کم آب مشکل اصلی زیتون کاران رودبار

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا در بین استان های شمالی ایران اسلامی، گیلان با درختان همیشه سبز زیتون شهرتی خاص دارد و بسیاری از مردم زیتون را با نام رودبار و رودبار را با نام زیتون می شناسند.
کشفیات باستان شناسی در تپه کلورز رستم آباد نشان می دهد که کشت درخت زیتون در شهرستان رودبار به بیش از دو هزار سال پیش باز می گردد .

زیتون از جمله میوه هایی است که در قران کریم و دیگر کتاب های مذهبی از آن یاد شده و شاخه های آن به عنوان نمادی از صلح و دوستی شناخته شده است.

کشت این محصول در گیلان از چنان جایگاهی برخوردار است که نماینده ولی فقیه در استان و استاندار گیلان با رسال نامه ای به رئیس جمهوری خواستار استقرار سازمان زیتون کشور در این استان شده اند.

بر این اساس وجود باغ مادری زیتون در علی آباد رودبار، کاشت ۵۲ گونه درخت زیتون  داخلی و خارجی، تولید سالانه هفت میلیون اصله قلمه درخت زیتون، فعالیت ۵۰ کارگاه بسته بندی روغن و کنسرو زیتون، صابون پزی و راه اندازی نخستین ایستگاه تحقیقاتی زیتون با سابقه ۵۰ ساله از مزیت هایی است که شهرستان رودبار در گیلان را به عنوان یکی از خاستگاه های مهم زیتون در کشور مطرح کرده است.

از سویی فعالیت بیش از ۲۴ هزار باغدار شهرستان رودبار در تولید زیتون و فرآورده های آن نشان از اهمیت کشت این محصول در مسیر توسعه بخش کشاورزی گیلان دارد.

باغداران رودباری همه ساله با تولید ۱۳ تا ۱۵ هزار تن زیتون کنسروی و روغنی به ارزش ۹۷ میلیارد ریال نقش مهمی در چرخه اقتصادی استان ایفا می کنند.

زیتون کاری اگرچه در سال های اخیر شاهد تحولات مثبت به ویژه در زمینه تحقیقات بوده اما برخی از مشکلات نظیر آفت مگس زیتون قامت استوار درخت صلح را در استان خمیده کرده است.

صاحب نظران علوم کشاورزی و دست اندرکاران زیتون کاری ورود بی رویه و قاچاق، ناکافی بودن صنایع تبدیلی بالا دستی و نبود سامانه صادراتی را از معضلات پیش روی محصول زیتون می دانند و معتقد هستند با رفع آن و تجهیز مرکز تحقیقات و تولید محصولاتی مرغوب دریچه های امید در دل باغداران گشوده می شود و زیتون جایگاه واقعی خود را باز می یابد.

با توجه به خواص ضد سرطانی و دارویی زیتون سرمایه گذاری در این بخش و احیای کشت و صنعت آن بر رونق اقتصادی استان خواهد افزود.

متخصصان می گویند میوه، برگ و روغن زیتون هم در کاهش فشار خون، کلسترول خون، دفع سنگ های صفراوی و یبوست مزمن، ورم کلیه، تسکین درد و سوزش سوختگی ها، آفتاب زدگی ، درد دندان و رفع خشکی لثه موثر است و باعث رفع شدن چین و چروک می شود.

بهره برداری از آب سفیدرود برای آبیاری باغ های زیتون تاکنون عملیاتی نشده است

نماینده مردم رودبار در مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: کشت زیتون در رودبار به دلیل برخورداری از اقلیم و شرایط مناسب آب و هوایی به عنوان معیشت و توسعه کشاورزی این شهرستان نقش بسزایی در پیشرفت آن دارد.

عطاالله حکیمی اظهار داشت: طارم، قزوین و زنجان مجوز برداشت آب از سد سفیدرود را دارند اما رودبار ندارد درحالی که حدود ۸۰ درصد از آب کشاورزی استان از طریق سد سفیدرود تامین می شود.

وی بابیان اینکه سد آیت الله بهجت در شهر بیجار که ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و ۷۲ درصد آب گیلان را تامین می کند بعد از بهره برداری رودبار از منابع آن بی نصیب خواهد ماند که اینها بیانگر عدم  توجه کافی به رودبار شده است.

نماینده مردم شهرستان رودبار در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: رودخانه پرآب دیر در رستم آباد از مزیت هایی است که اگر با پنج میلیارد تومان تامین اعتبار سد کوچکی بر روی آن ایجاد شود آب مورد نیاز قسمتی از اراضی منطقه را تامین می کند.

حکیمی با اشاره به اینکه مجوز برداشت آب از سفیدرود با گذشت بیش از ۲۰ سال از سوی آب منطقه ای گیلان صادر شد، بیان داشت: بهره برداری از آب سفیدرود تاکنون به هیچ عنوان عملیاتی نشده با توجه به اینکه جمعیت حدود ۱۰۰ هزار نفری شهرستان رودبار اقتصاد وابسته به زیتون دارد و اگر مسئولان استان به این مسئله توجهی نداشته باشند مردم این شهرستان چاره ای جز مهاجرت ندارند.

