مشروح مهمترین محور سخنان ۸ نامزد انتخابات در مناظره زنده تلویزیونی +صوت

در این مناظره “محمد غرضی” به عنوان اولین نامزد انتخاباتی در پاسخ به سؤالی درباره چگونگی حل “مشکل اشتغال” گفت: ظرف مدت ۱۰۰ سال گذشته ملت ایران دچار دولت‌هایی بوده است که همه تورم زا بودند و سبب شدند که مشکلات بسیاری در کشور ایجاد شود.

وی افزود: ریالی که در حال حاضر واحد پولی ما است در زمان قرار گرفتن به عنوان پول واحد کشور ما معادل ریال اسپانیا بود که در ابتدای “نهضت مشروطه” یک ریال ما یک دلار بود، وقتی رضا شاه آمد سه ریال شد، وقتی رفت ۱۵ ریال شد و زمانی که متفقین حمله کردند به ۲۰ ریال تغییر پیدا کرد.

نامزد یازدهمین دوره ریاست جمهوری اظهار داشت: ما باید کارهای کوتاه‌مدت را در راستای یک برنامه بلندمدت در حوزه اشتغال به کار ببندیم.

شهردار تهران اظهار داشت: این نکته درست است که رونق اقتصادی اساس کار است، اما با توجه به اینکه ما امروز با رکود و تورم روبرو هستیم طبیعتاً نمی‌توانیم نقدینگی اضافه کنیم، لذا باید نقدینگی فعلی را به سمت تولید پیش ببریم تا بتوانیم مشکلات کشور را حل کنیم.

قالیباف خاطرنشان کرد: نکته مهم این است که ما چگونه باید در راستای “مدیریت نقدینگی” در کشور وارد عمل شویم و آن را از سفته‌بازی به سمت کار و تولید برده و اولویت را بر تولید قرار دهیم.

* دولت باید در راستای حمایت از بخش‌های تولیدی وارد عمل شود

“غلامعلی حداد عادل” دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری نیز در پاسخ به اظهارات غرضی اظهار داشت: آقای غرضی به مسئله تورم بیش از اشتغال پرداختند، البته نباید از این نکته نیز گذر کرد که تورم در اشتغال تأثیر دارد، اما در حال حاضر ما در امر اشتغال مسائلی داریم که نزدیک به مسئله اشتغال است، از جمله اینکه بازار کار متولی ندارد.

وی افزود: در شرایط فعلی وزارت کار می‌گوید که مسئول اشتغال نیستم، بلکه مسئول حل و فصل مشکلات کارگران و کارفرمایان هستم.

حداد عادل خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر تعدادی کارگاه و کارخانه داریم که تعطیل شده‌اند که باید با حمایت از این‌ها و دادن “یارانه‌ها” دولت در راستای کمک به آن‌ها وارد عمل شود و کارخانه‌ها اگر در شرف تعطیلی هستند یا تعطیل شده‌اند احیا شوند.

نامزد یازدهمین دوره ریاست جمهوری اظهار داشت: در حال حاضر بسیاری از پیمانکاران از دولت طلب‌های بسیاری دارند و اگر دولت بدهی آن‌ها را ندهد اشتغال زمین می‌ماند.

* بر اساس “اصل ۴۴” دولت باید تولید را به مردم واگذار کند

“علی اکبر ولایتی” نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز درباره حل مشکل اشتغال در کشور در پاسخ به اظهارات غرضی دیگر نامزد انتخابات اظهار داشت: وی بر تولید تاکید کرد، اما باید این نکته را نیز خاطرنشان کرد که سیاست دولت‌ها در گذشته توزیع‌محور بوده نه تولیدمحور.

وی افزود: ما باید در عرصه تولید بر اساس تفسیر اصل ۴۴ که توسط مقام معظم رهبری نهایی شده است و مجلس آن را به صورت یک قانون درآورده است وارد عمل شویم و آن را مردمی کنیم.

نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: دولت می‌تواند به جز معدودی صنایع بالادستی و اساسی بقیه بخش‌ها را به مردم واگذار کند، یعنی واگذاری دولت به دولت شکل نگیرد.

وی اظهار داشت: ما باید در حوزه کشاورزی حمایت اساسی را از کشاورز اتخاذ کنیم، یعنی محصولات وی را بیمه کرده و خرید محصولاتش را تضمین کنیم.

