ایران، رتبه یازدهم مهاجرت دانشجویان /رشد دانشجوی بین‌المللی در تمام دنیا
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، در گزارشی که اخیرا بنیاد ملی نخبگان به شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی ارائه داده، بیشترین آمار به وضعیت ماندگاری و خروج نخبگان ایرانی در کشور آمریکا مربوط می‌شود و در آن به سایر کشورها اشاره‌ای نشده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از روزنامه وقایع الاتفاقیه، از گذشته‌های دور، مهاجرت و ترک خاک مادری برای نشستن پایِ درس و بحث فلان استاد یا قرارگرفتن در مکتب علمیِ فلان دیار، در سراسر جهان معمول بوده و حالا که با آسان‌شدن نقل‌وانتقالات و نزدیک‌شدن ابعاد جهان به یک دهکده کوچک، این مهاجرت بیشتر شده و به‌همان میزان، رقابت برای جذب دانشمندان، محصلان مستعد و… هم در بین کشورها رونق یافته است.
به‌همین‌دلیل، در کشور ما هم ساماندهی و هدفمندکردن فرایند ادامه‌تحصیل صاحبان استعدادهای برتری که ادامه‌تحصیل در خارج از کشور را انتخاب کرده‌اند از جمله اولویت‌های علم و فناوری به‌حساب می‌آید و حفظ ارتباط مستمر آنان با درون کشور در الزامات سند راهبردی کشور در امور نخبگان، دیده شده است.
هدف از تعریف این الزام، افزایش انگیزه برای بازگشت و ارائه مشاوره درباره آسیب‌های خروج، به استعدادهای برتر و نیز گسترش هدفمند فرصت‌های مطالعاتی خارج از کشور برای صاحبان استعدادهای برتر و نخبگان بر‌اساس نیازها و اولویت‌های ملی است؛ به‌همین‌دلیل، فراهم‌شدن زمینه‌های اجرائی سند راهبردی کشور در امور نخبگان، می‌تواند به سیاست‌گذاری صحیح برای جلوگیری از خروج استعدادهای برتر از کشور کمک کند.
از آنجایی‌که یکی از اقدامات مهم برای ساماندهی فرایند اجرای این سند، ارائه تحلیل آماری از میزان خروج نخبگان و تلاش برای برقراری ارتباط با این گروه است، بنیاد ملی نخبگان، گزارشی با استناد به تحلیل‌های آماری از خروج استعدادهای برتر کشور ارائه کرده است؛ در این گزارش که برای ارائه به شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی، گردآوری شده است، آمار خروج و ماندگاری نخبگان کشور در بازه‌های زمانی مشخص، دیده می‌شود.
آخرین آماری که از سوی بنیاد ملی نخبگان درباره آمار خروج و ماندگاری آنها جمع‌آوری شده بود به دو دوره در آذر ۹۰ و اردیبهشت ۹۲ باز می‌گردد. از آن زمان تاکنون، هیچ آمار و اطلاعاتی از سوی بنیاد نخبگان در‌این‌زمینه ارائه نشده است. یکی از نکات جالب‌توجه این است که در گزارشی که اخیرا بنیاد ملی نخبگان به شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی ارائه داده، بیشترین آمار به وضعیت ماندگاری و خروج نخبگان ایرانی در کشور آمریکا مربوط می‌شود و در آن به سایر کشورها اشاره‌ای نشده است.
رشد دانشجوی بین‌المللی در تمام دنیا
بخشی از گزارش بنیاد ملی نخبگان که با استناد به گزارش سال ۲۰۱۵ مؤسسه آمار یونسکو تهیه شده است، نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳ تعداد دانشجویان بین‌المللی دنیا، بیش از دو برابر، افزایش داشته است. در سال ۲۰۱۳ بیش از ۴,۱ میلیون دانشجو در سراسر جهان برای ادامه تحصیل به خارج از کشور خود رفته‌اند. نسبت تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور به دانشجویان داخل کشور ۱,۱ درصد است که پایین‌تر از میانگین جهانی (۱,۸درصد) است.
برمبنای گزارش بنیاد ملی نخبگان، ۱۰ درصد از مجموع دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های آمریکا از کشورهای خاورمیانه هستند که در این میان، عربستان در رتبه اول کشورهای خاورمیانه و در رتبه چهارم کشورهای جهان بعد از چین، هند و کره‌جنوبی قرار گرفته است؛ درحالی‌که ایران در تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در آمریکا در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ در رتبه یازدهم قرار دارد.
در این رده‌بندی، ایران از بین ۱۵ کشور اول دنیا از نظر تعداد دانشجو در آمریکا، در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۴، با تعداد ۱۰ هزار و ۱۹۴ نفر بعد از مکزیک، رتبه یازدهم را به‌خود اختصاص داده و کشورهای چین و هند، به‌ترتیب رتبه‌های اول و دوم را به‌خود اختصاص داده‌اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که یک‌سوم از دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا را زنان تشکیل می‌دهند؛ همچنین ۵۵ درصد دانشجویان ایرانی، دارای بورسیه کامل تحصیلی دانشگاه‌های آمریکا و ۲۷ درصد نیز با پرداخت کامل شهریه تحصیلی به‌وسیله خودشان در آمریکا مشغول به تحصیل هستند. بنیاد ملی نخبگان همچنین به گزارش سال ۲۰۱۳ مؤسسه بروکینگز، استناد و اعلام کرده است که ایران، رتبه اول درصد دانشجویان علوم، فناوری و مهندسی (STEM) را در آمریکا بین ۷۴ کشور دنیا داراست.
بیشترین درصد ماندگاری فارغ‌التحصیلان دکتری در آمریکا، متعلق به دو کشور چین و هند است و کشورهای ایران، رومانی و بلغارستان نیز درصد ماندگاریِ بالای میانگین داشته و پایین‌ترین درصد ماندگاری در آمریکا متعلق به کشورهای تایلند، شیلی و اردن است.
دیدگاه