فرصتی تاریخی در اختیار رشت قرار گرفته است و در آغاز راه هستیم

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا ثبت شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی در شبکه شهرهای خلاق یونسکو، نقطه عطفی در فعالیت های بین المللی شهرداری رشت محسوب می شود. فاطمه قدیمی، مدیر ارتباطات و امور بین الملل شهرداری رشت و مدیر برنامه های یونسکو در شهر خلاق رشت که قبلاً مسئول واحد توسعه پایدار شهرداری رشت بود، در بطن این اتفاق مهم قرار داشت و تلاش زیادی در این زمینه داشته است. قدیمی با حضور در واحد ارتباطات و امور بین الملل شهرداری رشت، به ویژه در حوزه بین الملل روح تازه ای در این واحد دمید. اوایل تیرماه جاری قرار بود، هیاتی از شهرداری رشت در یازدهمین نشست سالیانه شبکه شهرهای خلاق جهان در فرانسه شرکت کند که این اتفاق نیفتاد. به همین بهانه سراغ فاطمه قدیمی رفتیم و فعالیت های حوزه بین الملل را بررسی کردیم. این گفت و گو را در ادامه می خوانیم.

خانم قدیمی، ثبت شهر رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی ، افق جدیدی در زمینه‌ی جهانی شدن به روی شهر رشت گشود. شما از بانیان اصلی این اتفاق بودید. بفرمایید این اتفاق چگونه رخ داد و چه آورده‌ای برای رشت داشته و دارد؟
حقیقت امر این است زمانی که پرونده رشت را برای ثبت در شبکه شهرهای خلاق یونسکو فرستادیم حتی دوستان ما در شهرداری رشت و دفتر یونسکو در تهران نیز امید چندانی نداشتند. چون پیش از ما اصفهان با همه‌ی پتانسیل‌هایش برای ثبت در این شبکه درخواست داده بود و اولین درخواستش رد شده بود، اما این اتفاق شاید بیش از هر چیز به باور ما برمی‌گشت که به‌کاری که داشتیم می‌کردیم ایمان داشتیم و اگرچه می‌دانستیم چه مسیر دشواری را برای پیمودن داریم، اراده کردیم و توانستیم به همراه اصفهان، ‌اولین شهرهای ایران باشیم که در این شبکه جهانی عضو شویم. البته اصفهان در دومین سالی که درخواستش را ارسال کرده بود، پذیرفته شد ولی ما توانستیم در همان سال اول به این موفقیت دست پیدا کنیم. جا دارد از تمام عزیزانی که در این راه همراه بودند و هر کدام یک گوشه کار را گرفتند تشکر کنیم.
واقعیت امر این است که گیلان و به‌طور خاص رشت از ویژگی‌های منحصر به فردی در حوزه‌های مختلف برخوردار است که می‌توان و باید روی هر کدام از این ویژگی‌ها سرمایه‌گذاری کرد تا به هدف نهایی که توسعه است دست یافت.
ایده‌ی پیوستن به شبکه شهرهای خلاق جهان به زمان مسوولیت قبلی بنده در شهرداری رشت که دفتر توسعه پایدار بود برمی‌گردد. آن موقع که در یک دفتر تلاش می‌کردیم چهارچوب توسعه پایدار را برای تهیه اسناد عملیاتی در توسعه رشت،‌ صورت‌بندی کنیم در دست یابی به شاخص های جهانی و استفاده از ظرفیت های بین المللی، پیوستن به شبکه شهرهای خلاق جهان را به عنوان یک گام در راستای تحقق توسعه پایدار یافتیم. البته شبکه‌ شهرهای خلاق جهان، پدیده‌ی دیرپایی نیست. این شبکه در واقع پروژه‌ای در یونسکو است که در سال ۲۰۰۴ و به منظور ترویج همکاری بین شهرهایی که خلاقیت را به عنوان فاکتوری مهم در توسعه‌ی شهری خود قلمداد می‌کنند، راه‌اندازی شد. شبکه شهرهای خلاق هفت زمینه دارد؛ ادبیات، خوراک‌شناسی، صنایع دستی، موسیقی، هنرهای رسانه‌ای،‌ فیلم و طراحی.