ولایتی تصریح کرد: حمایت از صنعت نیز باید به صورت جدی در کشور اجرا شود.

* بسترهای لازم برای کارآفرینی در کشور باید ایجاد شود

“محسن رضایی” نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز در راستای حل مشکل اشتغال تاکید کرد: صحبت و تعریف آقای غرضی ممکن است با بخشی از شرایط کشور تطبیق داشته باشد، ولی به طور کل بحث تورم و بیکاری دو مقوله جداگانه هستند که بعضاً ضد هم عمل می‌کنند، یعنی بر اساس منحنی فیلیپس اگر بیکاری کم باشد می‌گویند تورم بالاست و یا اگر تورم کم باشد بیکاری بالا می‌رود.

رضایی افزود: درباره شرایط اقتصادی ممکن است تناسب‌هایی را میان تورم و اشتغال لحاظ کرد، اما نمی‌توان خیلی به رابطه تورم و بیکاری تاکید کرد و از نظر علمی نمی‌توان به آن اتکا کرد.

رضایی تصریح کرد: مشکلاتی که در شرایط فعلی در کشورمان وجود دارد این است که اشتغال از دو عنصر شاغل و شغل تشکیل می‌شود و شغل را باید کارآفرین ایجاد کرده و شاغل هم به عنوان فردی که مهارت لازم را داشته اجرا کند، اما متأسفانه این دو موضوع در کشور ما به درستی حل نمی‌شود.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت: به طور حتم ما می‌توانیم با مجموعه عواملی که در مقوله کارآفرینی با اجرای توانمندسازی‌ها اتخاذ می‌کنیم مسیر پیشرفت را ادامه دهیم.

* بیکاری مهم‌ترین مشکل کشور ما است

“سعید جلیلی” دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری درباره اظهارات غرضی گفت: به هر حال بیکاری مهم‌ترین مشکل کشور ما است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به رشد جمعیتی که در کشور ما وجود داشته است نیاز به کار بیشتر از گذشته احساس می‌شود.

جلیلی اظهار داشت: ما باید در راستای حمایت از بخش تولید به دو نکته توجه کنیم؛ اولین نکته حمایت از بخش تولید است، یعنی به ظرفیت‌های بخشی در این حوزه توجه ویژه‌ای داشته باشیم و به بحث‌های دانش‌بنیان که در حوزه اشتغال مثمر ثمر هستند توجه کنیم.

وی افزود: بحث مزیت‌های نسبی که ما در صنعت گاز و فناوری اطلاعات با آن روبرو هستیم و توجه به بخش فولاد از اولویت‌هایی است که می‌تواند به صورت قوی‌تر اشتغال را در جامعه اجرا کنیم.

جلیلی خاطرنشان کرد: البته باید توجه داشته باشیم اشتغالی که ما باید ایجاد کنیم بر اساس تولید باشد، یعنی مبتنی بر کیفیت و آموزش بیشتر صورت گیرد.

وی تصریح کرد: وجود برخی از مزیت‌ها مثل صنایع دستی می‌تواند در کشور ما اشتغال‌زایی کند، لذا انتظار است که در این حوزه‌ها با سیاست تشویقی وارد عمل شویم.

* برای کاهش بیکاری به اصلاح ساختار اقتصادی نیاز داریم

در ادامه این مناظره “محمدرضا عارف” دیگر نامزد یازدهمین دوره ریاست جمهوری اظهار داشت: فکر می‌کنم که هیچ‌کدام از دوستان به بحث میزان اشتغال جواب ندادند.

وی افزود: بر اساس برآوردی که ما انجام داده‌ایم حداقل یک میلیون فرصت شغلی را لازم داریم تا به تدریج به یک نرخ یک رقمی بیکاری برسیم.

عارف تصریح کرد: برای کاهش بیکاری ما به اصلاح ساختار اقتصادی نیاز داریم که در این زمینه مهم‌ترین کار احیای سازمان مدیریت است.

نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: باید صنعت نیمه‌تعطیل ما رونق پیدا کرده و سهم صنعت را از هدفمند کردن یارانه‌ها پرداخت کنیم.

