ضرورت توجه به سواد رسانه ای در شرایط کنونی جامعه

هدف سواد رسانه ای، ایجاد توانایی در افراد، برای کنترل برنامه ریزی رسانه ای است. رسانه ها، ما را به گونه ای تربیت می کنند تا زندگی خود را بر اساس زمان پخش برنامه های آن ها تنظیم کنیم. کسانی که مهارت سواد رسانه ای خود را توسعه ندهند، گرفتار جزر و مد پیام های رسانه ای می شوند بنابراین هدف از سواد رسانه ای، این است که به افراد نشان دهیم چگونه اوضاع را از رسانه ها گرفته و به خود بازگردانند.

سواد رسانه ای، یکی از مهمترین و چالشی ترین مباحث مطرح شده در حوزه علوم ارتباطات می باشد که چند سال اخیر با توجه به گسترش و رشد رسانه ها به ویژه در حوزه فناوری اطلاعات در فضای کشور مورد توجه قرار گرفته شد اما به دلیل عدم وجود منابع کافی و همچنین شناخت غیر اصولی در حوزه ارتباطات هنوز نتوانسته است نیاز علاقمندان در این حوزه را برآورده سازد. درگیر شدن اکثر مردم با رسانه های جدید در فضای مجازی و پیامدهای مثبت و منفی بی شماری که در این مدت کم، داشته است، مسئولان، دست اندرکاران و علاقمندان حوزه فرهنگ را  برای مطالعه به این موضوع راغب تر کرده است.

معمولاً وقتی تأثیرات نامناسب انواع رسانه ها بر جامعه به صورت مشکلات اخلاقی و رفتاری و آسیب های اجتماعی آشکار می شود، به راه های درمانی اندیشیده می شود .درحالی که بهتر است جامعه را به ابزار نیرومندتری به نام سواد رسانه ای مجهز سازیم تا خود به کمک والدین و سایر منابع مفید، فعالانه دست به گزینشگری و پالایش بزنند و رژیم مصرف رسانه ای خود را تنظیم و کنترل کنند. سهم سواد رسانه ای در فرهنگ ما بسیار اندک است و این امر، موجب نگرانی شده است زیرا ما در یک محیط رسانه ای زندگی می کنیم و باید تمامی اطلاعات عملکردی جامعه را بدانیم.

در سیستم آموزش و پرورش اگر معلمان خود را به سواد رسانه ای جدید مجهز  نکنند، در این عرصه از دانش آموزان خود عقب می مانند و دانش آموزان در میان انبوهی از اطلاعات آموزشی، فرهنگی اجتماعی، سیاسی، روانشناسی و  مذهبی، بی یاور و راهنما می مانند لذا با ارتقای سواد رسانه ای معلمان و دانش آموزان می توان زمینه کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی را به وجود آورد.

دسترسی جوانان به اینترنت ۹۶ درصد بوده و سطح سواد رسانه ای و تفکر انتقادی به پیام های رسانه ای در آن ها در حد متوسط است. با توجه به زندگی در عصر اینترنت و استفاده روز افزون جوانان از این رسانه تعاملی و از سویی افزایش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی، سواد رسانه ای می تواند نقش موثری در کاهش این نوع آسیب ها و استفاده نقادانه و هوشمندانه از اینترنت داشته باشد.

سوادرسانه ای، پاسخی ضروری، غیر قابل اجتناب و واقع نگر نسبت به محیط نوین رسانه ای می باشد. تاثیرات نامناسب انواع رسانه ها مانند برنامه های رسانه ای غیرمجاز، بازی های رایانه ای، شبکه های ماهواره ای برون مرزی، استفاده نابجا از اینترنت و…  بر جوانان به صورت افت تحصیلی، مشکلات اخلاقی و رفتاری و آسیب های اجتماعی آشکار می شود. یکی از راه های مقابله با آسیب های اجتماعی ناشی از استفاده نامطلوب از رسانه ها، آموزش سواد رسانه ای است تا مخاطبان، استفاده هوشمندانه ای از آن ها داشته باشند.

منابع

۱- مصطفوی, بی بی مریم و سیده بنت الهدی مصطفوی، ۱۳۹۴، بررسی ضرورت ارتقاء سوادرسانه ای معلمان در عصرفناوری اطلاعات و ارتباطات، اولین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.

۲- بخشعلی نژاد, ایمان، ۱۳۹۴، سواد رسانه ای اهداف، ابعاد، ضرورت، موانع و راهکارها، دومین همایش بین‌المللی مدیریت رسانه، تهران، شرکت رویداد پردازش ماندگار.

۳- احمد خواجه , لیلا انبارکی.۱۳۹۲ . ضرورت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی و تاثیر آن بر حفظ حریم خصوصی، فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی بوشهر، دوره چهارم بهار، صفحه ۱ تا ۱۴.

۴- تقی زاده, عباس، ۱۳۹۱، ارتقای سواد رسانه ای زمینه کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی، نخستین کنگره ملی فضای مجازی و آسیب های اجتماعی نوپدید، تهران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.

سید آرمین سروسر

محقق و پژوهشگر در حوزه های عمران، پدافند غیرعامل، رسانه و فضای مجازی و عضو انجمن علمی آموزش و توسعه منابع انسانی ایران

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.