وی با اشاره به اینکه بیش از سه هزار میلیارد تومان سموم در کشور به فروش می رسد، افزود:  مسئولان کشاورزی باید در میان مردم باشند و برای آموزش کارشناسان و مردم تدابیر ویژه ای اندیشیده شود.

حکیمی اظهار داشت: بدون اتکا به جهاد کشاورزی استان با استفاده از ان. جی. اوها در رودبار طرح پایلوت برنج بدون کود از سال گذشته شروع شده که در نتیجه محصولی بیشتر از گذشته برداشت شد براین اساس طرح پایلوت زیتون بدون سموم و بیولوژیک نیز از سال جاری آغاز شده است.

وی ادامه داد: سازمان زیتون در دولت دهم کلید خورد و حق مردم رودبار است که این سازمان در شهرستان آنها ایجاد شود و این امر نیاز مند همکاری همه جانبه مسئولان استان است.

مهمترین عامل تاثیرگذار در توسعه باغ های زیتون موضوع آب و انتقال آن است

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان نیز در این باره گفت: ظرفیت گیلان به ویژه شهرستان رودبار در تولید محصولات کشاورزی بسیار بالاست اما متاسفانه از آن به طور کامل بهره برداری نشده است.

ایرج بنیادی با اشاره به اینکه مهمترین عامل تاثیرگذار در توسعه باغ های زیتون موضوع آب و انتقال آن است، افزود: از سال ۷۳ که طرح توسعه این باغ ها در کشور اجرا شد سطح زیرکشت زیتون در استان حدود دو هزار و ۵۰۰ هکتار بود که در طول مدت اجرای این طرح سطح زیر کشت باغ های زیتون به هشت هزار و ۱۲۳ هکتار افزایش یافته است.

وی اظهار داشت: براساس برنامه چهارم توسعه باید سطح زیرکشت باغ های زیتون به ۱۰ هزار هکتار می رسید که به دلیل عدم تامین آب مورد نیاز این میزان در برنامه پنجم توسعه با اختصاص اعتبار کافی تحقق خواهد یافت.

بنیادی ادامه داد: با توجه به اینکه جایگاه اصلی زیتون در کشور از آن گیلان است باید با استفاده از دانش فنی، کیفیت زیتون و روغن زیتون حفظ شود تا بتوان از این مزیت برای بهره برداری بیشتر در سطح کشور بهره برد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان  گفت: بر اساس نیازی که در سال های اخیر برای واردات روغن زیتون احساس می شد توسعه سطح باغ های زیتون تا ۶۰۰ هزار هکتار در کشور پیش بینی شده که تا کنون در حدود ۱۲۰ هزار هکتار محقق شده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر با شرایط کنونی در استان حدود ۵۵ درصد از زیتون کشور تنها در سه استان گیلان، قزوین و زنجان تولید می شود که در این میان گیلان رتبه سوم را در کشور به خود اختصاص داده است.

بنیادی اظهار داشت: آبیاری تحت فشار از پایین دست یعنی سفیدرود به بالادست تا ارتفاع حدود سه هزار متری باید صورت گیرد که نیاز به اعتبار ویژه ای دارد.

وی بیان داشت: براساس اهداف برنامه تدوین شده از سوی جهاد کشاورزی قرار بود در مقاطعی مشخص شده سطح زیرکشت زیتون تا مقدار مورد نظر افزایش می یافت اما به دلیل وجود چالش های مهمی مانند ایجاد زیرساخت های مورد نظر برای توسعه زیتون تحقق پیدا نکرد.

بنیادی با بیان اینکه زیتون در سال هفت هزار و ۵۰۰ متر مکعب نیاز به آب دارد که باید در هر شرایطی تامین شود، افزود:  با توجه به اینکه رودبار کم بارش ترین شهرستان گیلان است مجوز برداشت از آب سفیدرود نیز با وجود محدودیت هایی هزینه بر است.

فاز دوم توسعه باغ های زیتون نیازمند حمایت مسئولان استانی است

وی گفت: برای طرح انتقال آب علی آباد که بیش ازهفت سال است در حال اجراست افزون بر شش میلیارد تومان هزینه شده که در آینده ای نزدیک بخش آبیاری آن به بهره برداری خواهد رسید.

بنیادی ادامه داد: آب مهمترین نیاز بخش کشاورزی است و سازمان آب منطقه ای استان با اعطای مجوز بهره برداری از آب سد سفیدرود آغاز خواهد شد تا زیتون رونقی دوباره داشته باشد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان افزود: فاز دوم توسعه باغ های زیتون به میزان ۱۵ هزار هکتار که از رستم آباد آغاز شده نیازمند حمایت نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و سایر مسئولان استانی است تا اعتبار مورد نیاز برای تامین تمامی موارد پیش بینی شده در این طرح فراهم شود.