عارف با بیان اینکه متأسفانه سهم ۳۰ درصدی بخش تولید و صنعت در هدفمندی یارانه‌ها پرداخت نشده است، تصریح کرد: باید نقدینگی کشور را که باعث تورم شده در اختیار صنعت قرار دهیم و هزینه جاری صنعت را با شیوه‌های سالم و احتمالاً با وام‌های درازمدت در اختیار صاحبان صنایع قرار دهیم.

عارف افزود: جذب سرمایه به خصوص سرمایه‌های داخلی یکی از عنصرهای مهم در احیای ایجاد اشتغال در کشور است.

وی اظهار داشت: متأسفانه ما سرمایه‌های خرد و جزئی داریم که وارد بازار واسطه‌ای شده است و صرف خرید ارز و طلا می‌شود، لذا باید این سرمایه‌ها را به سمت اشتغال هدایت کنیم.

عارف تصریح کرد: ما در فضای کسب و کار مشکل داریم و متأسفانه در این حوزه رتبه ۱۴۵ را در دنیا داریم. ما باید در راستای رونق فضای کسب و کار کشور وارد عمل شویم.

وی بیان کرد: می‌توانیم با حل مشکل فضای کسب و کار در راستای ایجاد اشتغال وارد عمل شویم از این رو نیاز به طرح‌های ویژه داریم که یکی از این طرح‌ها ایجاد ۲۰۰ هزار شغل در صنعت گردشگری است.

* اشتغال و پایین آوردن نرخ بیکاری مهم‌ترین دغدغه مردم است

“حسن روحانی” در ادامه این مناظره گفت: فکر می‌کنم مسئله اشتغال و پایین آوردن نرخ بیکاری مهم‌ترین دغدغه مردم است. وقتی در جامعه ایرانی بیش از ۳ میلیون نفر بیکار داریم و بیش از ۸۰۰ هزار نفر نیروی متخصص فارغ‌التحصیل که دوره دانشگاه آنان تمام شده و امروز برای کار آماده‌اند اما شغلی ندارند، نشان می‌دهد که این مهم‌ترین مسئله جامعه امروز ما است.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد: راه حل این مسئله بهبود شرایط محیط کسب و کار است. قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار در مجلس شورای اسلامی تصویب شده اما  متأسفانه آیین‌نامه اجرایی آن هنوز تدوین و یا ابلاغ نشده است و تا زمانی که این قانون به خوبی اجرا نشود راه حل اساسی برای این کار نخواهد بود و در کنار این امر، آموزش نیروی انسانی متخصص و ماهر به عنوان یکی از راه حل‌ها و ایجاد فرصت شغلی پایدار اهمیت دارد.

* تولیدکنندگان به دلیل هزینه بانکی زیاد تولید را رها کردند

“محمد غرضی” در بخش دیگری از مناظره گفت: امکان ندارد که ما بتوانیم در تولید، رقابت خارجی را به حساب نیاوریم. تولید رقابت جهانی دارد و در تمام دنیا هزینه پول برای تولید یکی دو درصد است. در ایران هزینه پول بیش از تورم است و تورم ۲۰ درصدی و هزینه پول ۲۵ درصدی هیچ سرمایه‌ای را برای تولید نگه نمی‌دارد.

وی ادامه داد: ما بزرگانی داریم که اینجا نشسته‌اند و پاسخ‌هایی را مطرح می‌کنند که جواب همه این سؤال‌های مورد نظر همه دولت‌ها بوده است، اما همه آن‌ها شکست خورده‌اند، در حالی که همه این دولت‌ها به خصوص دولت‌های بعد از انقلاب صالح بوده‌اند، اما از یک موضوع غفلت شده است و آن موضوع این بود که تورم را به عنوان ابزاری که می‌توانیم کار را راه بیندازیم به آن نگاه شد و درست عکس آن عمل شد.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: تورم باید به روی دو درصد و یا یک درصد بیاید و هزینه پول باید به روی سه درصد بیاید. رقبای ما مثل ترکیه، چین، هند و… هستند. شما در سال، ۴۰ میلیارد واردات داشتید و نیازهایی مانند گوشت و … ناشی از این است که تمام کسانی که به تولیدات می‌پرداختند به خاطر هزینه بانکی زیاد همگی تولید را رها کردند.

غرضی ادامه داد: تولید حمایت اداری، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، منطقی و … نداشته است بنابراین شکست خورد.

