بیماری مزمن کلیه و عوارض آن
با پیشرفت بیماری کلیوی، عوارض به طور معمول با تکرر و شدت بیشتر رخ میدهند. بیماری کلیوی پیشرفته میتواند به کیفیت پایین زندگی و افزایش ناخوشی و مرگ و میر منجر شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، بیماری مزمن کلیه یک بیماری پیشرونده است. در ابتدا ممکن است فرد عوارض مرتبط چندانی نداشته باشد. اما با پیشرفت بیماری، عوارض آن نیز شیوع و شدت بیشتری مییابند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از «هلث لاین»، سلامت کلیههای انسان بر تمام اندامهای حیاتی بدن تاثیر میگذارد. در صورتعدم درمان بیماری مزمن کلیه، شرایطی مانند کم خونی و فشار خون بالا میتوانند عملکرد کلیههای را هرچه بیشتر تضعیف کرده و به بیماری قلبی و افزایش احتمال مرگ منجر شود.
عوارض بیماری مزمن کلیه
زمانی که کلیههای انسان به خوبی کار نمیکنند، این شرایط میتواند به بروز عوارضی در دیگر قسمتهای بدن منجر شود.
از جمله نگرانیهای بالقوه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کم خونی. این شرایط زمانی رخ میدهد که کلیهها اریتروپویتین کافی تولید نمیکنند که بر توانایی آنها در ساخت گلبولهای قرمز تاثیر میگذارد. کم خونی میتواند به واسطه سطوح کم آهن، ویتامین B۱۲، یا اسید فولیک نیز شکل بگیرد. زمانی که کلیههای به خوبی کار نمیکنند، این میتواند به سطوح کم کلسیم و میزان بالای فسفر (هایپرفسفاتمی) منجر شود که استخوان را تضعیف میکند. این شرایط خطر شکستگی استخوان را افزایش میدهد.
احتباس مایع. این شرایط زمانی شکل میگیرد که مایع اضافه در بدن باقی میماند. این میتواند به تورم در اندام ها، فشار خون بالا یا وجود مایع در ریهها منجر شود.
نقرس. این نوعی آرتریت است که به واسطه انباشت اسید اوریک در مفاصل شکل میگیرد. اسید اوریک از طریق کلیهها پالایش میشود که این دو شرایط را به هم پیوند میدهد.
بیماری قلبی. این شرایط بر قلب و رگهای خونی انسان تاثیر میگذارد. عملکرد نامطلوب کلیهها میتواند به بروز مشکلات قلبی منجر شود.
فشار خون بالا (پرفشاری خون). این شرایط زمانی رخ میدهد که نیروی پمپاژ خون از طریق رگهای خونی انسان بسیار زیاد باشد. پرفشاری خون میتواند عملکرد کلیهها را بدتر کند که به احتباس مایع و تشدید پرفشاری خون منجر میشود.
هایپرکالمی. این شرایط به واسطه افزایش ناگهانی در سطوح پتاسیم شکل میگیرد که ممکن است بر عملکرد قلب تاثیرگذار باشد.
اسیدوز متابولیک. زمانی که اسید بیش از حد در مایعات بدن وجود داشته باشد که کلیهها قادر به پالایش آنها نباشند، تعادل pH بر هم میخورد. این میتواند موجب بدتر شدن بیماری کلیوی شده و به مشکلاتی مانند تحلیل رفتن استخوان یا عضله و همچنین اختلالات غدد درون ریز منجر شود.
اورمیا. این شرایط به واسطه انباشت مواد زائد در خون شکل گرفته و به آسیب کلیوی اشاره دارد. اورمیا میتواند موجب علائمی مانند خستگی، حالت تهوع، پاهای بیقرار و اختلالات خواب شود.
عوارض بلند مدت
با پیشرفت بیماری کلیوی، عوارض به طور معمول با تکرر و شدت بیشتر رخ میدهند. بیماری کلیوی پیشرفته میتواند به کیفیت پایین زندگی و افزایش ناخوشی و مرگ و میر منجر شود.
از جمله عوارض بلند مدت بیماری کلیوی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– سیستم ایمنی ضعیف شده. این شرایط فرد را هرچه بیشتر مستعد ابتلا به عفونت و بیماری میسازد.
– نارسایی کلیوی. فرد مبتلا به این شرایط برای بقا به دیالیز یا عمل پیوند کلیه نیاز دارد.
– بیماری قلبی. بنابر پژوهشی که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، این دلیل اصلی مرگ و میر در افراد مبتلا به بیماری کلیوی، به ویژه آنهایی که تحت دیالیز قرار دارند، محسوب میشود.
عوارض عصبی
افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه با خطر بیشتر اختلالات رگهای خونی مغز مانند سکته مغزی مواجه هستند.