ما ظرفیت‌های رشت را در همه‌ی این زمینه‌ها بررسی کردیم. خوشبختانه رشت در اکثر این زمینه‌ها ظرفیت دارد، اما برای تکمیل پرونده‌ی درخواست ثبت در شبکه شهرهای خلاق جهان معیارهای جزئی‌تری وجود دارد که در نهایت با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها و مطالعه و استفاده از تجربیات دیگر کشورهای عضو این شبکه جهانی به این نتیجه رسیدیم که در رشته‌ی خوراک‌شناسی موفق‌تر خواهیم بود. رشت از تنوع خوراک کم‌نظیری برخوردار است. خوراک در فرهنگ مردم گیلان و به ویژه رشت همیشه جایگاه ویژه‌ای داشته، شاید عجیب به‌نظر برسد اما وقتی تحقیقات نسبتا کاملی در زمینه‌ی خوراک‌شناسی در رشت انجام دادیم و اعلام شد که مردم گیلان بیش از ۱۷۰ نوع غذای مختلف طبخ می‌کنند، بسیاری از همشهریان و هم‌استانی‌های عزیز ما هم تعجب کردند. در واقع همه می‌دانستند که تنوع غذایی در گیلان زیاد است، اما شاید کمتر کسی به این عدد فکر می‌کرد. جدای از تنوع غذایی، ظرافت در پخت و ده‌ها معیار دیگر، رشت را در زمینه‌ی خوراک‌شناسی برجسته کرده است.
اعلام ثبت رشت به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی در جهان موجی از خوشحالی را در مردم به‌وجود آورد و بسیاری این موفقیت را تبریک گفتند. هیچ‌وقت یادم نمی‌رود روزی که خانم دکتر مهنام ، رییس اداره علوم اجتماعی و انسانی کمیسیون ملی یونسکو – ایران تماس گرفتند و این خبر را به من دادند واقعا چنان خوشحال بودند که نزدیک بود گریه کنند. آن روز من به عنوان مدیر فنی تدوین پروپوزال و مسئول ثبت شهر رشت در شبکه‌ شهرهای خلاق از ته دل احساس افتخار داشتم. آن روز خانم مهنام تاکید کرد که بعد از این همه در رشت مسوولیت سنگینی بر دوش خود باید احساس کنند چون نام رشت در یونسکو ثبت شده است.
شاید وقتی در دسامبر سال ۲۰۱۵ (آذر ماه ۱۳۹۴) اعلام شد که رشت به عنوان شهر خلاق خوراک ثبت شده، عده‌ای تصور کردند که به پایان راه رسیده‌ایم، در حالی که این آغاز راه است و در واقع ما باید بلد باشیم از چیزی که کاشته‌ایم مراقبت کنیم و بعد بتوانیم از محصولش استفاده کنیم.
این اتفاق، امکان مهمی را در اختیار ما گذاشته که باید از آن استفاده کرده و متبلورش کنیم. صرف ثبت در شبکه شهرهای خلاق اگرچه اتفاقی خوشایند و جذاب است اما نمی‌تواند هدف نهایی شبکه شهرهای خلاق را محقق کند.

چه اهداف کلانی برای پیوستن به شبکه شهرهای خلاق تعریف شده است؟
تعیین مفهومی و برنامه عملیاتی توسعه پایدار و ارتقای کیفی آموزش در حوزه توسعه پایدار استان و شهر رشت از جمله این اهداف است. در حقیقت پیوستن به شبکه شهرهای خلاق، یکی از اصول گرامری زبان توسعه پایدار است. اگر می‌خواهیم توسعه را در شهر جاری کنیم و این توسعه، پایدار باشد، باید زبان توسعه را هم یاد بگیریم و هم آموزش بدهیم.
امروزه توسعه، ‌پدیده‌ای صرفا سخت‌افزاری نیست. شهرهای عضو شبکه شهرهای خلاق متعهد به همکاری جهت به اشتراک‌گذاری بهترین شیوه‌ها برای تقویت مشارکت در زندگی فرهنگی و ادغام فرهنگ در استراتژی‌ها و برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی هستند.