* حاکمیت جریان اصولگرا بر اقتصاد ریشه مشکلات اقتصادی است

در ادامه، “محمد رضا عارف” در جایگاه حاضر شد و در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه نگاه و برنامه دولت شما برای نظام تصمیم‌گیری کشور و تعامل با سایر قوا و نهادهای نظارتی کشور چیست، گفت: بنده از وقتی که به من اختصاص داده شده تشکر می‌کنم، اما اگر اجازه بدهید با توجه به مسئولیتی که در اقتصاد کلان کشور داشتم، یعنی رئیس سازمان مدیریت بودم ریشه مشکلات اقتصادی کشور را به صورت خلاصه مطرح کنم.

وی ادامه داد: مهم‌ترین ریشه مشکلات اقتصادی کشور، حاکمیت یکپارچه یک جریان سیاسی یعنی جریان اصولگرایی بر اقتصاد کشور در ۸ سال گذشته بوده است و عملاً کنار گذاشتن جریان دیگر یعنی بسیاری از کارشناسان و متخصصانی که در کشور داشتیم و متأسفانه در ۸ سال گذشته آن‌ها را از دست داده‌ایم.عارف تصریح کرد: یکی دیگر از عوامل، حضور برخی از نظامیان و شرکت‌های وابسته به نهادهای نظامی در امور اقتصادی است که فضا را برای مشارکت بخش خصوصی بسیار تنگ کرده است.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد: فعالیت‌های خصوصی‌سازی نیز به صورت ناقص انجام شده است و در حقیقت اگر بخواهیم به صورت کلی این بحث را دنبال کنیم باید بگوییم که حدود ۱۵ درصد از خصوصی‌سازی‌ها به بخش‌های خصوصی واگذار شده و بقیه نیز به بخش‌های نیمه دولتی و یا عمومی واگذار شده است.

وی اظهار داشت: بر اساس مشکلاتی که در حال حاضر با دنیا داریم نمی‌توانیم برای حل مشکلاتمان از روابط خوب بهره بگیریم. به نظرم اگر ما سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی را به صورت جدی دنبال کنیم بسیاری از مشکلات و مسائل اقتصادی کشور حل می‌شود.

عارف ادامه داد: در کشورداری، ما باید نگاهمان استفاده از خرد جمعی باشد و بپذیریم که یک جریان سیاسی نمی‌تواند کشور را اداره کند. طی ۸ سال گذشته حاکمیت یکپارچه یک جریان کشور را داشتیم که نتیجه‌اش مشکلات امروز است. ما باید مبنا را بر شایسته‌سالاری بگذاریم و ان‌شاءالله بتوانیم از بهترین نیروها و برجسته‌ترین کارشناسان استفاده کنیم.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه در قانون اساسی قوای سه‌گانه جایگاه مشخصی دارد و ما استقلال قوا را دنبال می‌کنیم، ادامه داد: با توجه به ضرورت تعامل میان قوا باید آنان در یک فضای صمیمی مشکلات خود را حل کنند و نباید اختلافات به جامعه کشانده شود. اگر ما اختلاف نظری داریم باید در فضای صمیمانه و دوستانه حل کنیم و اگر به موردی رسیدیم که فکر می‌کنیم نمی‌توانیم به راه حلی برسیم باید آن را بر اساس قانون از طریق مقام معظم رهبری حل و فصل کنیم.

* اگر اصولگرایان کشور را از اصلاح‌طلبان خالی کردند نظیر همین اتفاق هم در دوره اصلاح‌طلبان افتاد

“حداد عادل” در ادامه مناظره گفت: به نظرم جناب آقای دکتر عارف مسئله را بیش از حد سیاسی کرد، یعنی گناه مشکلات کشور را به دوش اصولگرایان گذاشت که چون در ۸ سال گذشته کشور توسط آنان اداره می‌شده، بنابراین در روابط قوا چنین مشکلاتی پدید آمده است.

وی تاکید کرد: بنده با این موافقم که نباید با هر تغییر دولتی، کشور از نیروهای کارشناس و خدوم خالی بشود؛ اما عرض می‌کنم که اگر فرضاً چنین اتفاقی در دوره اصولگرایان افتاده بوده، نظیر این هم در دوره اصلاح‌طلبان اتفاق افتاد؛ چون ایشان فرمودند کشور از نیروهای اصلاح‌طلب خالی شده و یک‌سره به دست اصولگرایان افتاد، مگر در دوره اصلاح‌طلبان با اصولگرایان چه کردند!؟

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: اگر چنین انتقادی وارد باشد به همه دولت‌ها وارد بوده که هنگامی که به ریاست می‌رسند کشور را از دیگر نیروهای کارشناس به دلیل موضع گیری‌های سیاسی خالی می‌کنند.

