سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی عضو کمیته احیای تالاب‌های گیلان نیست!
گیاهچی اظهار کرد: کمیته احیای تالاب‌های استان گیلان چند سالی است که در سطح استان فعال بوده و جلسات متعددی هم برگزار کرده‌اند اما متاسفانه سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی گیلان در این کمیته عضو نبوده و حضوری در آن ندارد.
اختصاصی پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، به مناسبت روز جهانی تالاب‌ها با پانته‌آ گیاهچی، مدیرکل اداره زمینشناسی و اکتشافات معدنی کاسپین باختری(گیلان) در خصوص موارد مختلف از جمله شناخت منابع و کشف ذخایر مواد معدنی در گیلان و میزان مشارکت اداره‌کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان در انجام پروژه‌های احیای تالاب‌های استان به گفتگو پرداختیم.
آنچه در زیر می‌خوانید حاصل گفتگوی دیارمیرزا با پانته‌آ گیاهچی مدیرکل اداره زمینشناسی و اکتشافات معدنی گیلان است:
دیارمیرزا: یکی از وظایف اداره‌کل متبوع شما شناخت منابع و کشف ذخایر مواد معدنی است، در این زمینه وضعیت گیلان نسبت به کشور چگونه است؟
امکان تشکیل و وجود کانسارهای معدنی در گیلان زیاد است
گیاهچی: در مقام مقایسه باید بگویم که متاسفانه وضع استان در حوزه‌ی معدن نسبت به کل کشور، وضعیت مناسب و قابل دفاعی نیست. از این جهت که استان گیلان از نظر وسعت، یکی از کم وسعتترین استان‌های کشور است و به همین نسبت، وجود و تعدد کانسارها و فعالیت در بخش معدن نیز نسبت به کل کشور کاهش می‌یابد. البته این سوال دارای دو بخش مجزاست که باید در مورد هر کدام مختصر توضیحی داد.
بخش اول سوال مربوط می‌شود به حوزه اکتشاف و اینکه اصولا استان گیلان دارای پتانسیل‌های زمینشناسی و معدنی مطلوب است یا خیر که در جواب باید گفت با توجه به ساختارهای زمینشناسی و تنوع واحدهای لیتولوژیکی از نظر سن، جنس و همچنین ترکیب سنگ‌ها و نیز به دلیل قرار گرفتن استان گیلان در یک پهنه فعال تکتونیکی، به لحاظ وجود برخی منابع معدنی، حائز اهمیت به سزایی است. به عبارت ساده‌تر استان گیلان به لحاظ وضعیت زمین ساختی، در موقعیتی قرار دارد که به صورت بالقوه امکان تشکیل و وجود کانسارهای معدنی در آن زیاد است.
اما بخش دوم سوال برمی گردد به فعالیت در حوزه معدن و استخراج منابع معدنی که در این زمینه، نسبت به آن پتانسیل بالقوه ای که اشاره شد، وضعیت، وضعیت مطلوبی نیست. نه تعداد معادن فعال استان و نه تنوع منابع استخراجی، قابل قیاس با وضعیت کل کشور نیست.
دیارمیرزا: گیلان از لحاظ وقوع حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله، زمین لغزش، جزو استان‌های مخاطره‌خیز قلمداد شده، با توجه به دانش فنی شما علت اصلی مخاطره‌آمیز بودن گیلان به چه مواردی بر می‌گردد و دیگر اینکه آیا راهکاری هم از لحاظ زمین‌شناختی برای مقابله با اینگونه حوادث وجود دارد؟
وقوع حوادث طبیعی خارج دایره اراده انسان‌ها است
گیاهچی: به نظر من به پدیده‌های مخاطره‌آمیز طبیعی می‌توان از دو منظر نگاه کرد و مورد مطالعه قرار داد؛ اول خود پدیده مخاطره‌آمیز و علل بروز آن در طبیعت و دوم رفتار انسان در قبال آن پدیده‌ی مخاطره آمیز. بسیاری از پدیده‌ها مانند زلزله و زمین لغزش، دارای علل و عوامل صرفا طبیعی بوده که امروزه با پیشرفت علوم مختلف، بشر امروزی پی به این علت‌ها برده و این توانایی را پیدا کرده که رفتار زمین را مورد تجریه و تحلیل علمی و تجربی قرار دهد. اما البته این به این معنا نیست که بشر امروزی به این توانایی رسیده باشد که بتواند لحظه وقوع این پدیده ها را هم پیش بینی کند و یا اینکه از خود پدیده جلوگیری کند. وقوع حوادث طبیعی و البته در اینجا زمین‌شناختی، خارج دایره اراده انسان‌ها است و اینجاست که رفتار انسان‌ها در قبال آن پدیده مخاطره‌آمیز، اهمیت پیدا می‌کند.