در همین راستا ما برای به فعل درآوردن پتانسیل ثبت شهر خلاق، اقداماتی را انجام داده‌ایم و برنامه‌هایی را پیش‌بینی کرده‌ایم که در ماه‌های پیش‌رو عملیاتی خواهد شد. همان‌طور که عرض کردم، ایجاد بستر مناسب به منظور توسعه روابط برون سازمانی در دستیابی به مدیریت یکپارچه‌ شهری با برپایی همایش چشم‌انداز توسعه پایدار و فراگیری مشارکت شهروندان و ذی نفعان از جمله اصناف ، رستوران داران و… از جمله اهداف ماست.
از دیگر اهداف ما می‌توان به آشنایی با راهبردهای میان مدت یونسکو در توسعه پایدار، آسیب‌شناسی و توانمندسازی گروه‌های هدف، آشنایی با توسعه منطقه‌ای–توسعه جهانی،‌ تبادل نظر و راه‌های دستیابی به جهانی شدن شهر رشت اشاره کرد.
در این مسیر ما علاوه بر ثبت شهر رشت در شبکه جهانی شهرهای خلاق، طرح بازآفرینی شهر رشت را که در آن ارتباط معناداری مابین فرهنگ و اقتصاد با رویکرد اجتماع از منظر اجتماع ایجاد شده،‌ ارایه کردیم. همچنین برگزاری جشنواره های مختلف از جمله جشنواره غذای محلی را در دستور کار قرار دادیم که سال گذشته در پیاده‌راه فرهنگی رشت اجرا شد و خوشبختانه بسیار مورد استقبال قرار گرفت. دو کارگاه آموزشی با عناوین « توسعه پایدار و سیاستگذاری¬های ملی از منظر یونسکو » و « توسعه پایدار، توسعه اجتماعی، توانمندسازی زنان » برگزار کردیم.
مشارکت در برگزاری همایش دریای دوستی، کاسپین به مناسبت روزجهانی صلح و نمایشگاه عکس استاد مهدی مهنام به مناسبت روز جهانی صلح ۲۰۱۴ و همچنین روز جهانی صلح در تهران با پیام موسیقی از دیگر برنامه‌های ما بود. همین‌طور با مشارکت کمیسیون ملی یونسکو – ایران در دومین سالروز ضیافت شب رشت در اولین کنگره بین المللی یوسرن و جشنواره اهدای جوایز یوسرن را برگزار کردیم ودر همان کنگره از کتاب عکس دریای دوستی رونمایی کردیم.و یک نمایشگاه جانبی عکس با عنوان «دریای دوستی» با نمایش اشتراکات معنوی از عکاسان بومی در مجتمع خاتم‌الانبیاء برگزار کردیم.

خانم قدیمی، شما در چند نشست شبکه شهرهای خلاق در خارج از کشور شرکت کردید. شاید برای خیلی‌ها این سوال پیش بیاید که ضرورت حضور در این نشست‌ها چیست؟ حتما اگر ممکن است توضیحی هم درباره‌ی هر کدام از نشست‌هایی که شما در آن حاضر بودید، بدهید؟
ما تاکنون در چند نشست حضور داشتیم و فرصت حضور در چند نشست مهم دیگر را هم از دست دادیم. اساسا شبکه جهانی شهرهای خلاق جهان برای تعاملات بین‌المللی پایه‌ریزی شده و یکی از مهم‌ترین کارکردهای آن جذب توریست برای شهرهای عضو است. واقعیت امر این است که برای جذب هر گردشگر دولت‌ها باید میلیون‌ها تومان خرج کنند. گردشگر بین‌المللی به راحتی جذب نمی‌شود، باید زیرساخت‌ها آماده شود. زیرساخت‌ها در جهان امروز در خیابان و پارک خلاصه نمی‌شود، بلکه جنبه‌های نرم‌افزاری نقش مهمی دارد. در واقع روح شهر برای جذب گردشگر باید آماده شود. حضور در نشست‌های مرتبط با یونسکو و شبکه شهرهای خلاق تلاشی در جهت انتقال آمادگی روح شهر برای جذب گردشگر است. در واقع این نشست‌ها فرصت بسیار نابی برای معرفی شهر ماست. در این نشست‌ها پنل‌های تخصصی برگزار می‌شود و در این پنل‌ها بحث‌های مهمی مورد بررسی قرار می‌گیرد که می‌تواند پشتوانه خوبی برای برنامه‌های عملیاتی شهرهای شرکت‌کننده باشد. همچنین فرصت‌های تعاملاتی خوبی در نشست‌های شبکه شهرهای خلاق جهان فراهم می‌شود که می‌تواند به همکاری و مشارکت موسسات موجه و کارآمد در توسعه شهر بینجامد.دستورالعمل این نشست ها ادامه دار است و می بایست عملیات اجرایی آن انجام شود.
