از هر ۳ ایرانی، یک نفر مایل به مهاجرت هستند | ۳ چالش افزایش مهاجرت از نگاه دولت
مسئله مهاجرت یکی از ۳۷ موضوع مهم کشور است که در «سند تحول دولت مردمی» برای آن راهکار ارائه شده است. راهبرد دولت در این حوزه چیست؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از خراسان، در «سند تحول دولت مردمی» ۳۷ مسئله و موضوع مهم کشور به طور خاص مورد توجه قرار گرفته و علاوه بر بررسی چالش‌ها، اقدامات و سیاست‌های لازم برای حل آن‌ها تبیین شده است؛ «مهاجرت» یکی از این ۳۷ مسئله کشور است….
وضعیت مهاجر فرستی ما
یافته‌های نظرسنجی مرکز افکارسنجی «کیو» در کشور که آذرماه اخیر انجام شده است، نشان داد، یک سوم از پاسخگویان در صورت فراهم بودن شرایط مایل‌اند به صورت موقت یا دایم مهاجرت کنند. به عبارتی از هر ۳ ایرانی، یک نفر مایل به مهاجرت بوده اند. بر اساس همین نظر سنجی، مسائل اقتصادی انگیزه ۸۰ درصد پاسخگویان برای مهاجرت بوده است. در عین حال طبق آخرین آمار موجود جهانی در سال ۲۰۲۰، رتبه مهاجرفرستی ایران از میان ۲۳۲ کشور جهان ۵۴ بوده و این یعنی میزان مهاجرت از کشور ما از نظر آماری زیاد نیست. البته نگرانی‌هایی درباره افزایش میل به مهاجرت، به ویژه در بین متخصصان و نخبگان وجود دارد و همین موضوع سبب شده است دولت هم مهاجرت را به عنوان یکی از ۳۷ مسئله کشور مورد توجه جدی قرار دهد.
رئیس کمیسیون آموزش: مهاجرت نخبگان زیاد شده است
صحبت‌های «علیرضا منادی سفیدان»، رئیس کمیسیون آموزش مجلس که همین دو روز قبل در برنامه تلویزیونی «دستخط» مطرح شد، نشان می‌دهد که علاوه بر دولت، مجلس هم نگران موضوع مهاجرت نخبگان از کشور است: «متاسفانه خروج نخبگانمان زیاد است و این یک آسیب برای کشور است که سرمایه انسانی‌اش را که هزینه بسیاری برای پرورش او کرده، از دست می‌دهد؛ اگر این نخبگان برای ادامه تحصیل بروند و دوباره به کشور بازگردند خوب است اما متاسفانه نخبگان زیادی داریم که رفته‌اند و برنگشته‌اند…».
مهاجرت ۵ تا ۶ درصد استادان دانشگاه
رئیس کمیسیون آموزش مجلس این خبر نگران‌کننده را هم گفت که: «در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۵ تا ۶ درصد استادان برخی دانشگاه‌ها مهاجرت کرده‌اند که با توجه به حساسیت این موضوع، در مجلس تلاش شد با مصوبه افزایش حقوق ۳۰ تا ۶۰ درصدی اعضای هیئت علمی دانشگاه، جلوی مهاجرت این گروه از نخبگان گرفته شود».
۳ چالش افزایش مهاجرت از نگاه دولت
دولت سیزدهم در سند تحول دولت مردمی، به چالش‌های افزایش مهاجرت در کشور اشاره کرده است:
۱-فقدان نظام حکمرانی کارآمد مهاجرت در کشور
۲-مهاجر فرستی و خروج دانشجویان، متخصصان و افراد ماهر و نیمه‌ماهر
۳-ضعف در جریان مهاجرپذیری
و البته در این سند «چرخش‌های تحول‌آفرین»، «راهبردها» و «برنامه‌ریزی‌های فعال و پیش‌دستانه» برای رفع این چالش‌ها نیز تعیین و تدوین شده است؛ از جمله:
* تغییر سیاست و رویکرد انفعالی در قبال ایرانیان خارج از کشور به سیاست «دیاسپورای»؛ یعنی پذیرش پراکندگی جمعیت کشور در نقاط مختلف جهان و تلاش برای جذب حداکثری آن‌ها
* تغییر نگاه به مهاجرت از تهدیدمحور بودن به فرصت محوری و مزیت‌ساز بودن مهاجرت
* تدوین سیاست‌های فعال مهاجرتی، شامل مهاجرت‌های تحصیلی، کاری، بازگشتی و پناهجویی، به منظور تبادل سرمایه انسانی اثرگذار با کشورها
* افزایش ضریب چرخش نخبگان با تقویت و توسعه ظرفیت همکاری با نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های منطقه‌ای از جمله گروه دی هشت، اکو و سازمان همکاری اسلامی
* ایجاد سازمان ملی مهاجرت با مأموریت هماهنگی و مدیریت کلیه جریان‌های مهاجرتی ورودی و خروجی کشور
