ایران زمین در انتظار ابتکار خانم ابتکار

ایران زمین در انتظار ابتکار خانم ابتکار

 در کنار دریاچه ارومیه که شاید بزرگترین معضل زیست محیطی و مهم‌ترین دغدغه خانم ابتکار و همکاران ایشان در سازمان محیط زیست و فعالان و دلسوزان این بخش است، کیسه‌های پلاستیکی و در کل زباله‌های پلاستیکی نقشی پررنگ در آلوده سازی محیط پیرامون ما دارند و اتخاذ سیاستی خلاقانه و کارآمد از انتظارات به حق مردم کشور از خانم ابتکار است.
قلم زدن در مورد معضلات و دردسرهای این کیسه‌های به ظاهر سبک و یکبار مصرف، کار چندان سختی نخواهد بود زیرا که اولا مصرف هر روزه آنها بر همه مردم عیان و آشکار است و ثانیا بسیاری از دلسوزان این عرصه، سالهاست که این معضل را به دولت ومردم گوشزد می‌کنند. مقالات و سخنرانی‌های زیادی در این مقوله در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد ولی آنچه که کم‌تر در دسترس بوده است، تصمیمات درخور و شایسته برای رفع این پدیده مضر است.
بر اساس نظر دانشمندان و متخصصان امر، نایلون به راحتی در طبیعت تجزیه نمی‌شود و بیش از ۳۰۰ سال زمان لازم است تا این ماده شیمیایی به چرخه سالم طبیعت برگردد. برنامه‌ها و طرح‌های موفق متفاوتی برای از بین بردن این معضل در سراسر جهان به مرحله اجرا گذاشته شده است که در بیشتر موارد نیز با حمایت بالای ۸۰ درصدی مردم مواجه شده است. کشور ما می‌تواند یکی از همان برنامه‌ها را برگیرد و در صورت لزوم با بومی‌سازی آن، نوع بشر و ایران زمین را از این زباله‌های دیر تجزیه شونده و غیرقابل بازیافت نجات دهد.
درکشور ولز که سبز اندیش‌ترین مردم را میزبانی می‌کند، زمانی که مردم به نیت خرید از منزل بیرون می‌روند، کیسه‌ای پارچه‌ای به همراه خود دارند تا بابت کیسه‌های پلاستیکی پولی نپردازند زیرا از سال ۲۰۱۱ برای هر کیسه پلاستیکی، ۵ پنس از مشتریان اخذ می‌شود که این مبلغ به خزانه دولت نمی‌رود بلکه برای امور عام المنفعه هزینه می‌شود تا اگر زمانی آوردن کیسه‌های خرید خود را فراموش کردند یا بدون نیت قبلی به خرید رفتند، برای هزینه کردن بابت کیسه‌هایی که درگذشته به رایگان در اختیار آنها بود، ناراحت نشوند.
لازم است اشاره شود که در کنار کشورهای توسعه یافته‌ای همچون انگلستان، ایتالیا و بلژیک که قوانین مترقی در مورد نحوه استفاده از کیسه زباله وضع کرده‌اند، کشور موریتانی و رواندا نیز به آنها پیوسته و با وضع مالیات، سعی دارند استفاده از این ساخته‌ها را که در دستان ما عمری بین ۵ تا ۳۰ دقیقه دارند اما در طبیعت عمری به مراتب طولانی‌تر خواهند داشت، کم کنند.
این معضل فراگیر که توان فکری بسیاری از فعالان محیط زیست در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است، چندان قدیمی نیست و بیشتر از سال ۱۹۵۰ به پیشخوان سوپر مارکت ها راه پیدا کرد وگویا خروج آن از سبد فروشگاه‌ها به آسانی ورود سریع آن نخواهد بود.
با نگاهی به محل‌های دفن زباله در‌می‌یابیم که نایلون‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف، بیشترین زباله‌های تولیدی مردم کشورمان است که اگر مدیریت نشود علاوه بر هدررفتن حجم گسترده‌ای از نفت تولیدی‌کشورکه برای ساخت این‌ کیسه‌های پلاستیکی لازم است، آلودگی مراحل ساخت آنها نیز به خسارت‌های زیست محیطی این زباله‌های تجزیه ناپذیر (non- biodegradable) اضافه می‌شود.