از طرفی این نکته را نباید نادیده گرفت که ما شهر رشت را به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی در یونسکو ثبت کردیم. برای این کار زحمات زیادی کشیده شد. حتی خانم استرکیش لاروش، رییس منطقه‌ای یونسکو به رشت آمد. حالا که رشت ثبت شده کار ما تمام نشده، بلکه این عضویت در بازه‌های زمانی مشخص دوباره بررسی می‌شود و اگر ما فعال نباشیم ممکن است عضویت‌مان معلق شود. ما باید با حضور در این نشست‌ها گزارش‌هایی را ارایه کنیم که نشان دهد رشت در مسیر توسعه پایدار پیش می‌رود و معیارهای شبکه شهرهای خلاق در توسعه شهر لحاظ شده است. بنابراین حضور در این جلسات بسیار حیاتی و ضروری است.
ما سال گذشته از ۲۰ تا ۲۳ اردیبهشت در گردهمایی نوآوری و تحقیقات غذا در جهان که در شهر پارما ایتالیا برگزار شد، شرکت کردیم.
21 تا ۲۸ شهریور ماه سال گذشته نیز نشست سالانه شبکه شهرهای خلاق یونسکو در شهر اشترشوند سوئد برگزار شد و از شهرداری هیاتی سه نفره در این نشست مهم حضور یافتند.
اواخر مهرماه سال گذشته نیز همایشی در جئونجو از شهرهای عضو شبکه شهرهای خلاق در رشته خوراک‌شناسی برگزار شد که هیات سه نفره‌ای از شهرداری رشت در این همایش شرکت کردند.
آبان ماه سال گذشته نیز نشست بین‌المللی خوراک‌شناسی در شهر ماکائو چین برگزار شد و هیاتی از شهرداری رشت در این همایش حاضر بود.
در این مدت نشست‌های مهمی برگزار شد که متاسفانه از رشت کسی در این نشست‌ها شرکت نکرد. آخرین مورد آن نشست سالیانه شبکه شهرهای خلاق یونسکو بود که با حضور نمایندگان همه‌ی شهرهای خلاق یونسکو و نمایندگان یونسکو از ۹ تا ۱۱ تیر در شهر انگین لزبین فرانسه برگزار شد و در حالی که قرار بود هیاتی چهار نفره از رشت نیز در این نشست حضور داشته باشد، به دلایل مختلف این اتفاق نیافتاد و ما فرصت مهمی را از دست دادیم.

در نشست فرانسه-انگن لزبین چه برنامه‌هایی برگزار شد؟
موضوع یازدهمین نشست سالیانه شبکه‌های شهرهای خلاق یونسکو، خلاقیت به سمت شهرهای پایدار، طراحی فضاهای عمومی فراگیر در عصر دیجیتال بود. یکی از جلسات مهمی که در این نشست برگزار شد، جلسه ادغام برای ۴۷ عضو جدید معرفی شده در سال ۲۰۱۷ بود که شامل رشت هم می‌شد.
جلسه کاری گروه راهنمای UCCN، کارگاه‌های آموزش رشته‌های خلاق، جلسه مبادلات تجاری با سهامداران مجلس، شرکت نمایندگان در برنامه هنری «شهر داده‌ها» (TBC) برنامه دیدار فرهنگی در منطقه ایلدفرانس و برنامه فرهنگی «کشف والدواز، سرزمین فرهنگ» از مهم‌ترین برنامه‌های نشست سه روزه شبکه شهرهای خلاق یونسکو بود که متاسفانه ما این فرصت را از دست دادیم. تکرار این غیبت ها در آینده برای شهر ما گران تمام خواهد شد.

