نمی‌توانم از عملکرد شهر خلاق رشت دفاع کنم | سفرهای خارجی دستاوردی برای رشت نداشته است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، سایت خبر راست با دکتر روشن بابائی همتی عضو پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان، مدیر کمیته علمی شهر خلاق رشت در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، عضو انجمن علمی اقتصاد فرهنگ و هنر ایران، عضو انجمن آموزش عالی ایران مصاحبه ای انجام داده است.

متن این مصاحبه به شرح زیر است:

شهر خلاق خوراک برای رشت از کجا شروع شد؟
کمیته هایی تحت عنوان کمیته گسترش شبکه شهرهای خلاق در اکتبر سال ۲۰۰۴ میلادی در صد و هفتادمین مجمع عمومی شروع به کار کرد و هدف آن کمک به بازیابی ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خلاق در جوامع توسعه یافته و تثبیت فرهنگ بومی مناطق بود. فعالیت این شبکه شهری متشکل از هفت زمینه بوده و هر شهر با توجه به انرژی و ظرفیتی که به صنایع خلاق اخنصاص می‌دهد، اولویت خود را انتخاب می‌نماید. بنده کتابی در سال ۱۳۹۳ کتابی را منتشر کردم تحت عنوان گردشگری خلاق قبل از انتشار کتاب هم مقاله ای در مورد شهر خلاق رشت در یک مجله خارجی به چاپ رساندم و این ایده از آن زمان در ذهن بنده بود که شهر رشت را می توان با توجه به ظرفیت خوراک در شبکه شهرهای خلاق ثبت نمود ضمن اینکه در ۲۶ مرداد ۱۳۹۳ کتاب بنده از سوی شهرداری به کمیسیون ملی یونسکو معرفی شد و در جلسه ای که به همین منظور تشکیل شده بود بحث معرفی رشت به یونسکو ایران برای شروع کار استارت زده شد .حتی چندین پایان نامه کارشناسی ارشد در این رابطه راهنمایی نمودم. از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۸ میلادی ۱۸۰ شهر از ۷۲ کشور دنیا عضو شبکه شهرهای خلاق یونسکو شدند که هر دو سال یکبار این تعداد افزایش خواهد یافت و تاکنون شهری از اعضای عضو شبکه شهرهای خلاق از لیست خارج نشده است.

پروپزال آن با تاکید بر چه زمینه هایی و چطور آماده شد؟
در واقع یک فرم تقاضا برای این کار وجود دارد که بندهای مختلف ولی بهم مرتبط در ان دیده می شود و به هیچ عنوان پروپوزال نیست متاسفانه به دلیل عدم اگاهی یکی از همکاران اجرایی  عنوان پروپوزال گفته شد که از همان زمان این کلمه هزاران بار تکرار شد ولی در واقع شبکه شهرهای خلاق یک پلتفرم جهانی است از هفت موضوع فرهنگی که بسیار جذاب است و حتی شهرهای دیگر استان هم می توانند به شرط داشتن جمعیت بالای صد هزار نفر وارد مرحله تقاضا برای ثبت شوندو باید شاخص های ثبت را نیز دارا باشند، هر چند الان این تقاضا برای هر کشور فقط سه شهر است و برای ۲۰۱۹ میلادی سه شهر مهم و تاریخی از ایران نامزد ورود به شبکه شهرهای خلاق هستند. این فرم تقاضا پس از جلسات متعدد کارشناسی در مقر شهرداری رشت توسط تیم کمیته علمی تدوین شد ،اما زمینه های ان به عنوان شاخص های اصلی عبارت بودند از:

هنر آشپزی خوب توسعه‌یافته که ویژگی مراکز شهری و یا آن منطقه است.

اجتماع غذایی پرشور و حرارت با رستوران‌های سنتی متعدد و یا سرآشپزها.

مواد بکار رفته در آشپزی سنتی که در گیلان بیشتر آشپزی سبز و ترش بود و کتاب هم پروفسور برومبرزه در خصوص گیلان منتشر کرده که فصل پنجم ان به آشپزی سبز و ترش اشاره نموده است.

دانش بومی، مراسم و تجربه‌های آشپزی سنتی و روش‌های آشپزی که پیشرفت تکنولوژیکی و صنعتی را زنده کرده‌اند.

بازارها و صنایع غذایی سنتی که امروزه رستورانهای رشت به شدت دنبال آن هستند

نمایشگاه صنایع غذایی سنتی میزبان، جوایز، مسابقه و درکل شناخت آن منطقه را هدف قرار می‌دهد.

