مناسب‌سازی اماکن عمومی برای معلولان در اولویت کاری نیست
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا نگاه خود را به چراغ‌قرمز دوخته بود، تا بلکه زودتر سبز شود و عصازنان عرض خیابان را با وجود ناهمواری و پستی بلندی‌اش طی کند. همت بلند او موجب شده است تا بر معلولیت فایق آید و استوارتر از گذشته به آینده بیندیشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا نگاه خود را به چراغ‌قرمز دوخته بود، تا بلکه زودتر سبز شود و عصازنان عرض خیابان را با وجود ناهمواری و پستی بلندی‌اش طی کند. همت بلند او موجب شده است تا بر معلولیت فایق آید و استوارتر از گذشته به آینده بیندیشد.
آری این جوان، از ناحیه دو پا معلول است و اگر چوب‌های زیر بغل نباشند، توان حرکت کردن را از دست می‌دهد.
از این دست معلولان را کم و بیش در جامعه می‌بینیم، اما شاید بی‌توجه و یا حتی بی‌تفاوت از کنار آنها می‌گذریم، بدون اینکه در این فکر باشیم که خدای ناکرده هر کسی ممکن است براثر حادثه‌ای خود به این سرنوشت دچار شود.
معلولیت واقعیتی است که در جامعه وجود دارد و مردم و مسئولان تا حدی با آن کنار آمده‌اند. آنان خواسته‌هایی از جامعه دارند که باید برآورده شود. متأسفانه معلولان به عنوان اقلیتی در جامعه ما، با مشکلات عدیده‌ای روبرو هستند، از ایاب و ذهاب گرفته تا تحصیل و اشتغال و مسکن. آنها، انسان‌هایی هستند که مادرزادی یا به دنبال حادثه‌ای ناگوار دچار نقص عضو شده‌اند.
پس نباید به دیده ترحم و نقص عضو به آنها نگاه کرد بلکه تلاش کرد تا در جهت برطرف کردن مشکلات‌شان گامی مثبت برداشته و موانع حضورشان در جامعه را از سر راه برداشت.
مجلس: از معلولان حمایت می‌کنیم
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با کیهان ضمن اشاره به آمادگی مجلس برای تصویب طرح‌ها و قوانین متناسب با جامعه برای معلولین اظهار می‌دارد: مجلس شورای اسلامی این آمادگی را دارد که در کنار دولت برای تصویب و اجرای قانون جامع معلولان، اقدام کند.
عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی که خود افتخار جانبازی بالای ۷۰درصد را دارد یادآور می‌شود: سازمان بهزیستی متولی امور معلولان است و اگر قاعده یا قانون خاصی در مورد این عزیزان لازم باشد، در صورت ارائه به مجلس، آن را رسیدگی و تصویب خواهیم کرد.
جعفرزاده ایمن‌آبادی تنها نماینده ویلچرنشین مجلس شورای اسلامی در این خصوص توضیح می‌دهد: تنها سازمان حمایتی که در کشورمان برای خدمت‌رسانی به معلولان تعریف شده است، سازمان بهزیستی است و آن چیزی که در هنگام بررسی لایحه بودجه و سپس رسیدگی به آن در صحن مجلس مطرح بود، مساعدت و اجابت تقاضاهای این سازمان بوده است.
به گفته این نماینده جانباز، کسانی‌که دچار معلولیت‌های جسمی می‌شوند و یا کسانی که براثر معلولیت‌های جسمی در گروه معلولیت‌های جسمی قرار می‌گیرند، لاجرم باید تحت پوشش سازمان‌های حمایتی قرار داشته باشند.
کاردرمانی معلولان
علیرضا محجوب نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، کاردرمانی را بهترین راه درمان معلولیت می‌داند. این نماینده مجلس با اظهار تأسف از این موضوع که سالانه تعداد زیادی از افراد سالم بر اثر حوادث ناشی از کار یا حوادث متفرقه دچار معلولیت می‌شوند به کیهان می‌گوید: براساس آمار ارائه شده، معلولانی که در هنگام کار دچار معلولیت شده‌اند، بیش از ۲۰۰هزار نفر هستند.
