شاخص های کلان بودجه ۹۸؛ شفافیت و واقعگرایی

بودجه کل کشور به عنوان یک سند مالی که پشتوانه برنامه های اجرایی دولت را در طی یک سال مشخص می کند، تأثیری مستقیم بر معیشت مردم و عملکرد فعالان اقتصادی دارد و بالتبع تمام امور اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. بدیهی است که انتشار لایحه بودجه ۹۸ با انتقاداتی از سوی کارشناسان اقتصادی و برنامه ای مواجه خواهد شد، اما آنچه حائز اهمیت است، تلاش دولت و سازمان برنامه و بودجه برای تطبیق بودجه با شرایط جدید و نیازها و اولویت های کنونی کشور است. از این جهت بودجه نویسی در شرایط فعلی کشور کاری پیچیده و دشوار است که عموماً منتقدین و ناظران از بسیاری از ابعاد و لایه های پیچیده آن بی اطلاع هستند. پیش بینی مقدار فروش نفت، بازاریابی، تخمین قیمت متغیر آن در آینده و نحوه دریافت درآمدهای ارزی ناشی از فروش آن و نیز تأثیر تشدید تحریم ها و پیامدهای آن، از جمله پیچیدگی های بودجه نویسی در شرایط امروز کشورمان است.

با این همه و با توجه به همه دشواری ها و پیچیدگی های تدوین بودجه در شرایط کنونی، بهبود نظام بودجه نویسی، ارتقای سطح کارشناسی ها و نگرش جامع به همه مسایل کشور، انظباط و دقت در تدوین بودجه، شایان توجه و تأمل است. شفافیت در بودجه نویسی، بودجه نویسی بر مبنای عملکرد، تخصیص منابع برای بهبود محیط کسب و کار و اشتغال، از ویژگی های مثبت و قابل توجه در بودجه نویسی و عملکرد سازمان برنامه و بودجه در سال های اخیر است.

علاوه بر شاخص های مذکور، بودجه ۹۸ ویژگیهای مهم دیگری نیز دارد. شاید یکی از مهمترین نکات بودجه ۹۸ ، توجه ویژه به یارانه هاست. مدتهاست نحوه تخصیص یارانه ها و حذف اقشار پردرآمد از فهرست یارانه بگیران، مورد توجه همگان است. اما این بار دولت برای حل این مشکل و ایجاد شاخص هایی برای توزیع عادلانه و منطبق با واقعیت های معیشتی مردم گامی جدید و قابل اجرا برداشته و توزیع  نقدی را به شکل استانی درآورده است. با توجه به اشراف استانها نسبت به وضعیت توزیع درآمد، طبیعتا بودجه کل کشور به عنوان یک سند مالی که پشتوانه برنامه های اجرایی دولت را در طی یک سال مشخص می کند، تأثیری مستقیم بر معیشت مردم و عملکرد فعالان اقتصادی دارد و بالتبع تمام امور اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. بدیهی است که انتشار لایحه بودجه ۹۸ با انتقاداتی از سوی کارشناسان اقتصادی و برنامه ای مواجه خواهد شد، اما آنچه حائز اهمیت است، تلاش دولت و سازمان برنامه و بودجه برای تطبیق بودجه با شرایط جدید و نیازها و اولویت های کنونی کشور است. از این جهت بودجه نویسی در شرایط فعلی کشور کاری پیچیده و دشوار است که عموماً منتقدین و ناظران از بسیاری از ابعاد و لایه های پیچیده آن بی اطلاع هستند. پیش بینی مقدار فروش نفت، بازاریابی، تخمین قیمت متغیر آن در آینده و نحوه دریافت درآمدهای ارزی ناشی از فروش آن و نیز تأثیر تشدید تحریم ها و پیامدهای آن، از جمله پیچیدگی های بودجه نویسی در شرایط امروز کشورمان است.