احترام به محیط زیست و افزایش محصولات محلی پایدار.

حمایت و استقبال از نقد و بررسی‌های عمومی، تبلیغ ماده غذایی در مؤسسات آموزشی و گنجاندن برنامه‌های حفاظت تنوع زیستی در برنامه درسی مدارس آشپزی.

آیا روند پیشرفت شهر خلاق خوراک رشت را اصولی می دانید؟
از کدام پیشرفت صحبت می کنید ؟ شاید الان  اگر در شهر رشت بپرسید که شهر خلاق همه به شما پاسخ می دهند که بله رشت شهر غذا هست و تنوع بالایی دارد اما از نظر علمی این پاسخ صحیح نیست. چون شهر خلاق خوراک شناسی هستیم و اگر هزار جشنواره و نمایشگاه در سطح محلی برگزار شود هیچ امتیاز برای شهر رشت ندارد. کاری که در میدان شهرداری بارها انجام شده و هیچ سودی برای شهر خلاق رشت نداشته است. شهری که شهر اولین هاست  و نباید از اعتبار جهانی ان ساده عبور کنیم. در سال جاری مشخص شده که چه شهر هایی به رتبه های بالا دست یافتند اما متاسفانه نامی از دوشهر رشت و اصفهان در لیست بهترین ها نبود. شاید اگر کشورهای دیگر شهری مانند رشت و اصفهان داشتند عملکرد بهتری از خود نشان می دادند رشت بهشت خوراک ایران و بیشترین تنوع غذایی را دارد حالا مقایسه کنید با شهر گازیانتپ ترکیه که فقط به واسطه باقشهرلوای معروفش در یونسکو ثبت شده ؟! هر چند تلاش های فراوانی برای سفر به خارج صورت گرفت که از دیدگاه تخصصی کاملا موافق این سفرها هستم ولی هنگامی که حتی یک مورد خروجی کار ملموس نیست اجازه دفاعی هم به بنده نمی دهد که از عملکرد شهر خلاق رشت دفاع کنم.

آینده شهر خلاق رشت رو چطور پیش بینی می کنید؟
از سال گذشته طرح موزه خوراک گیلان را مطرح کردم و کار مطالعات ان به پایان رسیده است حتی در دی ماه پارسال در افتتاح پارک دمنوش به ان اشاره نمودم  و دی ماه امسال به تصویب پزوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان رسید. یکی دیگر از برنامه بحث اکادمی غذاست که سازمان سرمایه گذاری شهرداری رشت به دنبال اجرایی کردن ان است. سال گذشته در زمینه خوراک شناسی شهر زحله لبنان که در سال ۲۰۱۳ در یونسکو به ثبت رسیده بهترین عملکرد را داشت اگر کمی فکر کنیم باید به سمت یادگیری حرکت کنیم شهرهای موفق کدامندو ما چرا باید برای ادامه مسیر همراه انها باشیم. اگر دنبال فرصت هستیم در این دوسال  باید حداقل یک جشنواره بزرگ بین المللی برگزار می کردیم. البته شرایط سخت است و تجربه کم که بتوانیم همه موارد موفق را برگزار کنیم ولی اگر ده درصد از برنامه های شهرهای عضو کمک می گرفتیم قطعا جایگاه رشت الان این نبود و خیلی بالاتر بودیم. همه ما می دانیم اگرکمی سلیقه های شخصی را کنار می گذاشتیم می توانستیم از تخصص اساتید اهل فن استفاده کنیم و موقعیت خودمان را بهبود ببخشیم که متاسفانه تاکنون به این صورت نبوده است.

آیا بهتر نیست که مثل اتاق شکوفایی، جمع متخصصی مثل حضرتعالی در زمینه شهر خلاق شکل بگیرد ؟
بله اینکه متخصصین وارد شوند بسیار خوب است اما متاسفانه با گذشت دوسال نیروهایی که در مبحث شهر خلاق وارد شدند اغلب سلیقه ای انتخاب شدند که  ان هم به دلیل عمر اندک مبانی نظری شهر خلاق بود که برای رسیدن به شناخت کامل مباحث مربوط به شهر خلاق زمان نیاز است. اگر کمیته ای در مرکز خلاقیت و نوآوری شهرداری رشت شکل بگیرد می توان از فرصت باقیمانده برای حفظ موقعیت رشت در یونسکو تلاش کرد چون تا این لحظه با آن همه سفر خارجی نتیجه ای دیده نشده و تقریبا شهرهای دیگر با برنامه های متنوع فاصله خود را با رشت زیاد کرده اند.

