نقدی مشفقانه بر نظرات آقای فانی در مناظره «غیر محرمانه سیما»

در آستانه ی سال تحصیلی جدید، آقای فانی وزیر آموزش و پرورش در برنامه ی «غیر محرمانه  سیما» که با اجرای متفاوت و دیدنی دکتر احمدی اجرا می شود حضور پیدا کرد. در این برنامه که پیرامون سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بود مطالب مهمی را با وزیر مطرح و پاسخهایی نیز از سوی ایشان داده شد. در این نوشتار تلاش شده است تا برخی از مطالب مطروحه آقای وزیر در آن برنامه، با بیان واقعیات موجود در آموزش و پرورش  مورد بررسی قرار گیرد.

آقای فانی: بودجه وزارت آموزش و پرورش دوبرابر شده است

خبر افزایش بودجه ی آموزش و پرورش بارها در رسانه ها مطرح  شده است. اما این افزایش اعلام شده در بین فرهنگیان سراسر کشور ملموس نبوده و در حد خبر باقی مانده است. چرا که این افزایش مطرح شده در سرانه های مدارس دیده نمی شود و مدیران مدارس از کمبود سرانه ها احساس نگرانی می کنند و معلمان هم متاسفانه در طی هرسال  فقط یک حقوق ماهیانه و یک عیدی آخر سال می گیرند. بی شک  مجموعه ی وزارت فعلی مستحضر هستند که دستگاههای دیگر اجرایی دولتی پرداختهایی نظیر حق مسکن ،ایاب وذهاب ، غذا،رفاهی ،اضافه کار،کارانه ، پاداش  و…. دارند. و سوال می شود آیا افزایش دوبرابری اعلام شده تحت کدام یک از عناوین یادشده پرداختی دیگر دستگاهها به معلمان داده شده است ؟ آیا آثار افزایش دو برابری بودجه در آموزش و پرورش نباید تحولی در بهبود اوضاع معلم ایجاد نماید. وبراستی چه کسی باید زمینه پرداختهای بیشتر به معلمان را در آموزش و پرورش فراهم کند؟

آقای فانی: کمیته مستند سازی وزارت آموزش و پرورش با حضور مشاورویژه وزیر، بخشنامه ها را با سند مطابقت می دهد

باور چنین مطلبی برابر شواهد موجود قدری مشکل است چرا که امروزه شیوه نامه های  مختلفی صادر می شود که با روح سند تحول بنیادین همخوانی ندارد . و یا لا اقل با شیوه نامه های اصولی وزرای قبلی هم مطابقت نمی کند. آیا کمیته مستند سازی مذکور  شیوه نامه معلم نمونه سال گذشته را با کدام سند مطابقت داده است؟ ویا اینکه کمیته ی مذکور بر اساس کدام سند، مجوز تدریس دروس را برای مدیران ، معاونین ،مشاوران و مربیان مدارس صادر کرده است. آیا تدریس دروس دینی و قرآن وعربی  و… با و جود معلمان متخصص تربیت شده  آن رشته در شهرستانهای بزرگ توسط دبیران رشته های دیگر با  بند ۴/۴ سیاستهای کلی تحول در آموزش و پرورش ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری (۱)مطابقت دارد؟ آیا پر کردن کلاسهای درس با وجود دبیران تربیت شده آن رشته توسط هر دبیر غیر مرتبطی که کسری ساعت موظف دارد با روح سند تحول همخوانی دارد ؟ در گذشته ی نه چندان دور برای مشاوران مدارس به لحاظ مامن بودن آن جایگاه  حتی به عنوان مراقب حوزه های اجرا امتحانی هم  از آنان استفاده نمی شده است. اما امروزه مشاوران امین ودلسوز مدارس  تا ۱۴ ساعت هم تدریس دارند آیا این موضوع اگر از سوی کمیته مستند سازی بررسی شده است با کدام بخش از سند همراهی دارد؟

آقای فانی: در نیروی انسانی تحول ایجاد می شود.