وی با انتقاد از کمبود امکانات برای این قشر از جامعه توضیح می‌دهد: معلولیت در محیط کار به دو بخش تقسیم می شود که یک بخش به کسانی که هنگام کار دچار حادثه شده و گرفتار معلولیت شده‌اند اختصاص دارد، که ریز و درشت آن هم رقم سنگینی است و فکر می‌کنم، کسانی‌که امروز به عنوان از کارافتاده جزئی و کلی می‌شناسیم، عددی بالغ بر ۲۰۰هزار نفر باشد.
به گفته محجوب، دسته دوم شامل کسانی است که معلولان طبیعی را تشکیل می‌دهند و به شکل مادرزادی معلول هستند، اما در محیط کار مشغول به کار می‌باشند.
عضو فراکسیون کارگری مجلس شورای اسلامی متذکر می‌شود: امروز برآوردهای ما در محیط کار، تقریباً بیش از ۵۰۰هزار نفر از افرادی است که دچار انواع معلولیت‌های بینایی، جسمی، مغزی و فکری شده‌اند.
نماینده تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در پاسخ به این سؤال که اما و اگرهای فراوانی درمورد اشتغال معلولان وجود دارد، تأکید می‌کند: متأسفانه محیط کار نامناسب، از مشکلات عدیده معلولان است، ولی نباید اجازه داد که زندگی به معلولین سخت بگذرد و همه باید در این اندیشه باشیم که معیشت آنها دچار خلل نشود. اما با این وجود بسیاری از کارفرمایان، شروع به کار و سلامت را با معاینه افراد همراه می‌کنند.
محجوب با اشاره به لزوم روان‌سازی مشکلات معلولین می‌گوید: اینها اقدامات قانون جدیدی را می‌طلبد و به عنوان نمایندگان مردم در مجلس، منتظریم که از دولت لایحه‌ای به این منظور ارائه شود، تا بتوانیم مشکلات معلولین را سبک‌تر کنیم.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا نمایندگان خود طرحی را برای رفاه و اشتغالزایی معلولان ارائه نمی‌دهند، تصریح می‌کند: درصورت ارائه طرح، به علت بار مالی آن، به احتمال زیاد شورای نگهبان آن را مشمول اصل ۱۷۵ و رد خواهدکرد.
محجوب درمورد فراهم نشدن بستر اشتغال معلولان در جامعه نیز می‌گوید: علی‌رغم اینکه ما ۲۰ سال است تذکر می‌دهیم، که اگر قانون نقص دارد، بیایید تا آن را برطرف کنیم، چرا که ما قانون را فقط برای دستگاه‌های دولتی ننوشته‌ایم، اما آنها (کارفرماها) آن را فقط متوجه دستگاه‌های دولتی می‌کنند و این باعث می‌شود تا دایره استخدام روزبه‌روز محدودتر شود.
نماینده مجلس ادامه می‌دهد: درست است که ما محدودیت استخدام در دستگاه‌های دولتی را داریم، اما راه‌حل آن این است که اگر واقعاً فکر می‌کنند قانون نارسا است، ما آن را اصلاح کنیم و اگر فکر می‌کنند، پشتوانه اجرایی ندارد، یا بخش‌هایی از آن را اجرا نمی‌کنند، موضوع را پی‌گیری کنیم. من خودم در طی ۴-۵سال گذشته، حداقل در چندین نوبت به مسئولان مختلف بهزیستی تذکر داده، تماس گرفته‌ام و پیگیر موضوع اشتغال معلولان بوده‌ام، اما متأسفانه تاکنون، کاغذی، درخواستی یا طرح و لایحه‌ای از سوی آنها ارائه نشده است.
محجوب درمورد جایگاه معلولان در لایحه بودجه سال آینده پاسخ می‌دهد: در مواد و تبصره‌های لایحه بودجه سال۹۳ در جهت رفاه معلولان پیشنهاداتی تصویب شده است.
تسهیلات و معافیت‌های معلولان
معافیت مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی از پرداخت هزینه‌های صدور پروانه ساختمانی، عوارض شهرداری و هزینه‌های انشعاب آب و فاضلاب و برق وگاز برای یک بار و درحد یک واحد مسکونی مطابق الگوی مسکن از جمله مصوبات نمایندگان در جریان رسیدگی به لایحه بودجه سال ۹۳ است.