با توجه به تاکیدات برخی از اعضای شورا آیا در کمیسیون ملی یونسکو شهر خلاق انحصاری و مختص یک فرد است؟
وقتی صحبت از شهر می شود یعنی همه شهروندان متعلق به آن شهر که در انجا رشد می کنند کار می کنند و شهر با حرکت انها مفهوم پیدا می کند و خلاقیت یعنی ایده هایی که به ذهن می رسد تا مسیر برنامه ریزی شهری مناسب سازی شود و اجرایی کردن این خلاقیت همان نوآوری است باید بگویم ما نه تنها در بحث شهر خلاق موفق نبودیم حتی از مرکز خلاقیت و نواوری هم درست استفاده نکردیم. اگر به عملکرد مرکز خلاقیت و نواوری اصفهان نگاه کنیم بطور یقین به آمار قابل توجهی از رویدادهای مهم علمی در راستای شهر خلاق اصفهان خواهیم رسید که بخوبی توان مدیریتی بالای این شهر را در زمینه معرفی شهر اصفهان به عنوان شهر خلاق صنایع دستی جهان نشان می دهد. پس شهر خلاق انحصاری نیست و متعلق به همه است بنده رییس کمیته علمی شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی بودم و هیچ وقت نمی توانم بگویم این کار مربوط به یک نفر است یک زحمت و کار جمعی است. بطور اساسی اگر هر شخصی هم چنین ادعایی کند در مجامع علمی اصلا پذیرفته نیست ما به عنوان دانشگاه در نقش علمی و نیروهای زحمتکش شهرداری به عنوان بازوی اجرایی برای به ثبت رسیدن شهر رشت در جهان کمک نمودند. مورد بعدی شخصی که به عنوان نقطه اتصال به دبیرخانه شبکه شهرهای خلاق معرفی شده می تواند  از وزیر کشور باشد تا یک مدیر انجمن محلی یعنی محدودیتی برای رابط اصلی به یونسکو در داخل هر مجموعه و یا سازمان وجود ندارد و بند آخر فرم تقاضا به تغییر این رابط و حتی نام شهردار و نفرات دیگر که در فرم ذکر شده اشاره نموده است چون همین شهر رشت باید تا این لحظه نام شهردار قبلی را حذف و نام شهردار جدید را به یونسکو اعلام نماید و این یعنی هر گونه تغییر از سوی یونسکو مورد پذیرش بوده و باید انجام شود که این موارد به سادگی در فرم تقاضای یونسکو در وب سایت  در شده است.

چرا تاکنون شهر خلاق برای رشت دستاورده ملموسی نداشته؟
ابتدا باید تاثیرات و یا نتایج مورد انتظار گفته شود و بعد ارزیابی کنیم. اول برندسازی شهر مهم  است، افزایش اشتغال و افزایش گردشگری و از همه مهمتر اثر گذاری بر مدیریت شهری، شهری که شهر خلاق می شود در نهایت به گردشگری و صنایع خلاق خود وابسته می گردد. باید بگویم  شهر رشت از این نظر بسیار غنی است و خود یک عامل درامدزا برای شهر است. از موقعی که شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی انتخاب شد نگاه گردشگران خارجی به شهر بیشتر شد ولی تعجب بنده از این است چرا این مقدار تقاضا گردشگران تقویت نشد و رها شد. حالا فرض کنیم گردشگر وارد پیاده راه فرهنگی رشت شد ما برای عرضه چه داریم؟ شهر خلاق خوراک هستیم یک رستوران خوب در پیاده راه فرهنگی به چشم نمی خورد که گردشگر حس خوراک را در شهر تجربه کندبه همین دلیل ما موزه خوراک دمنوش و سلامت را در میدان شهرداری پیشنهاد دادیم که هویت مکانی با مفهوم تاریخ شهر و نگاه به آینده را در ذهن گردشگر ایجاد کنیم. دستاورد هایی که باید حاصل میشد در این دوسال بدست نیامد و اگر به همین روال ادامه پیدا کند هم نتیجه نخواهیم گرفت باید کمیته تخصصی با رویکرد نواورانه در شهرداری تشکیل شود تا شهر خلاق رشت به یک متولی با دانش و آگاه به موارد شهری سپرده شود و فردی اداره نشود که سودی برای شهر نخواهد داشت و تا حالا هم که نداشته است