تحول در نیروی انسانی آموزش و پرورش از برنامه های در خور تحسین آموزش و پرور ش در هردوره ی از آن است که می تواند این دستگاه عظیم را به سوی اهداف بلند آن یاری نماید . اما با احترام به سخنان وزیر ما شاهد فضای دیگری در آموزش و پرورش هستیم. در مثال باید اشاره شود که:

الف) آموزش های مستمر ضمن خدمت که قبلا در آموزش و پرورش اجرا می شده است ضمن افزایش دانسته های معلمان درحوزه های مختلف ، پاداش های مالی روشنی هم نصیب فرهنگیان می کرده  است. اما  امروزه جز آموزش دروس یک یا چند پایه تحصیلی، حسب تغییرات کتب آن پایه ها، به کلی  آموزش های ضمن خدمت به فراموشی سپرده شده است و حتی برخی ازفرهنگیان به سختی موفق به گذراندن سقف محدود تعیین شده می شوند.

ب) فرهنگیان عزیز به منظور ارتقاء سطح علمی خود و با قبول هزینه های بالای آن، ادامه تحصیل داده و با طی مراحل مختلف ، مدارج علمی کسب شده را به امور اداری آموزش و پرورش تحویل می دهند وجای نگرانی است که گفته شود برای ارایه  مدرک کارشناسی ارشد فقط کمتر از ۹۰۰۰۰ تومان به حقوق آنان اضافه می شود .آیا این مبلغ در همه دستگاههای اجرایی یکی است ؟ و نباید در افزایش منطقی و قابل قبول آن تلاش کرد.

ج) در سال جاری آموزش و پرورش بخشنامه ای داده و مانع ادامه تحصیل برخی از پرسنل خود در مقاطع بالاتر شده است. آیا رواست تعدادی از  دستگاههای اجرایی  دیگر،  حتی بخشی از هزینه های تحصیل برخی از مجموعه خود را تامین کنند و در عوض آموزش و پرورش نه تنها این کار را نمی کند بلکه با اخذ تعهدی از نیروهای خود از محاسبه افزایش حقوق پس از ارایه مدرک تحصیلی جدید آنان هم دریغ نماید. آیا با ذکر نمونه هایی از این امور، تحولی در نیروی انسانی مشاهده و یا ایجاد می شود.

آقای فانی :معلم اصلی ترین رکن آموزش و پرورش است

یکی از جملات زیبای همه وزرا پذیرش شان والای معلمان است و آقای فانی هم  معلم را اصلی ترین رکن آموزش و پرورش مطرح می کند. اما باید بنگریم که برای این رکن اصلی در آموزش و پرورش چه اقداماتی صورت می گیرد. آیا برای بهبود اوضاع معیشتی آنان یا مقوله درمان معلمان گامهایی برداشته می شود.  و یا دل مشغولی مستمر معلمان که بیکاری فرزندان آنان است مورد توجه وزارت متبوع قرار دارد. چندین سال است که پرداختهایی نظیر   حق سفر معلمان حسب انتقال – هزینه ازدواج فرزندان – حق فوت افراد تحت تکفل انجام نمی شود. حق التدریس  معلمان در رشته های مختلف که در آمد ی برای معلمان بوده است در بسیاری از نقاط کشور با پرشدن کلاسها از سوی نیروهای غیر مرتبط به صفر نزدیک می شود. اضافه کار عوامل اجرایی مدارس حذف شده است – پاداش های از مسیر  ضمن خدمت و  مناطق محروم و پاداش مرخصی آن و درصدهای برجستگی از مسیر ارزشیابی پرداخت نمی شود –اضافه کار ادارات تا ۵۰درصد تقلیل یافته  و مبالغ ناچیز رفاهی معلمان حتی کارت های هدیه تا۵۰هزار تومان هم داده نمی شود.

آیا با حذف پرداختهای اشاره شده یا عدم پرداخت آن ، تاخیر در پرداخت پاداش بازنشستگی فرهنگیان  و بایگانی شدن نظام رتبه بندی معلمان ویا تفاوت فاحش دریافتی معلمان با دیگر دستگاههای اجرایی، آیا در مسیر آرامش و حفظ شان این رکن مهم و اصلی گام برداشته می شود  و مطالبات رسمی و قانونی آنان از دولت محترم ویا مجلس محترم شورای اسلامی  مطالبه می شود.