همچنین نمایندگان مجلس با ارائه تسهیلات ۳هزار میلیارد تومانی به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی از سوی بانک مرکزی درجریان تصویب قانون بودجه سال ۹۳ موافقت کردند.
براساس این مصوبه در بند «د» تبصره ۱۷ لایحه بودجه آمده است: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است ۳۰هزار میلیارد ریال مانده تسهیلات قرض‌الحسنه بانکی و رشد منابع مزبور را به این امر اختصاص دهد.
آمارهای ضد و نقیض
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، معتقد است که بیش از شش میلیون معلول در کشور وجود دارد.
رسول خضری که دکترای پزشکی دارد و در مورد مسائل معلولان اقدامات و فعالیت‌هایی را انجام داده است، مشکلات معلولان را ناشی از بی‌توجهی مسئولان و جامعه به این قشر می‌داند.
برخی از آمارها حکایت از این داردکه بیش از سه میلیون نفر در ایران دچار معلولیت هستند که از این تعداد حدود ۵۶۰ هزار نفر نابینا و کم‌بینا، نیم میلیون نفر ناشنوا و نیمه ناشنوا، ۱/۵میلیون نفر معلولان جسمی حرکتی و پانصدهزار نفر دارای سایر معلولیت‌هایی مانند سندروم دان و اوتیسم هستند.
همچنین از کل آمار بدست آمده فقط یک میلیون و ۲۰۰هزار نفر در سازمان بهزیستی پرونده دارند.
وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز اضافه شدن سالانه ۴۰هزار معلول به جامعه معلولان را در کشور نامطلوب دانسته و می‌گوید: معلولیت در میان زنان ۶۰درصد بیشتر از مردان است.
علی ربیعی در همایش روز جهانی معلولان در آذرماه سالجاری خاطرنشان می‌کند: لازم است جامعه را نسبت به واقعیت معلولیت آگاه سازیم و تمام ابزارهای فرهنگی را برای این هدف به کار ببندیم.
این درحالی است که به طور متوسط بین ۵۰ تا ۷۰هزار نفر سالانه به جمعیت معلولان کشور افزوده می‌شوند، که این آمار درتهران نزدیک به ۱۰هزار نفر است و در واقع هر روز به طور تقریبی ۱۷۰ نفر معلول به جمعیت کشورمان اضافه می‌گردد.
صراحت‌های قانونی و سردرگمی معلولان
فضاهای شهری مانند اداره‌ها، پارک‌ها، بانک‌ها، به گونه‌ای غیر استاندارد هستند که امکان استفاده برای معلولان وجود ندارد. در چند سال اخیر قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، مناسب‌سازی اماکن عمومی در شهر، بارقه امیدی برای حل این معضل ایجاد کرده بود، قانونی که هنوز جدی گرفته نشده و کمتر سازمان یا اداره‌ای برای آن ارزش قائل می‌شود.
رئیس اداره بهزیستی استان البرز در گفت‌وگو با «قانون» با اشاره به قانون مناسب‌سازی برای معلولان می‌گوید: روح حاکم بر قانون حمایت از جامعه معلولان از ماده ۲ آن مشخص می‌شود که در آن صراحتا به مناسب‌سازی اماکن معابر عمومی و سازمان‌های اجرایی اشاره شده است. همه آیین‌نامه‌ها مصوب و ابلاغ شده، سازمان‌هایی اجرایی مانند شهرداری، سازمان نظام مهندسی و راه وظایفشان در این‌باره مشخص است. اما آنچه که اکنون به‌عنوان خروجی کار می‌بینیم، بیانگر وجود خلاهای مهمی در این قانون است.
مرتضی مکاریان ادامه می‌دهد: باوجود فعالیت‌های خوبی که انجام شده است، کار به کندی پیش می‌رود، چراکه مناسب‌سازی اماکن عمومی برای معلولان در شهر در اولویت کاری سازمان‌های مربوطه نیست. وی می‌افزاید: کمیته مناسب‌سازی در استان البرز تشکیل و مناطق پایلوت را مشخص شده است. در این طرح محله‌ای که به‌عنوان پایلوت مشخص شده، خیابان، پارک و سینمای آن باید به امکاناتی مجهز شود که معلولان بدون هیچ مانعی بتوانند از آن استفاده کنند، یعنی وقتی معلول از خانه خارج می‌شود، نباید در استفاده از حمل و نقل عمومی تا معابر شهر مشکلی داشته باشد.