حداد عادل ادامه داد: اگر بنده موفق بشوم سعی می‌کنم که مسئله گرایش‌های سیاسی را از نیروهای کارشناسی متخصص و خدمتگزار جدا کنم.

* نگذاریم صاحب نظران جامعه منزوی شوند

“حسن روحانی” در ادامه این مناظره گفت: مهم‌ترین مسئله در این زمینه این است که باید نگاهمان از فردمحوری و استبداد رای فاصله بگیرد و از متخصصان استفاده کنیم و نگذاریم صاحب‌نظران جامعه منزوی شوند.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: باید حتی از فعالان بخش خصوصی، تعاونی و کارآفرینان استفاده کنیم. باید سازمان‌هایی همچون سازمان مدیریت که تعطیل شده‌اند احیا شوند؛ درست است که دولت باید به صورت فراجناحی اداره شود، جناح واحد معنایش این است که نیمی از فعالان جامعه را کنار بگذاریم و ضرر بزرگی به جامعه وارد خواهد شد.

وی تصریح کرد: در کنار این‌ها ما باید آزادی بیان داشته باشیم. اگر در جامعه آزادی بیان نباشد نظام تصمیم‌گیری ما زمانی که ایراد و اشکالی داشته باشد چون آزادی بیان وجود ندارد تصحیح نمی‌شود. نقد به عنوان نعمتی است برای اینکه ایرادات و اشکالات رفع شود.

* دولت یک تیم فوتبال نیست

ولایتی در ادامه ایم مناظره گفت: نکته ای که جناب آقای عارف مطرح کرد به یک متمم نیاز دارد. حتما باید از نیروهای متخصص با سلایق مختلف سیاسی استفاده شود که دولت محروم نماند، ولیکن باید جریان‌های سیاسی در اینجا یک وجه مشترکی داشته باشند و آن این است که به نظام، قانون اساسی و ولایت فقیه در قول و فعل پای‌بند و مقید باشند و تجربه آنان این را نشان داده باشد.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: از زمان منتسکیو به این طرف تفکیک قوا صورت گرفته و کسی بعد از وی حرف بالاتری نزده است، بنابراین بنا بر اهمیت و پیچیدگی حکومت، قوه مقننه، مجریه و قضاییه تشکیل شده و همچنان در تمام نقاط دنیا این قوا وجود دارند.

وی با بیان اینکه باید قوه مجریه قانونگرا و در برابر رای دادگاه از قوه قضاییه خاضع باشد، گفت: اگر کابینه تشکیل می‌دهد باید این کابینه مرکب از وزرای متخصص و با تجربه باشد و هر وزیری در حوزه خودش اختیارات رئیس جمهور را داشته باشد اینکه گفته می‌شود دولت یک تیم فوتبال است اینگونه نیست.

ولایتی گفت: هر دولتی باید از وزرای مطمئن و با سابقه‌ای که امتحان خود را به خوبی در مدیریت پس داده‌اند اداره کند.

* معیارم برای به‌کارگیری نیروهای کشور توانمندی و قبول داشتن نظام است

در ادامه، “محسن رضایی” گفت: خوشبختانه چون بنده جزو هیچ‌کدام از این دعواها نبودم شاید بتوانم قضاوت صحیح‌تری داشته باشم. بنده نه در دوره خاتمی بودم که اصولگراها را بیرون بریزم و نه در دولت احمدی‌نژاد بودم که اصلاح‌طلبان را بیرون بریزم. من هیچ وقت این‌ها را قبول نداشته‌ام و ندارم و معیارم برای به‌کارگیری نیروهای کشور توانمندی و قبول داشتن نظام است.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: آقای عارف اصلاً به سؤال پاسخ نداد؛ اصلاً شما اختیارات ریاست جمهوری را کافی می‌دانید یا خیر که مجدداً بحث‌های دوقلو ایجاد نشود؛ آیا شما در رفتار دوره خودتان هیچ نقصی نمی‌بینید و فکر می‌کنید آن را حل می‌کنید؛ بالاخره شما نگفتید که با توجه به مجلس اصولگرا و موضع‌گیری‌هایی که دارید آیا می‌توانید با آن‌ها هماهنگ باشید یا خیر.