سوال حضار و تایید ضمنی آقای وزیر: حدود ۷۱ در صد معلمان از سند تحول بنیادین اطلاعی ندارند

اینکه درصد بالایی از فرهنگیان کشور، اطلاعی از سند تحول بنیادین نداشته باشند می تواند تا حدودی به واقعیت نزدیک باشد و اما سوال اینجاست که  مسئول این بی اطلاعی چه کسی و یا کدام دستگاه اجرایی است ؟ آیا برنامه ای برای تبیین طرح تحول بنیادین و یا آموزش آن برای معلمان طراحی و اجراشده است. و یا مشوق های لازم در این مسیر بکار گرفنه شده است. گرچه این احتمال هم دور از انتظار نیست که آموزش و پرورش به جهات مختلف نظیر بار مالی آن و … تمایلی به آموزش و اطلاع رسانی بیشتر از خود بروز نداده است. که البته در هر صورت می تواند نگران کننده باشد وباید نسبت به اطلاع رسانی سریع تر آن اقدام شود چرا که رهبری معظم انقلاب فرمودند: یک نکته‌ی دیگر این است که بدنه‌ی آموزش و پرورش کشور با این سند آشنا بشوند؛ مطالبات این سند را بدانند که چیست. معلّمی که در فلان مقطع دبستان یا دبیرستان تدریس میکند، بداند که این تحوّل بنیادین از شخص او چه خواسته است. مدیر و رئیس دبستان یا دبیرستان بداند که وظیفه‌ی او و تکلیف او در قبال دانش‌آموز بر اساس این سند چیست. مطالبات این سند باید مشخّص بشود؛ بایستی برنامه‌ریزی کرد برای اینکه ما مطالبات سند را در سطح وسیع و گسترده‌ی آموزش و پرورش تفهیم کنیم، بحث کنیم.(۲)

وزیر :مدارس فقط تا ساعت دو/۲ باز هستند ومی توان درها را در بعد از ظهر بر روی بچه های محل باز کرد.

آنهایی که از نزدیک با فضاهای آموزش و پرورش امروز ما آشنایی دارند می دانند  که آموزش و پرورش کنونی، برای اداره اماکن فعلی موجود، در ساعات مقررخود  به لحاظ مالی ویا… مشکل دارد  واز سویی دیگر به جهت عدم جذابیت اماکن آموزشی و نبود امکانات ، رغبتی از سوی دانش آموزان برای ماندن بیشتر در مدارس دیده نمیشود که در همین ساعات مقرر در مدرسه بمانند وبی صبرانه منتظر شنیدن صدای زنگ آخر کلاس می نشینند تا چه رسد به باز کردن درهای مدرسه در عصرها و پیشنهاد می شود به جای پرداختن به طرحهای احتمالی عصرانه ای، به ساعات رسمی آموزشی و پرورشی موجود پرداخته  و با تخصیص منابع و امکانات شرایط خدمت بهتر معلمان را فراهم وبه امر کیفی آموزش و پرورش بیشتر توجه شود.

پر واضح است که وجود گرانقدر  معلمان عزیز کشور است که با توجه به کمبود و یا نبود امکانات و با شرایط موجود بتوانند با هنرمندی خود امور تحصیلی دانش آموزان را هدایت نمایند.

آقای فانی: در مدیریت سطوح مختلف باید تحول ایجاد شود

با باز کردن فضای آموزش و پرورش برای ورود گروههای سیاسی و احزاب توسط آقای فانی (۳)، آموزش و پرورش نتوانسته است گام های موثری در زمینه ی تحول در مدیریتها در سطوح مختلف بوجود آْورد. و هر تحولی در این زمینه که مطلوب آموزش و پرورش باشد فرصت ظهور پیدا نمی کند. و دایره تنگ نگاههای سیاسی متاثر از فشارهای بیرون وبرخی افراد داخل  آموزش و پرورش  در استفاده از نیروهای یک نگاه و یا جریان خاص، آموزش و پرورش را با مشکل مواجه کرده است و نیروهای دلسوز و توانمند موجود در این دستگاه عظیم متولی تعلیم وتربیت  به حاشیه رفته اند و آثار این رفتارهای سیاسی  در آمارها و عملکرد مدیران به وضوح دیده می شود و البته در آینده بیشتر نمایان خواهد شد .

