه و جدول‌هایی که حریم هرکدام را مشخص بکنند. کارگاههایی که برای ارائه خدمات فنی و کارگاهی عمدتاً تعمیرات اتومیبل هستند جای زیادی را اشغال می‌کنند و حتی تا قسمتی از سواره رو را در تصرف خود در آورده‌اند و البته کاسبان دیگری (عمدتاً) عرضه کنندگان میوه و تره بار که اتومبیل‌های باری و محصولات مختلف را کنار یا حتی در منطقه سواره روی جاده بساط کرده‌اند و بلواری که رنگ ندارد. فضای سبز آن محدود می‌شود به چند درختچه‌ی نه چندان مناسب و سبزه‌های خودرویی که به ندرت هرس می‌شوند. در حاشیه خیابان هم هیچ درختی مشاهده نمی‌شود. عملیات راه‌سازی و عمرانی هم همیشه وجود داشته و دارد که هیچگاه به موقع شروع و به موقع تمام نمی‌شوند و انتهای این فاز روستای درهم و برهم پسیخان که در بخش پایانی بدان پرداخته می‌شود.

فاز دو؛ خشک و نازیبا

ادامه جاده درست بعد از پل بی‌رنگ و نور و پرچم پسیخان باز همان حکایت فاز یک است اما با کمی فضای بیشتر در حاشیه جاده که امکان فعالیت‌های عمرانی و خدماتی بیشتری را می‌دهد اما می‌توان این فاز را کلاً رها شده قلمداد کرد که روشنایی مناسب ندارد. بلوار ایجاد شده وسط جاده در طول سالهای بهره برداری که بیش از ۲۰ سال می‌گذرد هنوز خاکریزی و درخت کاری نشده است. از رنگ‌آمیزی و مناسب‌سازی بصری هم نشانی ندارد. هیچ درخت و درختچه‌ای وسط و کنار آن وجود ندارد. که البته نه اینکه از اول نداشت بلکه حاشیه جاده از منطقه کلاشم به بعد درختان عمدتاً چنار زیبا و سربه فلک کشیده‌ای داشت که با بی‌تدبیری وزارت راه در وسعت بخشیدن به جاده خشکانده شدند و هیچ کس مرثیه‌ای برای آنان نخواند و هیچ جایگزینی هم پیدا نکردند و پل روگذری که درست چسبیده به پلیس راه سالهاست قد علم کرده و معلوم نیست که قرار است چرا، چه زمانی و چه کسانی را به کجا برساند!؟

فاز سه؛ تونل سبز

از سه راه معروف بازارجمعه (تولم شهر) که میدانی کوچک بر آن ساخته شده تا شهر فومن که البته با وجود ضعف‌های فازهای قبلی در این مسیر اما ورود به تونل سبز معروف فومن و شروع مزارع دو طرف جاده مسافران جاده را کمی از آن فضای شلوغ و سرگیجه‌آور دور می‌کند اما با دیدن قیافه‌های رنجور و برگ‌های کرم خورده و خشکیدن درختان ۵۰ ساله‌ی چنار هر رهگذری بزودی از آن حال خوش بدر می‌آید و اگر کمی پوست کلفتی کند و دوام بیاورد و بیشتر نیمه پر را ببیند درست انتهای جاده به غول بی‌یال و دم و اشکمی می‌رسد که همچون سد محکمی بر سرخوشی‌های او آوار می‌شود آری سازه‌ی بدقواره‌ای که روزی قرار بود پل ورودی فومن باشد اما تبدیل به آئینه دق ۲۰ساله شده است که داستانهای عبرت آموزی داشته و خواهد داشت.

و اما پسیخان؛

پسیخان و خشت مسجد هم که داستان مفصل خود را دارد منطقه‌ای شلوغ و پر جمعیت و پرتکاپو که حتی ظرفیت تبدیل شدن به شهر را دارد اما بجز سر و صدا، بی‌نظمی،  ترافیک، دود و آلودگی صوتی ماشین‌های کوچک و بزرگ عبوری و کارگاههای صنعتی و تعمیراتی دیگر هیچ نشانی از مدیریت شهری یا حتی روستایی در آن دیده نمی‌شود که جاذبه‌ای را برای مسافران ایجاد بکند بلکه توقفی داشته باشند و لختی در آنجا بیاسایند. نه از ظرفیت تردد این همه اتومبیل استفاده می‌کنند نه از فضای زیبای خدادادی حاشیه رودخانه بزرگ و پر آب پسیخان بهره‌ای می‌برند. بله پسیخان فضای سبز، روشنایی، رنگ‌آمیزی بلوار و جدول و بازار مناسب ندارد. حتی علائم و امکاناتی استاندارد و مناسب برای حفاظت از جان ساکنان و عابران در آنجا دیده نمی‌شود.