رضایی تاکید کرد: ما در اینجا نمی‌توانیم وقت مردم را بگیریم و ای کاش اقتصاددانان هم اینجا بودند و بحث‌ها جدی‌تر پیش می‌رفت، چرا که اقتصاد مهم‌ترین مسئله کشور است.

* در دولت اصلاحات مبانی نظری برنامه چهارم توسعه که سازمان برنامه نوشت کاملاً با مبانی انقلاب مخالف بود

جلیلی در ادامه مناظره در پاسخ به سخنان عارف گفت: بنده سه نکته را عرض می‌کنم. اول اینکه ما زمانی می‌توانیم یک تصمیم صحیح اقتصادی داشته باشیم که مبتنی بر گفتمان انقلاب و نظام باشد، چرا که باور مردم این است که این گفتمان می‌تواند پیشرفت را برای ما به ارمغان بیاورد.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: آقای عارف به یاد دارند که در زمان ایشان مبانی نظری برنامه چهارم توسعه که سازمان برنامه نوشت کاملاً با مبانی انقلاب مخالف بود و اینگونه مبانی طبیعتاً نمی‌تواند پیشرفتی را برای کشور داشته باشد.

جلیلی ادامه داد: نکته دوم این است که چرا ما فقط به جریانات سیاسی می‌گوییم. ما ۷۵ میلیون نفر جمعیت داریم و باید سه عنصر اساسی را در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها شرکت دهیم. عنصر اول خود مردم هستند که باید در تصمیم‌سازی‌ها شرکت داده شوند. مثلاً در بحث کشاورزی ما باید از مردم سؤال کنیم که چه نکاتی دارند و در مرحله دوم نیز باید از کارشناسانی که ممکن است تعلقات سیاسی نداشته باشند استفاده کنیم.

جلیلی در پاسخ به عارف ادامه داد: کارشناسان نباید تعلق سیاسی داشته باشند. باید در دولت‌ها یک آهنگ وجود داشته باشد تا بتوان از آن استفاده کرد. مثلاً در دولت ۴۰ شورا وجود دارد که این ۴۰ شورا برای اینکه بتوانند کارها را پیش ببرند باید با یک آهنگ حرکت کنند، همچنین نباید در بین وزارتخانه‌ها اختلاف باشد، قوای سه‌گانه نیز باید بر اساس قانون از اختلافات بپرهیزند.

* مردم به اصلاح‌طلب و اصولگرا توجهی ندارند

“قالیباف” نیز در پاسخ به عارف اذعان داشت: مشکل من با اقتصاد این است که وقتی مسایل اقتصادی مطرح می‌شود به سمت مباحث سیاسی سوق داده می‌شود.

وی افزود: در مناظره امروز قرار بود به سؤالات اقتصادی پاسخ بگوییم ولی در سؤال دوم، آقای عارف مسئله را سیاسی کرد، این موضوع باعث می‌شود که از مردم غافل شویم و حق مردم را از بین ببریم، مردم به اصلاح‌طلب و اصولگرا توجه ندارند، بلکه می‌خواهند مشکلاتشان حل شود.

این کاندیدای ریاست جمهوری گفت: همین نگرش سیاسی باعث شد شورای اول به خاطر اختلافات سیاسی نابود و منحل شود، ولی در شورای سوم که همزمان با آن من شهردار تهران بودم علاوه بر اینکه از گروه‌های مختلف سیاسی در این شورا حضور داشتند هیچ اختلافی پیش نیامد، چرا که ما بر اساس سند برنامه باید حرکت کنیم.

وی افزود: اگر سازمانی در مقطعی منحل می‌شود حتما قانونی در آن زمان وجود داشت که این تصمیم را گرفت که سازمانی در زمان صلح می‌تواند به فعالیتش ادامه بدهد یا نه.

* فروکاستن جمهوری اسلامی به احزاب ظلم به انقلاب است

“غرضی” در پاسخ به اظهارات عارف گفت: نسل من در این کشور سه کار انقلاب، جنگ و سازندگی را انجام داده است.

