جایگاه رسانه در حفظ سازههای شناختی ملت در پیام رهبر انقلاب
در ادبیات جنگ شناختی، نخبگان رسانهای و فکری هر کشور نقش «دروازهبانان ادراک عمومی» را ایفا میکنند. رهبر انقلاب در پیام اربعین شهدا، با تأکید بر «تکلیف بیاغماض گویندگان و قلمزنان»، دقیقاً به همین نقش اشاره دارند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، ابراهیم افشاری؛ اگر دشمن نتواند جغرافیا را تسخیر کند، سراغ ذهن میرود. این گزاره امروز یک واقعیت استراتژیک است. در نبردهای نوین، آنچه بیش از خاک و سلاح اهمیت دارد، «ادراک» مردم از واقعیتهاست. تصرف ادراک یعنی مهار امید، فلج کردن اراده و شکل دادن به یک روایت ویرانگر از آینده. در این میدان، رسانهها خط مقدماند؛ همانجا که نه نبرد روایتها بلکه فراروایتها تعیین میکند ملتها بایستند یا فروبپاشند. از منظر رسانه مهمترین تأکید در پیام ساعتی پیش رهبر معظم انقلاب به مناسبت اربعین شهادت جمعی از مردم، سرداران نظامی و دانشمندان کشور، «حفظ عزت و آبروی کشور و ملت، تکلیف بیاغماض گویندگان و قلمزنان» کلیدیترین کارویژه رسانه است.
چرا این جمله مهم است
این جمله، تنها یک توصیه اخلاقی نیست؛ یک دستور کار راهبردی است. امروز دشمن، با استفاده از رسانههای فراملی، سوگیریهای ذهنی و بمباران اطلاعاتی، تلاش میکند از اتفاقات میدان یک ملت، تصویری از ناتوانی و شکست بسازد. در این شرایط، نقش رسانه تنها بازتابدهنده حقایق نیست؛ رسانه خود واقعیتساز است.
رسانه یا میتواند اتفاقات میدان را به سرمایهای برای استمرار عزت و پیشرفت تبدیل کند یا ناخواسته در پازل روایت دشمن بازی کند و آن را به زنجیرهای از تلقیهای مأیوسکننده پیوند بزند. رهبر انقلاب با بهکار بردن تعبیر «بیاغماض»، تأکید میکنند که این مسئولیت، با محافظهکاری و تعارف همخوان نیست. اهل قلم، چهرههای رسانهای و نخبگان فکری کشور باید با شجاعت، صراحت و درک دقیق از صحنه نبرد شناختی، وارد میدان روایتسازی شوند. این میدان، سکوت و تعارف نمیپذیرد.
چه باید کرد
در این میان، آنچه باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، شناختیسازی کارکرد رسانه است. در جنگ امروز، دشمن بهدنبال فروپاشی «سازههای ذهنی» ملت ایران است: اعتماد عمومی، امنیت روانی، انسجام اجتماعی و احساس کفایت نظام. او با اطلاعات اغواگر و روایتهای هدفمند، ذهن جامعه را دچار آشفتگی میکند. در برابر این عملیات، رسانه وظیفه دارد ثبات شناختی را بازسازی کند؛ یعنی با ارائه چارچوبهای تحلیلی دقیق، معنا دادن به رویدادها و حفظ پیوند عقلانی میان گذشته، حال و آینده، ذهن جامعه را در وضعیت پایداری نگه دارد.
رهبر انقلاب همچنین از مسئولیت خواص سخن گفتهاند. در بزنگاههایی چنین خطیر، خواص از دانشگاهیان و هنرمندان تا تحلیلگران و کنشگران رسانهای باید حصار انفعال را بشکنند و روایت حقیقی از واقعیت را با مردم در میان بگذارند. سکوت خواص در برابر روایتسازی دشمن، یک شکست شناختی است. آنها باید نهتنها پیامآور صبر و پایداری باشند، بلکه حلقهی اتصال میان عقلانیت اجتماعی و اهداف تمدنی انقلاب را فعال نگه دارند.
در نهایت، اگر رسانهها و نخبگان کشور با درک عمیق از جایگاهشان در نبرد شناختی و با تعهد به عزت و منافع ملی عمل کنند، نهتنها اثر روانی اینگونه ضربات ترمیم خواهد شد، بلکه جبهه معنوی و فکری انقلاب نیز استوارتر از گذشته پیش خواهد رفت. رسانه، امروز سنگر عقلانیت ملی است؛ سنگری که اگر از آن غفلت شود، جبهه ادراک جامعه فرو میریزد.
و در پایان بار دیگر باید تأکید کرد که در ادبیات جنگ شناختی، نخبگان رسانهای و فکری هر کشور نقش «دروازهبانان ادراک عمومی» را ایفا میکنند. رهبر انقلاب در پیام اربعین، با تأکید بر «تکلیف بیاغماض گویندگان و قلمزنان»، دقیقاً به همین نقش اشاره دارند؛ مسئولیتی که در میانهی جنگ ترکیبی دشمن، معادل جهاد روایت و دفاع از سازههای شناختی ملت است. آنگونه که در نظریههای امنیت ادراکی نیز آمده، فروپاشی تصویر ملی در ذهن مردم، گاه از فروپاشی در میدان واقعی خطرناکتر است. اینجاست که روایتسازی صادقانه و هوشمندانه به ضرورتی راهبردی برای حفظ عزت ملی تبدیل میشود.
دیدگاه