ساخت جاده لیسار گیلان در محدوده میراث جهانی هیرکانی ممنوع است
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان اعلام کرد: ساخت جاده لیسار به سوباتان واقع در غرب استان در محدوده سایت میراث جهانی جنگلهای هیرکانی ممنوع است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از ایرنا، ولی جهانی اظهار داشت: اخیرا بازدیدهایی توسط مسئولان شهرستان تالش از جاده لیسار به ییلاق سوباتان در محدوده سایت ثبت جهانی لیسار صورت گرفته و تلاش‌هایی برای توسعه و بهینه‌سازی این جاده گزارش شده است.
وی خاطرنشان کرد: این جاده که از محدوده عرصه و حریم سایت جهانی لیسار عبور میکند، جاده ارتباطی هره دشت است، که به صورت غیر قانونی و با خاکریزی‌های غیر مجاز ساخته شده است.
معاون میراث فرهنگی گیلان متذکر شد: با توجه به ارائه نقشه زیرساخت سایتهای جهانی هیرکانی به سازمان یونسکو در هنگام ثبت، هرگونه دخل و تصرف و ساخت و ساز مغایر با نقشه‌های ارائه شده در این سایت‌ها ممنوع است.
جهانی افزود: علاوه بر موضوع یاد شده ساخت این جاده با توجه به ورود ماشین آلات سنگین به عرصه، قطع درختان، تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه، ایجاد آلودگی صوتی و آلودگی منظر، تاثیر بر پوشش گیاهی و جانوری، افزایش بار ترافیکی، افزایش سطح دسترسی و ورود غیر مجاز گردشگران، افزایش خطر آتش سوزی، شکار غیر مجاز و غیره، مغایر با ضوابط حفاظتی بوده و میتواند خطر خروج سایت ثبت شده از فهرست میراث جهانی را به دنبال داشته باشد.
وی ادامه داد: به همین دلیل این اداره کل و پایگاه جنگلهای هیرکانی در استان گیلان در حال بررسی و پیگیری ابعاد و جوانب مختلف مربوط به این موضوع بوده و نتایج بررسی‌ها و تصمیمات اتخاذ شده در این رابطه را متعاقبا اعلام خواهد کرد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان اظهار امیدواری کرد، با همکاری و همدلی مردم و مسئولان، زمینه حفاظت از این جنگلهای باستانی و بهره مندی مردم از مواهب و مزایای ثبت جهانی فراهم شود.
جنگلهای هیرکانی یا جنگلهای شمال ایران، با پیشینه تکامل ۲۵ تا ۵۰ میلیون ساله، مانند نواری سبز به درازای ۸۵۰ کیلومتر کناره‌های جنوبی دریای کاسپین را پوشانده اند. تغییرات بارشی و ارتفاعی زیاد، تنوع در شرایط اکولوژیکی از خاور تا باختر، تنوع بی‌مانند در گونه‌های گیاهی و جانوری از ویژگی‌های برجسته جنگلهای هیرکانی است. از این جنگل‌ها به عنوان «فسیل زنده» یا «موزه طبیعی» و مادر جنگلهای جوان اروپا و شمال آمریکا یاد می‌شود؛ زیرا خاستگاه و یکی از مهمترین پناهگاه‌های باختر اوراسیا برای گونه‌های گیاهی باقیمانده از دوران سوم زمین‌شناسی، گونه‌های نادر و در معرض خطر گیاهی و جانوری و گونه‌های بومی محلی و منطقه‌ای و جهانی یگانه به شمار می‌روند. اگر چه پیشینه هزاران سال همزیستی با انسان، از آسیب‌های فراوان به این جنگلهای باستانی و یگانه حکایت میکند؛ اما، در شیب‌های تند و غیرقابل دسترس و ارتفاعات بالا، بخش‌های وسیعی از جنگلهای هیرکانی روند تکامل طبیعی خود را می‌پیمایند و ما را بر آن می‌دارند که در حفاظت از این گنجینه ارزشمند باستانی بکوشیم.
جنگلهای هیرکانی در تاریخ ۱۴ تیرماه سال ۱۳۹۸، در چهل و سومین گردهمایی جهانی یونسکو در کشور آذربایجان، باکو، به عنوان دومین میراث طبیعی ایران، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. مناطق حفاظت شده سیاهرود رودبار (۱۳)، گشت رودخان (۱۴) و لیسار (۱۵) با مساحت ۵۸ هزار و ۵۳۴ هکتار در استان گیلان قرار دارند.
سایت سیاهرود رودبار با مساحتی برابر ۲۷۰۹۴ هکتار، در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر رشت قرار دارد و اثر طبیعی-ملی غار دُرفک مهمترین ارتفاع استان گیلان را به همراه گستره‌ای از اکوسیستم‌های جنگلی و کوهستانی در برگرفته است. بخش وسیعی از این سایت دارای شیب بیش از ۴۰ درصد است و دامنه تغییرات ارتفاعی آن از ۱۲۹ تا ۲۷۰۶ متر است. پیرامون این سایت در غار دربند رشی، یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های تاریخ‌گذاری شده انسان در ایران شناسایی شده است که نشان دهنده حضور دراز مدت انسان در جنگلهای هیرکانی است.