وی با بیان اینکه نسل من توانست ۹۲.۸ درصد آرای مردم را کسب کند، اذعان داشت: فروکاستی جمهوری اسلامی به احزاب، ظلم به انقلاب است.

این کاندیدای ریاست جمهوری ادامه داد: در زمان ما دولت‌ها ۱۲۰۰ میلیارد تومان درآمد داشتند، ولی اکنون بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار میلیارد تومان بدهکاری بر دوش ملت‌هاست، از این رو فروکاستن جمهوری اسلامی در دو گروه نقض حاکمیت است، ما باید حاکمیت مردم را در مدار انقلاب نگه داریم.

غرضی گفت: مردم تاکنون تحمل کردند، ولی ما باز می‌خواهیم تقسیم‌بندی‌های سیاسی را مطرح کنیم. کشور ما یک واحد متحد است، ما باید به شرایطی دست یابیم که دست در جیب فقرا نشود آن وقت هر کاری سیاست‌مداران خواستند می‌توانند انجام دهند.

* دفاعیات معاون اول دولت اصلاحات در برابر نظرات کاندیداها

پس از اظهارات هفت کاندیدا، “عارف” در پاسخ به آن‌ها اظهار داشت: آقای قالیباف مسئله سیاست‌زدگی را مطرح کردند، در پاسخ به وی باید بگویم که ما مگر می‌توانیم بدون توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی را دنبال کنیم.

عارف همچنین در پاسخ به جلیلی اذعان داشت: آقای جلیلی مبنای برنامه چهارم را زیر سؤال بردند در صورتی که برنامه چهارم را مجلس اصولگرا تصویب کرد و در همان زمان مجلس می‌توانست ایرادات مورد نظرش را در برنامه برطرف کند، ولی این کار را نکرد.

وی در پاسخ به رضایی افزود: ما نمی‌گوییم دولت اصلاحات اشکالی نداشت، هر دولتی دستاورد و مشکلات خودش را دارد، ولی باید به خاطر داشته باشید که رابطه خاتمی به عنوان رئیس جمهور با مجلس اصولگرا چگونه بود. خاتمی بهترین تعامل را با مجلس اصولگرای چهارم داشت و بیشترین رأی اعتماد را از این مجلس برای وزرایش کسب کرد.

وی با انتقاد از علنی شدن اختلافات در دولت نهم و دهم گفت: هیچ‌گاه در دولت اصلاحات آنقدر اختلاف‌ها زیاد نبود که دو رئیس قوه به صورت علنی با یکدیگر دچار اختلاف نظر شدید شوند، ما در دولت اصلاحات بین دولت و قوه قضاییه کمیته‌ای را تشکیل داده بودیم و مشکلات را حل می‌کردیم و اینگونه کشور اداره می‌شد.

عارف همچنین در پاسخ به اظهارات ولایتی تصریح کرد: البته هر مسئولی باید به نظام جمهوری اسلامی ایران، قانون اساسی و ارزش‌ها اعتقاد داشته باشد و ما در این زمینه چالشی با اصولگرایان نداریم.

* مسکن باید از حالت تجاری خارج شود

“رضایی” در جواب این سؤال که برنامه دولت شما برای تأمین مسکن و مهار قیمت آن چیست، گفت: کاش روش بهتری برای مطرح شدن مهم‌ترین مسایل کشور که مسایل اقتصادی است پرداخته می‌شد. مردم برای قضاوت درست‌تر نیاز به مجال بیشتری دارند.

“حیدری” مجری برنامه در پاسخ به رضایی اذعان داشت: از یکشنبه هفته آینده برنامه‌های ویژه اقتصادی با حضور کارشناسان و کاندیداها به روی آنتن صدا و سیما می‌رود که مردم می‌توانند از آن استفاده کنند.

رضایی خطاب به حیدری گفت: ما آمادگی داریم تا در این برنامه‌ها حضور فعال داشته باشیم.

وی افزود: در حال حاضر مردم در چرخه اقتصاد و مسایل زیرمجموعه آن از جمله مسکن نیستند، مسکن مهر طرح خوبی بود که اگر بهتر اجرایی می‌شد و پول‌های بدون پشتوانه آن را شکل نمی‌داد، مناسب‌تر بود.

رضایی اضافه کرد: ما زمین‌های خوبی در تهران و نقاط مختلف کشور داریم که متأسفانه قیمت آن‌ها مدام بالا می‌رود و باعث می‌شود که فرصت‌ها از بین برود.