افرادی که در مرحله پایانی بیماری کلیوی قرار دارند یا دیالیز انجام میدهند، احتمال بیشتری دارد با موارد زیر مواجه باشند:
– اختلال شناختی
– زوال عقل
– سکته مغزی از جمله ایسکمیک، هموراژیک یا سکتههای مغزی خاموش
– پیشآگهی بلند مدت ضعیف پس از یک سکته مغزی
– تشنج
با این وجود، عوارض عصبی ممکن است در هر مرحلهای از بیماری مزمن کلیه ظاهر شوند.
عوارض ثانویه
افسردگی یکی از شایعترین اختلالات بین افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مانند بیماری مزمن کلیه است.
پژوهشی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه که دیالیز انجام نمیدهند نسبت به افراد سالم سه برابر احتمال بیشتری دارد افسردگی را تجربه کنند. افسردگی بین افراد تحت دیالیز نیز شرایطی شایع است.
افسردگی ممکن است به واسطه تغییرات روانیاجتماعی و بیولوژیکی همراه با دیالیز شکل بگیرد. افسردگی در بیماری مزمن کلیه با موارد زیر مرتبط است:
– کیفیت پایین زندگی
– نتایج پزشکی نامطلوب
– افزایش مرگ و میر
از دیگر عوارض ثانویه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– عفونتهای پوست ناشی از خشکی بیش از حد پوست و خراشیدن پوست
– درد مفصل، استخوان و عضله
– آسیب عصبی
– انباشت مایع اطراف ریهها (پلورال افیوژن)
– نارسایی کبد
پیشگیری از عوارض
در هر مرحله از بیماری مزمن کلیه، همکاری نزدیک با پزشک اهمیت دارد.
درمانی ریشهکن کننده برای بیماری مزمن کلیه وجود ندارد اما شما میتوانید سرعت پیشرفت بیماری و احتمال بروز عوارض مرتبط را کاهش دهید.
به عنوان مثال، مدیریت فشار خون بالا و کم خونی میتواند خطر عوارض قلبی را کاهش دهد.
انجام منظم آزمایشهای خون و ادرار میتواند به تشخیص زودهنگام مشکلات سلامت کمک کند.
پزشک شما میتواند به مدیریت نگرانیهای سلامت دیگر، مانند دیابت و سطوح کلسترول و همچنین وزن شما کمک کند.
از دیگر اقداماتی که میتوانند به پیشگیری از عوارض کمک کنند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– برای اطمینان حاصل کردن از تامین نیازهای تغذیهای به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
– هر روز مقداری فعالیت بدنی داشته باشید.
– به وزن سالم رسیده و آن را حفظ کنید.
– هفت تا هشت ساعت خواب شبانه داشته باشید.
– سیگار نکشید یا اگر سیگاری هستید، این عادت مضر را ترک کنید.
– روشهای مقابله با استرس، اضطراب یا افسردگی را بیاموزید. پزشک میتواند شما را به یک متخصص سلامت روان یا گروه حمایتی ارجاع دهد.
– داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
– درباره مصرف داروهای بدون نسخه محتاط باشید. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی میتوانند به کلیهها آسیب بزنند. پیش از مصرف داروهای بدون نسخه با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
درمان عوارض
درمان عوارض بیماری مزمن کلیه میتواند به بهبود علائم و کیفیت زندگی فرد کمک کند. در صورتعدم درمان، برخی عوارض بیماری ممکن است زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد.
اگر به کم خونی مبتلا هستید، بافتهای بدن شما با کمبود اکسیژن مواجه هستند. این میتواند به اندامهای حیاتی مانند قلب و مغز آسیب برساند و همچنین عملکرد کلیوی را بدتر کند.
درمان کم خونی میتواند شامل موارد زیر باشد:
– عوامل محرک اریتروپویزیس که به بدن میگوید گلبولهای قرمز بیشتری تولید کند
– مکملهای آهن
– انتقال خون
فشار خون بالا یکی از مخربترین عوارض بیماری مزمن کلیه است. این میتواند به بیماری قلبی و افت عملکرد کلیهها منجر شود.
درمان ممکن است شامل تغییرات رژیم غذایی و ورزش و همچنین داروهای تجویزی برای کاهش فشار خون باشد.
درمانهای دیگر به علائم خاص و دلیل بروز آنها بستگی دارد. اگر وارد مرحله نارسایی کلیوی شوید، به دیالیز یا عمل پیوند کلیه نیاز خواهید داشت.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
اگر به بیماری مزمن کلیه مبتلا هستید، مراجعه منظم به پزشک اهمیت دارد. اگر با علائم جدید یا تشدید علائم خود بین ویزیتهای برنامه ریزی شده مواجه شدید با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر موارد زیر را تجربه میکنید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید:
– دشواری در تنفس
– احساس درد یا فشار در سینه
– ضربان قلب سریع یا نامنظم
اینها ممکن است نشانههایی از یک عارضه جدی و تهدیدکننده زندگی باشد که به توجه پزشکی فوری نیاز دارد.
دیدگاه