تصحیح کتاب منشآت خان احمد گیلانی توسط عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، کتاب منشآت خان احمد گیلانی به تصحیح و پژوهش دکتر عباس پناهی عضو هیأت علمی گروه تاریخ پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان به کوشش موسسه پژوهشی میراث مکتوب در تابستان ۱۴۰۰ خورشیدی به چاپ رسیده است.

این اثر یکی از کهن‌ترین میراث معنوی، تاریخی و فکری مردم گیلان از دوره صفوی و پیش از آن است. نسخه حاضر به شماره ۹۵۹۶ در کتابخانه مرکزی آستان قدس نگه‌داری می‌شود. از نظر ارزش و محتوا در مقایسه با سایر نسخه‌های موجود، این مجموعه از نامه‌های خان احمد بی‌نظیر است؛ زیرا اثر حاضر با دارا بودن بیش از ۱۶۲ نامه، کامل‌ترین مجموعه منشآت خان احمد گیلانی است.

نگارش این منشآت از ۹۹۴ ه. ق شروع شده و تا ۱۱۰۶ه. ق پایان می‌پذیرد. تا پیش از انتشار نسخه مورد بررسی، نامه‌هایی پراکنده از امیران کیایی و خان احمد در مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی مرحوم نوایی به چاپ رسیده بود، اما با تصحیح و انتشار مجموعه حاضر می‌توان گفت کامل‌ترین مجموعه منشآت خان احمد گیلانی در اختیار صفوی پژوهان قرار می‌گیرد.

منشآت مورد بررسی، نسبت به نامه‌ها و یادداشت‌های دیگری که از خان احمد در آرشیوها و مجموعه‌های مختلف نگه‌داری می‌شود، از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این نسخه تازه یاب، نزدیک‌ترین نسخه به زمان حیات خان احمد بوده و با توجه به در برداشتن نامه‌های جدید چاپ نشده، برخی از زوایای تاریخ گیلان در دوره صفویه را بازگو می‌کند.

همچنین در این نامه‌ها می‌توان به زوایای پنهان اوضاع فکری، زبانی، اقتصادی، اجتماعی، دینی و فکری دودمان‌های محلی گیلان و عصر صفوی آگاه شد. به دلیل اهمیتی که اسناد حاضر در بررسی و پژوهش‌های مربوط به گیلان عصر صفوی دارد، منشآت حاضر می‌تواند منبع اصلی بسیاری از پژوهش‌های عصر صفوی قرار گیرد.

مصحح علاوه بر بازخوانی و پژوهش متن حاضر، تلاش نموده تا به شیوه انتقادی و تطبیقی با سایر نسخه‌های وجود متن نامه را به دقت مورد بررسی و نقد علمی قرار دهد. علاوه بر آن افزودن هفتاد و دو صفحه مقدمه بر متن کتاب، بر غنای اثر افزوده است.