در حوزه بین‌الملل چه اقداماتی دیگری در شهرداری رشت انجام شده است؟
در آبان ماه گذشته سفیر ارمنستان به گیلان سفر کرد و با شهردار رشت پیرامون موضوعات دوجانبه گفت‌وگو کرد. در همین ماه در سفر جداگانه‌ای شهردار شهر لیریا پرتقال با هیات همراه (رییس دانشگاه پلی تکنیک،‌ رییس اتاق بازرگانی، بازرگانان و صاحبان صنایع این شهر) به رشت آمدند .
در واحد ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری رشت، ما تلاش کردیم ضمن افزایش سطح تعاملات، تفاهم‌نامه‌هایی با سازمان‌ها و انجمن‌های بین‌المللی مقیم ایران، تفاهم‌نامه همکاری با شهرهای دیگر و تفاهم‌نامه همکاری با سازمان‌ها و نهادهای داخلی منعقد کنیم.
در زمینه بین الملل میتوان به انعقاد ۸ تفاهم نامه اشاره کرد که شامل تفاهم نامه های انجمن‌های دوستی ایران و سایر ملل، انجمن دوستی ایران و برزیل، انجمن دوستی ایران و قزاقستان، انجمن دوستی ایران و ایتالیا، شهرداری شوبیش هال آلمان، موسسه بین المللی حلال جهانی، مرکز منطقه ای علوم و انتقال فناوری اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند و لیریا پرتقال با شهرداری رشت امضا شد.
امضای تفاهم‌نامه همکاری با شهرداری اصفهان از دیگر اقدامات ما بود. ضمن اینکه سال گذشته تفاهم‌نامه‌های جداگانه‌ای با دانشگاه گیلان، انجمن مجموعه‌داران، صدا و سیمای گیلان، بنیاد فرهنگی – ملی پهلوان پوریای ولی، انجمن زیست‌شناسی، کمیسیون چشم‌انداز و امور نخبگان دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان،انجمن سینمای جوان، رادیو جوان، موسسه تحقیقات بین‌المللی تاسماهیان دریای خزر، وموسسه ساناز و سانیا، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران و مرکز بهداشت شهرستان رشت امضا کردیم.
در آینده قرار است با اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، پارک علم و فناوری، اتاق بازرگانی، اصناف، ، نهاد کتابخانه‌های عمومی و تفاهم‌نامه‌هایی منعقد کنیم.

در حوزه‌ی خلاقیت چه برنامه‌هایی را انجام داده‌اید و در آینده در دستور کار دارید؟
ششم اسفند ماه سال ۱۳۹۴ به دنبال ثبت شهر رشت در شبکه‌ جهانی شهرهای خلاق یونسکو در زمینه خوراک‌شناسی به منظور تدوین کاربست عملیاتی شهر رشت و همچنین ساماندهی و پیگیری کلیه امور مرتبط با شهر خلاق، مرکز خلاقیت و نوآوری شهر خلاق رشت افتتاح شد. در این مرکز اقدامات خوبی انجام شده که از اواخر سال گذشته نتایج آن را دیده‌ایم. یکی از خروجی‌های مرکز خلاقیت و نوآوری، برگزاری رویداد استارتاپی گلدان‌های ترافیکی بود که با استقبال خیلی خوبی مواجه شد.
ما فعالیت‌های فرهنگی مختلفی را در راستای خلاقیت آغاز کرده‌ایم که از بین آنها می‌توان به راه‌اندازی آژانس عکس ایران «شاخه رشت»،‌ قرارداد تولید و تالیف کتاب عکس دریای دوستی، قرارداد تولید و تالیف کتاب عکس رشت و تدوین کتاب تاریخ شفاهی شهرداران و اعضای شورای شهر بعد از انقلاب اشاره کرد که انشاالله در آینده نزدیک رنگ واقعیت به خود می‌گیرند.