اهمیت آبیاری بارانی در باغ های چای شمال کشور و نقشه راه پیشنهادی
باعنایت به این که بوته های چای تا حدودی از طریق برگ های خود آب را جذب می کنند و در آبیاری بارانی آب مستقیماً روی برگ های چای پاشیده و موجب می شود برگ های چای شسته و لطافت آنها افزایش یافته و فعالیت مربوط به جذب مواد غذایی مساعدتر شود .
اهمیت آبیاری بارانی در باغ های چای شمال کشورو نقشه راه پیشنهادی
مقدمه :
چای بالغ بر یکصد سال پیش بوسیله مرحوم کاشف السلطنه وارد ایران و در تپه های چایخانسر لاهیجان برای اولین بار کشت شد ، هم اکنون میزان سطح زیر کشت چای حدود ۲۰۰۰۰ هکتار می باشد که ۱۰% آن در غرب مازندران و۹۰% در گیلان قراردارد حدود ۵۵ هزار بهره بردارچای وجود دارد که متوسط سطح زیر کشت بهره برداران حدود ۴/۰ هکتار و ۸۸% بهره برداران زیر ۵/۰ هکتار باغ دارند ، ۴۰ درصد باغات چای در دشت و بقیه در مناطق کوهپایه ای وکوهستانی قرار دارد. نوع چای ایرانی از نوع چینی آسامی ( هیبرید ) وجزء چایهای خوش عطر وطعم دنیا ودارای رنگدهی نسبتاً خوب می باشد .
درحال حاضر ۹۶ درصد باغ های چای دیم و۴% آن آبی و بروش بارانی آبیاری می شوند . آبیاری در چای اهمیت فوق العاده ای داشته و عملکرد در هکتار آنرا نزدیک به دو برابر می کند . اهمیت آب به عنوان یک ماده حیاتی برای موجودات زنده بی نیاز از توصیف می باشد عمده وزن قسمت های مختلف بوته های چای را آب تشکیل می دهد. اعمال مهم حیاتی در بوته های چای به وسیله آب انجام می شود. باعنایت به کوچک بودن قطعات چایکاری وعدم نزولات باران مورد نیاز در بیشتر ماه های دوره بهره برداری درشمال کشور و شرایط خاص بوته های چای ضروری است درافزایش این محصول در هر هکتار اقدام نمود . یکی از عوامل مهم و موثردر ازدیاد برگ سبز چای تامین آب و آبیاری بارانی در باغ های چای می باشد .
سابقه آبیاری بارانی در باغ های چای شمال کشور
از سال ۱۳۶۶ لغایت ۱۳۸۳ اداره کل خدمات پژوهشی چای سابق به نمایندگی از طرف سازمان چای کشور با استفاده از اعتبارات یارانه ای از بندهای م وط تبصره ۵ که ۸۵% آنها بلاعوض بوده تعداد ۸۳ حلقه چاه عمیق در اجرای طرح آبیاری بارانی حفر نمود که از این تعداد ۱۱ حلقه آن به آب نرسید ، ۲ حلقه به آب شور و ۷۰ حلقه آن قابل بهره برداری بود . که از تعداد ۷۰ حلقه چاه ، ۴۰ حلقه آن تجهیز و باوام بانک کشاورزی بصورت آبیاری گروهی ( تشکل ها) مورد بهره برداری قرار گرفت. ۱۴ حلقه آن تجهیز گردید . ( برق رسانی ، ساخت تابلوی برق وموتورخانه + خرید پمپ شناور ) و۱۶ حلقه مابقی حفر گردیدند وتجهیز نشدند که در مجموع در آن مقطع زمانی جمعاً ۵۳۰۰ هکتار از باغ های چای ما تحت پوشش آبیاری بارانی بوده است که متاسفانه طی حداقل ۱۰ سال اخیر ( ۹۳-۸۳) حدود ۵۰۰۰ هکتار آن راکد شده و از چرخه تولید حذف شدند که نیاز مبرم است سازمان چای کشور با حمایت های مالی صندوق چای در این خصوص اقدام اساسی را انجام دهد.
مزایای آبیاری بارانی :
رشد و پرورش تمامی گیاهان بستگی مستقیم به تامین به موقع آب و عناصر غذائی محلول در آن دارد حدود سه چهارم وزن تمامی گیاهان را آب تشکیل می دهد. هرنوع واکنشی به منظور تکامل و ادامه ، زندگی گیاهان ( عامل فتوسنتز ، تشکیل آنزیم و هورمون ها و انتقال آن در قسمت های مختلف گیاه و جذب مواد غذائی موجود در خاک توسط ریشه ) با حضور آب انجام می گیرد ، در این خصوص چای بر خلاف بعضی از محصولات کشاورزی که از میوه های آن بهره گیری میگردد، از برگ ها و جوانه های سبز آن استفاده میشود . لذا به منظور افزایش راندمان تولید ، نیاز مضاعف به تامین آب در مراحل رشد دارد . هرگونه اخلال در مراحل نیاز آبی موجب واکنش گیاه به تولید گل و میوه شده که این امر موجب تضعیف بوته چای در تولید برگ سبز میگردد.
