توسعه و پیشرفت اقتصادی در سایه کارایی سه بخش اقتصاد از الزامات تحقق جهش تولید

یادداشت: حسن حبیبی کوشکوهی

دکتری، برنامه‌ریزی جغرافیا، گرایش ایجاد فضای کارآفرینی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

توسعه اقتصادی در هر سرزمین، وابسته به کارایی، تلفیق و ترکیب بهینه بین بخش‌های اقتصاد، (کشاورزی، صنعت و خدمات)، می‌باشد زیرا اتکا به یک بخش از اقتصاد برای شکوفایی و پیشرفت، کاری عبث و بیهوده خواهد بود.

کشاورزی رونق نخواهد یافت، مگر آن که، صنعت و خدمات و امکانات لازم جهت رشد کشاورزی را فراهم آورند. برای پیشرفت کشاورزی، نیاز پیشرفت صنعت است

زیر را برای گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی پیش‌رفته که قدرت تأمین نیازهای مصرفی جمعیت را دارا بوده و علاوه بر آن برای تأمین درصدی از ارز سرزمین، از قدرت صادراتی کافی برخوردار باشد، به کارگیری نهادها اجتناب ناپذیر است. در حالتی که این امکانات در اختیار بخش کشاورزی قرار می‌گیرد، که سر زمین به رشد کافی در زمینه صنعت رسیده باشد.

توسعه صنایع ماشین آلات کشاورزی، ابزار مورد نیاز بخش کشاورزی را با قیمت مناسب در اختیار این بخش قرار داده و سبب ایجاد حرکت به سوی مکانیزاسیون کشاورزی و تحول در این بخش می‌گردد.

هر چه بر تعداد مجتمع‌های تولید کود، سم، بذر و…افزوده گردد، قدرت تأمین این نهاده‌ها در بخش کشاورزی با سهولت مواجه گردیده، که خود در رونق کشاورزی مؤثر خواهد بود، پیشرفت صنعت و تکنولوژی سدسازی، کانالیزاسیون، راه سازی و تولید وسائط نقلیه، در رونق و پیشرفت کشاورزی مؤثر می‌باشد، زیرا از اقدامات بنیادی و پایه برای توسعه کشاورزی در ایران، برنامه ریزی در جهت ایجاد سد و تأمین آب، راه‌های روستایی به امکانات حمل و نقل در بخش کشاورزی است. این برنامه‌ریزی‌ها عملی نخواهد بود، مگر آنکه صنعت از رشد لازم و کافی برخوردار گردد، درصد بسیاری از رونق صادرات محصولات کشاورزی، وابسته به پیشرفت در نگهداری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی است که آن نیز همگام با رشد صنعت، از امکانات و رونق کافی برخوردار می‌گردد. تحولات ایجاد شده در بخش خدمات نیز، وابستگی شدیدی با بخش صنعت دارا می‌باشد، به طوری که امروزه کارایی نیروی انسانی در بخش خدمات، با افزایش مواجه گردیده است.

درصد بسیاری ازاین افزایش، به لحاظ پیشرفت‌های حاصل از توسعه صنعتی در زمینه تأمین ابزار کار برای بخش خدمات است کارایی‌های بدست آمده در زمینه حمل و نقل، سیستم‌های اداری، تجارت وبازرگانی، آموزشی، بهداشتی ودرمانی و….، همگام با پیشرفت‌های کسب شده در بخش صنعت می‌باشد. بنابراین، رشد و توسعه صنعتی، سبب و عامل رشد و توسعه در سایر بخش‌های اقتصاد می‌گردد. باید توجه داشت که افراط و تفریط در هر موردی، خطا و نادرست می‌باشد. یعنی به لحاظ قبول این مطالب، صنعت را موتور توسعه اقتصاد قلمداد کردن و عکس آن نیز، خطا و اشتباه می‌باشد. زیرا توسعه و پیشرفت اقتصادی در سایه کارایی سه بخش اقتصاد عملی است. که این از الزامات #تحقق “جهش تولید “می‌باشد. برای پیشرفت کشاورزی علاوه بر آنکه به نهادهای تولیدی در بخش صنعت نیاز می‌باشد، به تحقیقات ومطالعات، آموزش و ترویج، بازاریابی و غیره نیاز است که مربوط به بخش خدمات می‌باشند.

درصد بسیاری از افزایش راندمان تولید، اصلاح نباتات و ابداع واریته های جدید، در سایه تلاش مداوم گروه‌های تحقیقاتی- مربوط به بخش خدمات -امکان‌پذیر است. نوآوری‌ها و ابداعات در بخش صنعت نیز، مدیون کار مداوم محققان و پژوهشگران فعال در نوآوری‌های صنعتی می‌باشد. کشاورزی پویا و خودکفاء نیازهای مصرفی جمعیت و شاغلان بخش صنعتی و خدماتی را فراهم می‌نماید.

چنانچه تولید محصولات کشاورزی با فراوانی مواجه گردد، سبب کاهش قیمت‌ها و تورم در جامعه گردیده، که در رونق اقتصادی بسیار مؤثر است. در سایه افزایش تولید محصولات کشاورزی، زمینه‌های لازم جهت ایجاد صنایع غذایی و نساجی و … فراهم می‌گردد. رونق کشاورزی افزایش درآمد شاغلان این بخش را در پی داشته که این افزایش درآمد، سبب گسترش بازار و رونق اقتصادی می‌گردد.

کشوری را در جهان نمی‌توان یافت که در یکی از بخش‌های اقتصاد به رشد و توسعه رسیده باشد. در سایه نگرش و کارکرد سیستمی، ترکیب بهینه سه بخش اقتصاد، (کشاورزی، صنعت و خدمات) می‌توان به رشد و توسعه اقتصادی دست یافت. زیرا برای رسیدن به توسعه، رابطه بسیار شدید بین سه بخش اقتصاد وجود دارد.

 به این لحاظ است که کشورهای دنیا را می‌توان به دو گروه، توسعه یافته در سه بخش کشاورزی، صنعتی و خدماتی و یا توسعه نیافته در تمامی این بخش‌ها تقسیم نمود. رشد صنعتی در ایران، رشد سایر بخش‌ها را نیز به دنبال خواهد داشت.

در سال‌های اخیر، درصد بسیاری از افزایش تولید و درآمد در بخش کشاورزی ایران، به دلیل تأمین نهاده‌ها و امکانات مورد نیاز این بخش از طریق صنایع کشور میسر گردیده است. ولی باید توجه داشت که امروزه علاقه بسیار به صنعتی شدن، دارای دلایل روشنی است.

نواحی کم رشد که سالیان متوالی تولید کننده و صادر کننده مواد خام بوده‌اند، مشاهده کرده‌اند که سطح زندگی بهتر در هر جامعه، ارتباط مستقیم با توسعه صنعت در آن جامعه دارد. و از سوی دیگر (با توجه به نوسانات قیمت مواد خام که بیش از نوسانات قیمت کالاهای صنعتی است)، اقتصادی که متکی به صادرات یک یا چند ماده خام باشد، بیش از یک اقتصاد صنعتی که قادر به تأمین نیازمندی‌های خود می‌باشد، از نا استواری درآمد ملی متحمل زیان می‌گردد. این طرز تفکر، مردم کشورهای رو به رشد را معتقد به این اصل کرده است که برخورداری از امنیت، ثبات بیشتر و همچنین سطح زندگی مرفه، با صنعتی شدن کشورهایشان ارتباط مستقیم دارد.

habibi.hassan56@gmail.com آدرس پست الکترونیکی نویسنده

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.