گشت رودخان با مساحت ۲۶۵۵۶ هکتار در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر فومن قرار داشته و محوطه تاریخی قلعه رودخان نیز در حریم این محوطه (سایت) قراردارد. این محوطه (سایت) کوهستانی همراه با رویشگاه‌های جنگلی، مرتعی، بیشه زار و مرتعی مشجر است که بخش وسیعی از آن دارای شیب بیش از ۴۵ درصد است. دامنه تغییرات ارتفاعی محوطه (سایت) از ۱۱۶ تا ۲۸۳۹ متر است. این منطقه یکی از مرطوب‌ترین مناطق جنگلهای هیرکانی با بارندگی بیش از ۱۵۰۰ میلیمتر در سال است که تمام دامنه‌های ارتفاعی از جلگه تا کوهستان را در بر می‌گیرد و یکی از مهمترین مناطق دارای تنوع زیستی بالا در استان گیلان نیز است.
لیسار شمالی‌ترین سایت جنگلهای هیرکانی، ثبت شده در فهرست میراث جهانی طبیعی یونسکو، با مساحتی بیش از ۴۸۸۴ هکتار در محدوده سیاسی استان گیلان و در۱۰ کیلومتری شمال شهر تالش واقع شده و به سبب وجود حیات وحش ارزشمند و چشم اندازهای یگانه و جنگلهای انبوه راش و اَنجیلی و بلوط بسیار دارای اهمیت است. این سایت کوهستانی جنگلی است و تغییرات ارتفاعی منطقه میان ۶۰۰ تا ۱۸۰۰ متر بوده و دارای اقلیم مرطوب و خیلی مرطوب با میانگین بارندگی ۱۲۰۱ میلیمتر است.
رقابت شدید و رایزنی‌های پیچیده‌ای برای ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو وجود دارد؛ تا جایی که بسیاری از کشورها با ظرفیت میراث جهانی از قافله عقب می‌مانند و برخی کشورها حاضرند هزینه سنگینی برای این ثبت بپردازند؛ زیرا ثبت جهانی یک اثر نشان دهنده پیشینه فرهنگی، تاریخی و طبیعی آن کشور بوده و علاوه بر افزایش احساسات ملی گرایانه و هویتی و اثبات ریشه دار بودن و سهم آن ملت در تاسیس تاریخ بشریت، این آثار را به مقاصد گردشگری داخلی و بین المللی تبدیل میکند که میتواند فواید مالی زیادی در سطح ملی و محلی به دنبال داشته باشد. قوانین بسیار سختگیرانه‌ای نیز برای حفاظت از این آثار وجود دارد تا جاییکه هرگونه تخریب عمدی آثار یک کشور عضو فهرست میراث جهانی یونسکو، جنایت جنگی محسوب می‌شود.
از میان سایتهای ثبت شده در فهرست میراث جهانی، سایتهای طبیعی به دلیل آسیب‌پذیری زیاد، از بالاترین سطح حفاظتی برخوردار هستند. هرگونه دخل و تصرف و تخلف از ضوابط حفاظتی در این سایت‌ها که منجر به از بین رفتن یکپارچگی سایتهای ثبت شده و تهدید ارزشهای برجسته جهانی آن شود، خطر خارج کردن این سایت‌ها از فهرست میراث جهانی را به دنبال خواهد داشت.
در اجرای قانون الحاق ایران به کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان (۱۹۷۲) مصوب۱۳۵۳مجلس شورای اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نقشه و ضوابط حفاظتی مربوط به اثر طبیعی «جنگلهای هیرکانی» را در تاریخ سوم تیر ماه ۱۴۰۰ شماره ۸۳۶۷/۱۴۰۰۲۱۰۰ به استانداری گیلان ابلاغ نموده است. با توجه به این قوانین محدوده عرصه و حریم اثر مذکور تحت نظارت این وزارت بوده و هرگونه دخل و تصرف و تخلف از ضوابط حفاظتی جرم محسوب شده و مرتکبان مشمول مجازات‌های قانونی خواهند بود.
بر اساس این ضوابط حفاظتی، هرگونه دخل و تصرف، ساخت و ساز، تخریب، خاکبرداری، خاکریزی، ورود ماشین آلات سنگین، قطع درختان، بوته کنی، تجاوز به عرصه و حریم و در کل هر گونه تخریب منجر به از بین رفتن یکپارچگی اثر و تهدید ارزشهای برجسته جهانی آن ممنوع است؛ و انجام هر گونه فعالیتی از جمله گردشگری در این عرصه‌ها تنها با اجازه و نظارت دفتر پایگاه هیرکانی ممکن خواهد بود.
دیدگاه