طبق تحقیقات بعمل آمده و مشاهده عینی ، باغات چای که از سیستم آبیاری استفاده می نمایند ، مقدار محصول از حدود ۷ الی ۵ تن در هکتار در شرایط دیم به حدود بیش از دوبرابر در هکتار در شرایط آبی افزایش وکیفیت محصول مانند طعم و عطر آن مناسب گردیده است . لذا نیل به اهداف یاد شده تنها با اجرای سیستم آبیاری تحت فشار تحقق می یابد . همچنین درآمد حاصله از تولید طی ۲ الی ۳ سال هزینه های مربوط به اجرای سیستم تحت فشار را به صفر میرساند.
بطور خلاصه مهم ترین مزایای آبیاری بارانی باغ های چای بشرح زیر معرفی میگردد:
۱) باعنایت به این که بوته های چای تا حدودی از طریق برگ های خود آب را جذب می کنند و در آبیاری بارانی آب مستقیماً روی برگ های چای پاشیده و موجب می شود برگ های چای شسته و لطافت آنها افزایش یافته و فعالیت مربوط به جذب مواد غذایی مساعدتر شود .
۲) نظر به اینکه اغلب باغ های چای پستی و بلندی و شیب دارند . آبیاری بارانی نسبت به روش های دیگر آبیاری مناسبت‌تر می باشد . زیرا نیاز به تسطیح اراضی نبوده و هرزآب و فرسایش ایجاد نمیشود .
۳) در مناطق چایکاری شمال به علت بالابودن رطوبت نسبی هوا و پایین بودن سرعت باد آبی که از آبپاش ها خارج می‌شوند نسبتاً به طور یکنواخت در سطح بوته‌ها‌ی چای پخش شده و تبخیر آب در حد پایین است .
۴) به علت بالابودن دستمزد کارگر در زمان بهره برداری چای و صرفه جویی در مصرف آب و هدررفتن قسمتی از اراضی ( مرزبندی ها ) این روش نسبت به روش های دیگر آبیاری سطحی ارجحیت دارد .
۵) به همراه آب در آبیاری بارانی می توان انواع کودهای محلول درآب و سموم گیاهی را به آسانی و با هزینه کم در اختیار بوته های چای قرار دارد .
۶) هرساله شاهد تجمع برگ سبز چای در چین های اول بهار در کارخانه های چایسازی هستیم که مشکلات عدیده ای را ایجاد می کند علت آن هرس نکردن مناسب باغ های چای است زیرا چایکارانی که فاقد شبکه های آبیاری بارانی میباشند از بیم خشکی تابستانه اغلب اقدام به هرس های سنگین ننموده اما باغدارانی که دارای شبکه های آبیاری بارانی هستند ضمن انجام هرس های مناسب در اصلاح و بهزراعی باغ های چای خود کوشا می باشند و در طول دوره بهره برداری به تدریج محصول خود را تحویل کارخانه های چایسازی می دهند.
نقشه راه ( پیشنهاد نهائی ) برای آبیاری باغ های چای :
نخست بایستی کمیته فنی صاحب نظر زیر سازمان چای کشور تشکیل وچاه هایی که قبلاً حفر گردیده اند و در حال حاضر متروکه و بلااستفاده میباشند وضعیت آن مشخص و با استفاده از اعتبارات یارانه ای و با حمایت صندوق چای مجدداً تجهیز و بصورت آبیاری گروهی در اختیار چایکاران قرار گیرد. بدنبال آن بایستی به حفر چاه های جدید با اعتبارات یارانه ای وبا حمایت مالی صندوق چای در چارچوب تشکل های گروهی اقدام نمود. براساس مطالعات صورت گرفته حدود ده هزار هکتار از باغ های چای ما امکان آبیاری بارانی در آنها وجود دارد که البته در این خصوص بایستی کارشناسی دقیق تری با هماهنگی سایر ادارات ذیربط صورت گیرد.
ضمناً برای راه اندازی جهت آبیاری بارانی باغ های چای جهت حفر یک حلقه چاه عمیق ۷۰ متری اقداماتی بشرح زیر انجام می گیرد.
الف ) تامین آب
۱- حفاری چاه شامل : حفاری گمانه ، برقو ، لوله گذاری و آزمایش پمپاژ می باشد .
۲- تجهیز چاه شامل : برق رسانی ، ساخت موتور‌خانه و تابلوی برق و نصب پمپ شناور می باشد.
ب ) ایجاد شبکه شامل: ساخت ایستگاه پمپاژ ، پمپ رو چاهی ، لوله گذاری در باغ ، خریدآب پاش‌‌ها و دیگر اتصالات مربوطه می باشد.
بنابراین :
اگر خواهان برداشت وتحویل برگ سبز چای به کارخانجات به طور متوالی وتدریجی در تمام طول دوره بهره برداری هستید ، اگر خواهان افزایش کمیت و کیفیت چای و در نتیجه درآمد خود هستید ، اگر خواهان بهزراعی و میکانیزه کردن باغ های چای خود هستید ، اگر خواهان صرفه جویی در مصرف آب هستید ، اگر خواهان مقابله با خشکی وتقویت بوته های چای در مقابل آفت ها و بیماری ها و…. هستید . بهتر است باغ های چای خود را به شبکه های آبیاری بارانی مجهز نمائید .
تهیـه وتنظیـم:مهندس سید عبدالله میرحسینی مقدم
مشاور فنی صندوق حمایت از توسعه صنعت چای کشور
پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر میشود.
دیدگاه