وی با اشاره به اینکه به دلیل وجود ارقام مناسب زیتون می توان زیتون را در رودبار بیش از پیش توسعه داد، اظهار داشت: از زمانی که آفت مگس زیتون برای نخستین بار در رستم آباد شناسایی شد دولت با خرید زیتون های آلوده درصدد کاهش میزان آسیب به زیتون در سال آینده شد.

بنیادی همچنین ادامه داد: آفت مگس زیتون به دلیل اینکه در استان های گیلان، زنجان و اسقرار یافت سازمان حفظ نباتات  این مسئله را از حالت قرنطینه خارج کرد و آن را مشمول آفت همگانی عنوان کرد.

وی بیان داشت: برای مبارزه بیولوژیک مشارکت باغداران کافی نبوده و با تلاش های صورت گرفته همه امکانات را در حد مقدور فراهم خواهد شد که در این راستا بیش از ۱۷ هزار کارت زرد و افزون بر دو هزار ۴۴ لیتر پروتئین و بیش از ۱۹۱ لیتر سم میان زیتون کاران توزیع شده است.

بنیادی افزود: باوجود ۱۷ ایستگاه پیش آگاهی از اردیبهشت ماه ردیابی آفت مگس زیتون صورت می گیرد و زمان طغیان و مبارزه با آن به طور دقیق پیش بینی می شود اما با وجود بیش از ۲۴ هزار بهره بردار زیتون مدیریت مسئله مشکل است و با مشارکت باغداران به ویژه باغداران باغ های کوچک می توان مشکلات را رفع کرد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان اظهار داشت: براساس باروری زیتون در سال جاری باید بیشتر از ۱۸ هزار تن محصول برداشت می شد که به دلیل وجود عوامل محیطی و کاهش میزان بارندگی در شهرستان به میزان ۱۱۴ میلیمتر و عدم آبیاری باغ های زیتون در زمستان این محصول با کاهش برداشت روبه رو بوده است.

وی یادآور شد: سازمان جهاد کشاورزی استان برای کاهش استفاده سموم با ایجاد ایستگاه های پیش آگاهی و غیره پیش می رود همچنین همه امکانات در حد توان به باغداران اعطا می شود اما مردم نیز باید بیش از پیش مشارکت کنند.

مجوز بهره برداری از آب برای بیش از ۲۱ هزار هکتار صادر شده است

مدیرعامل آب منطقه ای گیلان نیز اظهار داشت: با توجه به مجوزهایی که جهاد کشاورزی درخواست می کند بدون محدودیت آب مورد نیاز اختصاص می یابد که درباره آبیاری تحت فشار برای محصول زیتون تعلق می گیرد.

سیف الله آقابیگی افزود: آب منطقه ای استان برای آبیاری ۱۰ هزار هکتار از اراضی زیرکشت زیتون متعهد شده که تا پایان سال گذشته برای هشت هزار و ۶۰۰ هکتار مجوز آب از منابع آب سطحی به ویژه مخزن و رودخانه سفیدرود صادر شده است.

وی ادامه داد: از ابتدای فروردین ماه سال جاری تا بیستم مهرماه  برای ۱۲ هزار و ۸۰۰ هکتار مجوز آب بر اساس درخواست جهاد کشاورزی صادر شده که بیشتر این مجوزها برای باغ های زیتون و بخش اندکی نیز برای باغ های فندق و گردو صادر شده است.

آقابیگی ادامه داد: مجوز بهره برداری از آب در مجموع برای بیش از ۲۱ هزار هکتار صادر شده و تا کنون سعی شده تا همه مجوزهای مورد نیاز تامین شود همچنین در تالاب سد سفیدرود نیز از سوی جهاد کشاورزی ایستگاه پمپاژ ایجاد شده که می تواند بخش زیادی از باغ های زیتون علی آباد را سیراب کند.

وی بیان داشت: همچنین آب منطقه ای گیلان در نظر دارد تا از تمام ظرفیت شهرستان پهناور رودبار استفاده شود علاوه براین از تالاب سد سفیدرود به هر میزان که آب مورد نیاز زیتون کاران باشد، تامین خواهد شد.

مدیرعامل اب منطقه ای استان گفت: حوزه قزل اوزن ۵۶ هزار کیلومتر وسعت دارد که گیلان با هفت استان دیگر در استفاده از ان مشترک است و در حال حاضر ۳.۸ میلیارد مترمکعب ظرفیت و آورد این حوزه است که گیلان هم اکنون با حدود ۲.۸ میلیارد متر مکعب بیشترین بهره را از آن می برد.

وی ادامه داد: بیش از ۹۶ درصد آب سد آیت الله بهجت در شهر بیجار برای مصارف آشامیدنی گیلان درنظر گرفته شده و برای تامین آب آشامیدنی شهرستان رودبار بجز بره سر و جیرنده برنامه ریزی شده تا سد دیورش ساخته شود./مهر