با این همه و با توجه به همه دشواری ها و پیچیدگی های تدوین بودجه در شرایط کنونی، بهبود نظام بودجه نویسی، ارتقای سطح کارشناسی ها و نگرش جامع به همه مسایل کشور، انظباط و دقت در تدوین بودجه، شایان توجه و تأمل است. شفافیت در بودجه نویسی، بودجه نویسی بر مبنای عملکرد، تخصیص منابع برای بهبود محیط کسب و کار و اشتغال، از ویژگی های مثبت و قابل توجه در بودجه نویسی و عملکرد سازمان برنامه و بودجه در سال های اخیر است.

علاوه بر شاخص های مذکور، بودجه ۹۸ ویژگیهای مهم دیگری نیز دارد. شاید یکی از مهمترین نکات بودجه ۹۸ ، توجه ویژه به یارانه هاست. مدتهاست نحوه تخصیص یارانه ها و حذف اقشار پردرآمد از فهرست یارانه بگیران، مورد توجه همگان است. اما این بار دولت برای حل این مشکل و ایجاد شاخص هایی برای توزیع عادلانه و منطبق با واقعیت های معیشتی مردم گامی جدید و قابل اجرا برداشته و توزیع  نقدی را به شکل استانی درآورده است. با توجه به اشراف استانها نسبت به وضعیت توزیع درآمد، طبیعتاً انتظار می ورد در تخصیص بهینه این منابع و بهبود هدفمندی یارانه ها تغییرات مفید و مثبتی حاصل شود.

ضمن اینکه دولت قیمت بنزین را تغییر نداده است تا اذهان عمومی درگیر این موضوع نشود و از این ناحیه احساس ناامنی اقتصادی و دغدغه های معیشتی نداشته باشند.

این موضوعات در کنار افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارمندان و همچنین اجرای «طرح همسان سازی حقوق بازنشستگان»، ویژگی مهم دیگری را برای بودجه ۹۸ رقم زده است که آن، حمایت از معیشت و رفاه عمومی و تحقق عدالت اجتماعی است.ادامه

دولت برای انعطاف در پرداخت ها در بخش کشاورزی، رویه جدیدی را مد نظر قرار داده و برای خرید تضمینی محصولات یک ردیف کلی قرار داده است و از وارد شدن در جزییات پرهیز کرده است، تا بتواند بر اساس اولویت ها و نیازها زمینه تخصصیص اعتبار برای هر بخش را افزایش دهد. این مسئله برای همه کشاوزان، خصوصاً چایکاران گیلانی نیز حائز اهمیت است؛ زیرا دولت تدبیر و امید همواره در سالیان گذشته اهتمام جدی در پرداخت مطالبات چایکاران داشته است. حال با افزایش یارانه های این بخش و انعطاف پذیری پرداخت ها با این تغییر در بودجه ۹۸، کشاورزان با امید بیشتری به خرید تضمینی برگ سبزچای می نگرند. همچنانکه دولت توانست با خرید گندم از کشاورزان و پرداخت تمام مطالبات آنان، کشور را بعد از چند سال به خودکفایی در تولید گندم رسانده و زمینه را برای صادرات این محصول مهم آماده نماید.

علاوه براین، دولت برخی هزینه‌ها را کاهش داده و حتی برخی از ردیف‌ها را حذف کرده است و اعتبارات همه دستگاه‌ها لزوما به اندازه ۱۲ درصد در لایحه بودجه افزایش پیدا نکرده است.

استمرار طرح مقابله با فقر مطلق و استمرار طرح تحول سلامت، نیز از دیگر ویژگیهای مهم بودجه است که باید در شرایط فعلی به آن توجه داشت. همچین توجه به استمرار اجرای طرح توسعه و توازن منطقه ای نیز نکته قابل تأمل در فرآیند تدوین بودجه ۹۸ است که نباید مورد غفلت واقع شود.

رویکردها و عملکرد دولت و سازمان برنامه و بودجه  در شرایطی است که منابع درآمدی دولت با محدودیت و چالش های جدی در عرصه داخلی و خارجی مواجه است؛ اما سازمان برنامه و بودجه به گونه ای عمل کرده است که ضمن تبعیت از اصول و قواعد بودجه نویسی و نیز توجه به شرایط و واقعیت های اقتصادی کشور، همچنان به چارچوب ها، اهداف و وعده هایی که به مردم داده است وفادار بماند.

فریبرز سعیدی کیا

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.