نکته آخر :

نگارنده گرچه هیچ همسویی با افکار آقای فانی ندارد اما دراسفند  سال ۹۲ در آستانه ی نخستین زمزمه ی  اسیضاح وزارت ایشان فقط به جهت علاقمندی به آموزش و پروش ، یادداشتی  با عنوان ” گفتگوی متقابل هدیه ای به آموزش و پرورش ” در مطبوعات و سایت های رسمی کشور داشته است . ودر آن از  نمایندگان محترم مجلس درخواست شده است تا با ارایه فرصت بیشتری به وزیر فعلی وتیم ایشان دست آموزش و پرورش را بگیرند. چراکه آقای فانی کمتر از هفت ماه از وزارت ایشان گذشته بود.

اما اکنون برابر نکات مختصری که به آن پرداخته شد و موارد معتنابهی از مشکلات موجود در آموزش و پروش، به روشنی اعتقاد داریم که وزارت آموزش و پرورش امروز نه تنها نتوانسته است به نحوه اداره این دستگاه عظیم در ادوار گذشته نزدیک شود بلکه با ضعف عملکردی خود در حوزه های مختلف آموزشی ،پرورشی ورفاهی و…موجبات دلسردی معلمان ونگرانی رو به تزاید آنان را فراهم آورده است. گرچه بنا نداریم همه زحمات مجموعه فعلی را نادیده بگیریم  اما  یاد آور می شویم که بسیاری از تصمیمات در آموزش و پرورش بوی قدمت و کهنگی دارد وشاید متاثر از آرا کسانی باشد که  بیش از چند  دهه قبل در همین ساختار مسئولیت داشته اند و امید می رود آموزش و پرورش امروز که در کنار یک میلیون معلم صاحب نظر و خوش فکر خود  از دانش آموزان بسیار هوشمند و مستعدی برخوردار است در به روز بودن خود تلاش نموده و برای پرورش استعدادهای نهفته در مدارس،  با فضای علمی کشور و جهان همسویی داشته و همراه شود.

ودر خاتمه از وزارت آموزش و پرورش انتظار می رود که این دستگاه عظیم تعلیم وتربیت رابه جهت پوشش چهل میلیونی معلم ودانش آموز و اولیا آنان ، متعلق به همه مردم دانسته و  با  دورشدن از فضای سیاسی  و با تاسی از سیاستهای کلی ابلاغ شده از سوی رهبر فرزانه انقلاب در این خصوص (۴)، ومدد گرفتن از همه نیروهای متدین ، دلسوز،  کارآمد و پرتلاش آموزش و پرورش در جهت خدمت به فرهنگیان و دستیابی به اهداف بلند آموزشی و پرورشی فرزندان این مرزوبوم  حرکت نماید. ان شا الله

پی نوشت :

۱-: «توسعه فرهنگ و معارف اسلامی و یادگیری قرآن (روخوانی، روان‌خوانی و مفاهیم) و تقویت انس دانش‌آموزان با قرآن و سیره پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله) و اهل‌بیت (علیهم السّلام) و گسترش فرهنگ اقامه نماز»( بند ۴-۴ سیاستهای کلی تحول در آموزش و پرورش ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب)

۲- بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعى از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور- اردیبهشت ۹۴

۳- مهندس کوچکی نژاد عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس–نشریه زمزمه –شماره ۱۷۳- صفحه۱۴

۴- تأمین ثبات مدیریت در آموزش و پرورش با رویکرد ارزشی و انقلابی و دور نگه‌داشتن محیط آموزش و پرورش از دسته‌بندی‌های سیاسی..( بند ده/۱۰ سیاستهای کلی تحول در آموزش و پرورش ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب)

مهرداد حسینی عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی فرهنگیان ایران

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.