احزاب سیاسی و مجلس کارآمد

احزاب سیاسی و مجلس کارآمد
از منظرعلم سیاست، دموکراسی به معنای رقابت حزبی است و انتخابات بدون رقابت احزاب معنا ندارد. جالب توجه آنکه ریشه تاریخی احزاب مدرن کنونی نیز در داخل پارلمان شکل گرفت و نخبگان سیاسی پارلمانی وجود احزاب را برای پویایی قدرت سیاسی و کارآمدی دولت لازم دانستند.
علی رغم وجود نقایصی نظیر تسلط الیگارشی بر احزاب سیاسی در دموکراسی ها، به نظر می رسد تاکنون جانشین شایسته ای در دموکراسی ها برای احزاب سیاسی یافت نشده است. از اینرو به پاره ای از فواید وجود احزاب سیاسی اشاره می کنیم.
۱-از بعد کارکردی احزاب سیاسی به عنوان یک ضربه گیر در ساختارهای سیاسی عمل می کنند و مخالفتهای احتمالی با سیاستهای دولت حاکم را به جان می خرند و نسبت به اصلاح رویه های سیاسی و اقتصادی موجود مبادرت می نمایند.
۲-حزب مکانیسمی ایجاد می کند که خواسته های مردم به نحوی شایسته به دستگاههای قانونگذار و اجرایی منتقل شود و محدودیتهای دستگاههای مزبور نیز بهتر به مردم منعکس گردد.
۳-احزاب به جامعه پذیری جامعه کمک شایانی می کنند و باعث می شوند تامل و تحمل اعضای جامعه نسبت به یکدیگر بیشتر شود.
۴- به سبب حمایت احزاب سیاسی مدرن از افراد قابل اتکاء و شایسته در عرصه های سیاسی و اجتماعی، به نظر می رسد فعالیت افراد فرصت طلب و شیاد در میدان سیاسی با موانعی بزرگ روبرو گردد.
۵- با جابجایی قدرت و نخبگان حاکم توسط احزاب سیاسی از طریق ساز و کارهای دموکراتیک، امید اجتماعی نسلهای جوان نسبت به دست یابی به قدرت و زندگی بهتر افزایش می یابد و در بلندمدت کارآمدی دولت بهینه می گردد.
بواسطه چنین کارکردی، دولت روحانی از شکل گیری احزاب کارآمد دفاع می کند و با حمایتهای رهبر معظم انقلاب از سویی تلاش خود را متمرکز بر گشایش روابط خارجی ایران با قدرتهای بزرگ و رفع تحریمهای بین المللی کرده و از سوی دیگر در میدان سیاسی داخلی نیز نسبت به برقرای آرامش و حاکمیت اعتدال و عقلانیت اقدام نموده است. با نزدیک شدن به کاهش تنشهای فزاینده میان ایران و غرب انتظار می رود دولت روحانی اصلاح سیاست های دولت را در حوزه های اقتصادی و سیاسی در دستور کار قرار دهد و نسبت به تشویق فضای کسب و کار و سرمایه گذاری و اصلاح رویه های پیشین مبادرت نماید.
در میدان سیاسی ایران، بسیاری از کنشگران سیاسی پیشین تمایلی به فعالیت احزاب و نهادهای واسط به عنوان موتور محرک دموکراسی در ایران ندارند و فعالیت حزبی را برای یکی از باسوادترین و آگاه ترین جوامع خاورمیانه عبث و غیر لازم می دانند. این کنشگران مسلط بر نهادهایی نظیر پارلمان نگران آنند که فعالیت احزاب سیاسی، بسترهای جدیدی را در سیاست ایران آماده سازد که به تحرک اجتماعی و در نهایت جایگزینی آنان بیانجامد. از اینرو موانع بزرگی را بر سر راه دولت روحانی در انجام اینگونه اصلاحات ایجاد خواهند کرد. به نظر می رسد اگر دولت صرفاً بتواند بسترهای لازم را برای فعالیت در میدان سیاسی در چارچوب قانون اساسی فراهم نماید، نخبگان سیاسی جدید و مجهز به دانش روز در سال همدلی و همزبانی؛ مجلسی خواهند ساخت شایسته ملت ایران.
مجلسی که با اتکاء به نخبگانی توسعه گرا خواهد توانست دهه چهارم انقلاب را با ویژگی های پیشرفت و عدالت محقق سازد.

مجید استوار – استاد علوم سیاسی

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.