اگر در سواحل شمالی یا جنوبی کشورمان قدم بزنیم، می‌بینیم که بیشترین زباله‌های پراکنده در خطوط ساحلی، مواد پلاستیکی هستند که آب هم آنها را پس می‌زند. دیدن پرندگان گرفتار شده در دام‌های پلاستیکی که انسان‌ها ناخواسته برای‌ آنها پهن کرده‌اند و یا ماهی‌ها و حیوانات اهلی که به دلیل خوردن این مواد شیمیایی از چرخه حیات خارج شده‌اند، واقعا آزار دهنده است (یک میلیون قطعه پرنده در سال).
پس از سیلاب‌های ویران‌کننده در کشور بنگلادش که خسارت جانی و مالی فراوانی بر جای گذاشت، گروهی از محققان بریتانیایی برای بررسی دلایل آن دست به تحقیق جالبی زدند و نتیجه آن چیزی جز کیسه‌های پلاستیکی تجزیه نشده نبود. این گروه با کاوش در سطح زمین کشف کردند که صفحات گسترده نایلون، آب را در سطح زمین نگه داشته و باعث حرکت آب به صورت سیلاب در سطح کشور می‌شد!
این زباله‌ها به دلیل استفاده روزمره از آنها به وفور در همه جا یافت می‌شوند و به دلیل تجزیه ناپذیر بودن یا به عبارت بهتر دیر تجزیه شدن، گاها به سوزاندن آنها توصیه می‌شود که آن نیز معضلاتی از قبیل تولید اسیدکلریدریک و گاز سمی دیوکسین را در پی دارد. هرچقدر بیشتر کنکاش کنیم به این نتیجه می‌رسیم که برای رهایی از اثرات زیانبار این مواد شیمیایی، راهی جز عدم تولید آنها نیست زیرا که آنها چه در هوا به صورت گاز و چه در زمین به صورت جامد، اثرات مخرب خود را بر جای می‌گذارند.
قبل از نواختن سوت پایان برای کیسه‌های پلاستیکی، باید فکری برای جایگزین آنها کرد و راه کم خرج و ساده آن، برگشتن به دوره پدر بزرگانمان است که محققان و فروشگاه‌ها کم و بیش به آن اشاره کرده‌اند (همراه داشتن کیسه‌های پارچه‌ای در هنگام خرید).
اگر جایگزینی پاکت‌های کاغذی که آنها هم تجربه شده‌اند دوباره برسر زبان‌ها بیافتد، کمی ناراحت کننده می‌شود زیرا که استفاده از کیسه‌های‌کاغذی نیز کمک چندانی به محیط زیست نمی‌کند چون درختان زیادی برای تولید پاکت‌های کاغذی ضرب تبر خواهند دید و حیات خود را از دست خواهند داد و همچنین چرخه اکسیژن و دی اکسیدکربن نامتوازن می‌شود.
برای اجرا و نهادینه کردن چنین امری در جامعه، رسانه‌ها به خصوص صدا و سیما باید نقش اول را به عهده گرفته و با ساخت برنامه‌هایی جهت آگاه‌سازی مردم، آنها را به استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای که درگذشته و پیش از همه گیر شدن کیسه‌های پلاستیکی مرسوم بود، تشویق کنند.
از سازمان تحت امر خانم ابتکار انتظار می‌رود که در کنار آگاهی بخشی گسترده و فرهنگ‌سازی از بالا به پایین به کمک رسانه‌های ملی و سایر رسانه‌ها که همگی آنها ان شا الله به میزان تأثیرخود نقشی به عهده خواهندگرفت، از آموزش و پرورش و سایر وزارت‌خانه‌ها نیز برای مبارزه با این معضل زیست محیطی بهره‌گیری کنند و همچنین اگر روش‌های مبارزه با ناهنجاری‌های زیست محیطی را نمی‌شود به منابع درسی مستقلی تبدیل کرد، در مقطع ابتدایی می توان صفحاتی چند را به این مبحث اختصاص داد.
لازم است در پایان یادآوری کنم که حمایت از محیط زیست و پایان دادن به عصر کیسه‌های پلاستیکی از خود نگارنده آغاز می‌شود و نمی‌توان برای انجام همه کارها، منتظر دولت یا دیگران بود. شروع کار از حیاط و منزل تک تک ما آغاز می‌شود و اگر خود ما بتوانیم به مرور میزان استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را کم کنیم و در زمان خرید، فروشنده یا فروشگاه را تشویق به استفاده از کیسه‌های تجزیه شونده نماییم، شاید بتوان از سیستم سازمان محیط زیست انتظار متقابل داشت و چون نگرانی محیط زیستی، یکی از اولین بحث‌های جلسات دولت تدبیر و امید بود، همکاری دولت در این راستا کار چندان سختی به نظر نمی‌رسد.

سام سکوتی بداغ

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.