در استان ما هم به علت وجود شرایط طبیعی همچون گسل‌های فعال، میزان بارش زیاد، کوهستانی بودن بیش از نیمی از استان و… امکان وقوع این پدیده‌ها زیاد است و ما به کرات در خبرها می‌خوانیم که اتفاقاتی از این دست در استان به وقوع می‌پیوندد.
همانطور که گفتم رفتار انسان‌ها در برابر این پدیده‌ها بسیار حائز اهمیت است. مادامی که درک درستی از پدیده‌های طبیعی نداشته باشیم، نه تنها قادر به پیشگیری از خسارت‌های احتمالی نیستیم بلکه دست به اقداماتی خواهیم زد که منجر به تشدید بحران خواهد شد. نمونه بارز و مشخص این موضوع گرمایش زمین است که انسان به دست خود شرایطی را به وجود آورده که بسیاری رخدادهای طبیعی از حالت عادی خارج شده و خود تبدیل به یک مخاطره‌ی بحران‌زا شده‌اند.
وضعیت در قبال مخاطرات زمین‌ساختی هم به همین منوال است. باید این پدیده‌ها را کاملا شناخت و سپس بهترین تصمیم را گرفت. این تصمیم می‌تواند ساختن یک خانه پای کوه باشد یا ساختن یک ابر سازه بر روی یک زمین سست و یا یک شهر بر روی گسل‌های فعال.
دیارمیرزا: باتوجه به وجود آب بندان‌ها و تالاب‌های متعدد در سراسر گیلان، «ارزیابی تشکیلات زمینشناسی و تالاب‌ها» را چگونه می‌بینید و آیا در احیای تالاب انزلی و همچنین امیرکلایه و سایر تالاب‌های شاخص استان دخالت داشته و دارید؟
تالاب انزلی به علت دستکاری‌های انسانی در حوزه آبریز و توسعه بندر در دهانه آن دچار آسیب جدی شده است
گیاهچی: همانگونه که گفتید به علت وجود دشت مسطح حاصل از رسوبات و بارش فراوان باران، تالاب‌ها، مرداب‌ها و آب‌بندان‌های زیادی در سطح استان گیلان وجود دارد. اما نکته قابل تأمل در مورد آنها این است که بسیاری از این تالاب‌ها در معرض خطر نابودی قرار دارند. نمونه مشخص آن تالاب بندرانزلی است. این تالاب به علت دستکاری‌های انسانی در حوزه آبریز آن، همچنین توسعه بندر در دهانه آن دچار آسیب جدی شده است. عموما تالاب‌ها به علت فضای بسته‌ای که دارند و حجم رسوبات وارده به آنها، به مرور زمان عمق کمتری پیدا می‌کنند و اگر ساخت‌وسازهای انسان این فرایند را تشدید نماید و تالاب را از آن زیست طبیعی خود خارج کند صدمات جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت که غایت آن مرگ تالاب خواهد بود.
سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی عضو کمیته احیای تالاب‌های گیلان نیست!
تالاب‌ها نیازمند لایروبی هستند و چنانچه این لایروبی انجام نشود، به مرور عمق خود را از دست داده و در آستانه خشک شدن قرار می‌گیرند. حال اگر میزان آب ورودی هم کاهش پیدا کند و در اصطلاح حق آبه تالاب‌ها پرداخت نگردد، این فرایند خشک شدن سرعت بیشتری به خود می‌گیرد.
کمیته احیای تالاب‌های استان گیلان چند سالی است که در سطح استان فعال بوده و جلسات متعددی هم برگزار کرده‌اند اما متاسفانه سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی گیلان در این کمیته عضو نبوده و حضوری در آن ندارد این در حالی است که در سطح ملی، سازمان زمینشناسی و اکتسافات معدنی کشور عضو این کمیته بوده و از اعضای فعال آن محسوب می‌شود.
سازمان متبوع ما در خصوص تالاب‌های استان گیلان تحقیقات زیادی انجام داده و گزارش آنها را به سازمان های مختلف فرستاده است، با این وجود عدم دعوت از سازمان زمینشناسی برای حضور در این کمیته‌ها و استفاده از تجارب و تحقیقات آن، جای سوال بزرگ دارد.
دیدگاه