مکاریان با اشاره به نقش اتوبوسرانی در این‌باره می‌گوید: حمل و نقل عمومی و در راس آن اتوبوسرانی، نقش بسیار مهمی در مناسب‌سازی شهر برای معلولان دارند، از ناوگان حمل و نقل عمومی اردبیل و حومه خواسته‌ایم که به جدیت پیگیر این قضیه باشند، زیرا تعداد زیادی از معلولان در شهر از اتوبوس برای تردد استفاده می‌کنند.
وی تصریح می‌کند: شهرداری‌ها نقش بسزایی در این باره دارند، چراکه هیچ سازمانی تاثیرگذارتر از شهرداری در مبلمان شهری و اماکن عمومی نیست. از شهرداران استان درخواست کرده‌ایم تا اگر در پروژه‌‌ای مناسب‌سازی در نظر گرفته نشده، به بهره‌برداری نرسد. اگر شهرداری‌ها در همان ابتدا پیمانکاران خود را آموزش دهند که مناسب‌سازی انجام شود، از بسیاری دوباره‌کاری‌ها و اتلاف بیت‌المال جلوگیری خواهد شد.
یکی از جانبازان دوران دفاع مقدس نیز به ایرنا گفت: رمپ های ساخته شده در برخی از دستگاه های اجرایی، بانک ها و اداره ها قابل تردد برای معلولان نیست و برخی از رمپ های ساخته شده در شهر مورد استفاده قرار نمی گیرند و نحوه ساخت آنها مشخص است که تنها برای رفع تکلیف ساخته شده است.
ˈاحمد محمدی سروشˈ افزود: مسوولان دستگاه های اجرایی باید برای ساخت رمپ در نقاط مختلف از نظرات کارشناسی مشاوره های بهزیستی استفاده کنند.
روح الله ردایی مدیرکل بهزیستی مازندران در گفت‌وگو با فارس درباره وضعیت رمپ‌های ساخته شده در مازندران گفت: از حدود ۴۹۵ رمپ ساخته شده در مازندران تنها ۱۰درصد رمپ‌ها داری قابلیت رفت و آمد معلولان است.
وی در جواب این سئوال که آیا تیم فنی برای احداث رمپ و مناسب‌سازی اماکن در مازندران وجود ندارد، بیان داشت: تیم فنی و دفتر فنی برای ایجاد فضای مناسب در برای تردد معلولان و جانبازان در سطح استان مازندارن داریم و کمیته مناسب‌سازی در استان مازندران با حضور استاندار و معاون عمرانی استاندار مازندران برگزار می‌شود.
مدیرکل بهزیستی مازندران ادامه داد: قانون، شهرداری‌ها را موظف کرد که پیمانکاران در تهیه و اجرای پروژه‌ها، مکان مناسبی را برای تردد معلولان در نظر بگیرند ولی این موضوع به خوبی رعایت نمی‌شود.
سخن آخر …
شرایط با گذشته فرق کرده و امروزه حضور معلولان پررنگ‌تر شده پس نباید آنها را از جامعه برانیم بلکه با تأمین نیاز‌های آنها می‌توانیم کمک بزرگی به این قشر داشته باشیم. یکی از مشکلات معلولان علاوه بر مناسب سازی فضای فیزیکی شهر ، فضای فرهنگی است که مهمترین دلیل عدم حضورشان در جامعه می باشد.
تعامل ناصحیح مردم و درک منفی از توانمندیهای معلولان، باعث آزردگی خاطر این قشر از جامعه می شود در حالی معلولان مانند سایر افراد از توانمندیهای خاصی برخوردارند و حق زندگی کردن دارند. بسیاری از فعالیت و شغل ها نیازی به راه رفتن ندارد و یک فرد معلول می تواند به راحتی آن را انجام دهد اما بسیاری از افراد به معلول اعتمادی ندارند.
این وظیفه رسانه ها است تا محیط فرهنگی را برای حضور افراد معلول مناسب سازی کنند، نحوه برخورد با معلول، طرز کمک کردن به آنان و برطرف کردن مشکلات آنها باید فرهنگسازی شود./مشرق
دیدگاه