در ایام خانه تکانی عید، کتاب هایمان را هم گردگیری کنیم

در روزگاری که هر روز یک بحران به مشکلات معیشتی مردم افزوده میشود شاید کمتر کسی متوجه بحران کتابخونی و عدم مطالعه باشد بحرانی که مانند توده ای بدخیم به تدریج و آهسته تمام قسمت های جامعه را تحت تاثیر خود قرارداده و مشکلات فراوانی را برای مردم ایجاد میکند.
بر اساس برخی آمارهای موجود، سرانه‌ی مطالعه در ایران حدود ۲ تا ۱۵ دقیقه در شبانه روز است. این عدد برای کشورهای پیشرفته ای مثله ژاپن برابر با ۹۰ و انگلیس بیش از ۵۵ دقیقه در شبانه روز است.
این آمار یک زنگ خطر جدی برای مردم و مسوولان جامعه است فی الواقع دور از انتظار نیست اگر فکر کنیم بسیاری از مشکلاتی که امروز که با آنها دستو پنجه نرم میکنیم از این آمار نشات میگیرد. ولی نکته قابل تامل اینجاست که کمتر کسی وجود دارد که از آسیب های بحران کتابخوانی و عدم مطالعه مطلع نباشد! حتی کسانی که در سال ۲ دقیقه مطالعه هم ندارند به اندازه کافی از فواید مطالعه با خبر هستند.
پس به راستی مشکل کجاست؟؟ اگر همه مردم و مسوولان به اندازه کافی با فواید و آسیب های کتابخوانی و عدم مطالعه آشنا هستند پس چرا هیچ حرکتی در جهت حل این بحران انجام نمی‌شود ؟؟

کتاب خوانی یک فرهنگ است، برای گسترش فرهنگ مطالعه باید فرهنگ سازی شود و فرهنگ سازی امری زمان بر ،دشوار و هزینه بر است.

موانع و مشکلات زیادی بر سر این مهم وجود دارند که مهم ترین آنها عبارت اند از :

۱.استفاده غلط از فضای مجازی: شبکه های مجازی با خلق عصر نوینی در ارتباطات توانستند زمینه های مناسبی را برای افزایش سطح اطالاعات عموم بوجود بیاورند اما عدم فرهنگ سازی و استفاده حاشیه ای از از فضای مجازی موجبات دوری مردم از یار مهربان را رقم زده است به طوری که اعضای جامعه زمان زیادی را در این فضا صرف مسائل تماما تفریحی می‌کنند و از ظرفیت های کاربردی آن فاصله می‌گیرند.

۲. رسانه: رسانه ها مخصوصا تلویزیون نقش پررنگی را در فرهنگ سازی در جوامع ایفا می‌کنند. بدین منظور در چنین شرایط بحرانی صداوسیما باید موضاعاتی از قبیل نویسندگی، کتابخوانی، مشکلات ناشرها، یا زندگی نامه شعرا و نویسنده‌های معاصر را در محوریت ساخت فیلم ها و سریال های خود قرار دهد تا ذهن مردم را درگیر این بحران فراموش شده‌ی جامعه امروز ایرانی کند

۳. گران بودن کتاب: به راستی گرانی کتاب و افزایش پلکانی در چاپ های مختلف هر کتاب را نمیتوان در این بحران نادیده گرفت. عدم حمایت نهادهای دولتی از ناشران و نویسندگان مشکلات فراوانی را بر سر راه نشر کتاب بوجود آورده است که موجب گرانی کتاب در بازار شده است.  نهادهای ذیربط با ارایه تسهیلات خوب و ارزان باید راه نویسندگی و نشر کتاب را هموار کنند. به راستی در جامعه ای که مردم با هزاران مشکل اقتصادی مواجه هستند نمیشود انتظار داشت که هزینه های هنگفتی برای خرید کتاب و مطالعه کنند.

۴. سیاست های آموزش و پرورش: مدرسه از اولین نهادهایی است که فرد در آن جذب میشود و بخش عظیمی از شخصیت و افکار فرد در آنجا شکل میگیرد پس چه بهتر است فرهنگ مطالعه در همان سال های ابتدای زندگی و شکلگیری شخصیت و افکار فرد، به وی آموزش داده شود و این فرهنگ به تدریج وارد جامعه شود. لذا آموزش و پرورش باید با دید روشن و بهتری به این بحران و حل آن نگاه کند و تصمیمات کارامدی را اتخاذ کند.

۵.خانواده: خانواده مهم ترین نقش را در تربیت ،رشد و نمو فرد دارد. والدین باید ابتدا کتابخوانی و مطالعه را در بین خودشان ترویج دهند تا الگو های مناسبی برای فرزندانشان باشد. اگر فرهنگ کتابخوانی و مطالعه در خانواده به فرد آموزش داده شود کودک تا سنین قبل از مدرسه آشنایی نسبی و ارتباط خوبی با کتاب برقرار میکند. اگر آموزش و پرورش این موضوع را مد نظر خود قرار دهد و این فرهنگ را در شخصیت و افکار فرد نهادینه کند،اگر رسانه ها در تبلیغ این فرهنگ کوتاهی نکنند، اگر نهادهای دولتی از ناشران و نویسندگان حمایت کنند تا کتاب گران نشود، این مشکل تا حد زیادی برطرف خواهد شد.

کلید درمان بسیاری از مشکلات جامعه در گروی مطالعه و سواد مردم آن جامعه است. جامعه‌ی با سواد به سمت ترقی و تحول حرکت می‌کند. اگر سرانه‌ی مطالعه در ایران هم سطح با کشورهای پیشرفته شود، انتظار میرود کشورمان به سرعت در همه ی زمینه ها به سمت پیشرفت و ترقی حرکت کند.

بیاییم در آستانه سال نو و سبز شدن حیات، خانه دلمان را هم با کتاب سبز کنیم، کتاب های خاک گرفته را برداریم، گرد گیری کنیم تا افکارمان هم مانند خانه هایمان آماده‌ی رسیدن بهار شوند.

 محمد موسیوند