* توسعه ظرفیت‌های تحصیلات تکمیلی، تسهیل اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی
* بازطراحی نقش‌های مردم در اداره کشور
* کارآمدسازی دستگاه‌های اجرایی در حل مسائل اولویت‌دار مردم نظیر تورم، بیکاری، کاهش رفاه اجتماعی، تبعیض و فساد به عنوان عوامل موثر در افزایش میل مهاجرت
* ایجاد پنجره واحد صیانتی و حمایتی از دانشمندان و پژوهشگران در همکاری‌های علمی و فناوری بین‌المللی و توانمندسازی آن‌ها
* شناسایی، شبکه سازی، جذب و انتقال پروژه‌های فرامرزی و بین‌المللی به متخصصان برتر ایرانی داخل کشور
* اعزام متخصصان، فارغ‌التحصیلان و نیروی کار ایرانی به خارج از کشور و گرفتن سهم قابل قبول از بازارهای کار منطقه‌ای و بین‌المللی
* هدایت مهاجرت تحصیلی دانشجویان و برگزیدگان المپیادهای علمی و رتبه‌های برتر کنکور از طریق اعزام به دانشگاه‌های ممتاز دنیا به منظور تسهیل و تقویت بازگشت آن‌ها به داخل کشور
* تسهیل و رفع موانع حقوقی، قانونی و اداری کلیه اتباع ایرانی خارج از کشور متمایل به بازگشت به کشور
* تسهیل اشتغال متخصصان، دانشمندان و شخصیت‌های برجسته فرهنگی و ورزشی ایرانی مقیم خارج بر اساس نقشه نیازمندی‌های کشور
* تسهیل ثبت شرکت‌های تجاری در ایران برای ایرانیان مقیم خارج
و…
وعده اجرا در طول ۴ سال
آن‌طور که سخنگوی دولت اعلام کرده، سند تحول دولت مردمی که ویرایش نخست آن ۱۸ اسفندماه منتشر شده است، سه بازه زمانی کوتاه‌مدت یک‌ساله، میان‌مدت دوساله و بلندمدت چهارساله دارد و برآورد شده ۲۰ درصد از برنامه‌ها در سال اول، ۳۰ درصد در سال دوم و ۵۰ درصد دیگر در سال‌های سوم و چهارم محقق می‌شود. به گفته بهادری جهرمی، شورایی هم به‌نام ستاد راهبری تحول دولت به ریاست رئیس جمهور و جانشینی معاون اول رئیس‌جمهور تشکیل شده تا بر روند اجرای سند نظارت داشته باشد.
مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در گفت و گو با خراسان مطرح کرد:
تقویت زیست بوم فناوری و نوآوری برای حفظ و بازگشت نخبگان
«پرویز کرمی»، مشاور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، یکی از طرح‌های این معاونت در راستای اجرای سند تحول دولت مردمی در مسئله مهاجرت را تقویت زیست‌بوم فناوری و نوآوری در کشور می‌داند و می‌گوید:
* در موضوع نخبگان، از یک سو تلاش برای حفظ آن‌ها در کشور مهم است و از سوی دیگر ایجاد بستر مناسب برای بازگشت آن‌هایی که از کشور مهاجرت کرده‌اند.
* طرحی که معاونت علمی و فناوری در راستای اجرای سند تحول دولت اجرایی کرده است، آماده کردن زیست‌بوم فناوری و نوآوری برای به کارگیری هرچه بیشتر نیروهای متخصص و نخبه است.
ابلاغ آیین نامه جذب استعدادهای برتر در دستگاه‌های اجرایی
* همچنین در دولت سیزدهم، یکی از فعالیت‌های اصلی ما در کنار شناسایی و هدایت نخبگان، جذب آن‌ها در وزارتخانه‌ها، نهادها و شرکت‌های دانش‌بنیان است که در همین زمینه با پیگیری دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و دکتر لطیفی رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، درخواست از دولت برای جذب استعدادهای برتر و نخبگان در دستگاه‌های اجرایی به منظور جذب و نگهداشت آن‌ها، خوشبختانه مورد موافقت قرار گرفت و در اسفندماه امسال توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد.
* در کنار این اقدامات، هرچه بیشتر بتوانیم تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق را در کشور افزایش دهیم و بستر حضور نخبگان در آن‌ها را فراهم کنیم، نه تنها انگیزه مهاجرت را از آن‌ها خواهیم گرفت، بلکه می‌توانیم گره بسیاری از مشکلات کشور را به دست همین نیروهای نخبه باز کنیم.
دیدگاه