این کاندیدای ریاست جمهوری اظهار داشت: باید توجه جدی به مسکن شود، من تصمیم دارم مسکن مهر را با اصلاحاتی ادامه دهم، چرا که نباید کاری را که دولت‌های پیشین می‌کردند و پروژه‌های نیمه‌تمام رها می‌شد را انجام داد.

رضایی ادامه داد: همچنین باید مقرراتی برای محدوده شهرها بر اساس معماری نوین اسلامی به وجود بیاید، چرا که با این نگاه نوین می‌توان فرصت‌های جدیدی را به وجود آورد.

وی با اشاره به پرداخت وام‌های مسکن ادامه داد: در حال حاضر مسکن تبدیل به کالای اقتصادی و تجاری شده و مانع اختصاص تسهیلات به آن شده است. مسکن را باید از حالت دارایی به کالای سرمایه‌گذاری تبدیل کرد. در تمام دنیا برای ساخت مسکن حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد قیمت آن را تسهیلات پرداخت می‌کنند، چرا که به مسکن به دید سرمایه‌گذاری نگریسته می‌شود.

* مسکن اولویت‌دارترین مسئله در دولت من است

“قالیباف” در پاسخ به اظهارات رضایی گفت: مسکن از هر جهت در دولت من اولویت‌دارترین مسئله است، چرا که امروز قشر آسیب‌پذیر بیشتری هزینه را در پرداخت اجاره خانه می‌کنند از این رو مسکن باید در کشور توسعه پیدا کند، همچنین مسکن از ظرفیت ویژه‌ای برای افزایش اشتغال برخوردار است.

وی با تأکید بر اینکه بافت فرسوده یکی از معضلات کشور است، اذعان داشت: در حال حاضر ساختمان‌های جدیدی که ساخته می‌شوند نیز مشکل دارند، چرا که در مقابل زلزله مقاوم نیستند.

این کاندیدای ریاست جمهوری با انتقاد از ساخت مسکن مهر در نقاط دورافتاده ادامه داد: با وجود بافت فرسوده، متأسفانه تعداد زیادی مسکن در نقاط دوردست و بیابانی ساخته می‌شود که باید با صرف هزینه گزاف از بیت‌المال زمینه ایجاد زیرساخت‌ها را در آن مناطق فراهم کرد، درصورتی که ما ۱۴ هزار هکتار بافت فرسوده در تهران داریم که با این وجود دیگر نیازی به ساخت مسکن در جایی مانند پرند نیست.

* بخشی‌نگری در مسکن نتایج خوبی نداشته است

“غرضی” در پاسخ به اظهارات رضایی گفت: هر دولتی که بخشی به مسایل نگاه کند باعث فرسوده‌نگری می‌شود.

وی افزود: هر دولتی که فکر کرده بخش وسیعی از سرمایه کشور را در مقطعی خاص به مسایلی نظیر آموزش و پرورش، مسکن و یا نظیر آن اختصاص دهد باعث غافل شدن از بقیه امور شده است.

این کاندیدای ریاست جمهوری ادامه داد: در حال حاضر در خصوص مسکن ما به جایی رسیده‌ایم که اکثر مردم گرفتار آن هستند، چرا که از سالیان پیش آن‌ها نتوانستند شغل مورد تقاضای خود را بیابند و از این طریق پس‌انداز کنند به همین دلیل موفق نشدند مسکن تهیه کنند، اکنون این افراد به میزان قابل توجهی زیاد شده‌اند که بدون مسکن هستند.

غرضی تأکید کرد: بخشی‌نگری نتایج خوبی به بار نمی‌آورد و به عقیده من دولت در تورم و اشتغال خلاصه می‌شود.

* سیاست‌گذاری منطقه‌ای مشکلات مسکن را حل می‌کند

“جلیلی” در پاسخ به رضایی اظهار داشت: مسکن از دو بخش تقاضای واقعی و تقاضای کاذب برخوردار است، سالانه در کشور ۸۵۰ هزار ازدواج شکل می‌گیرد که باید برای این خانواده‌های جدیدالتأسیس مسکن در نظر گرفته شود.

وی افزود: مسکن مهر پاسخ به این نیاز بود ولی باید با اصلاحاتی در دولت آینده دنبال شود.

این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: عده‌ای می‌خواهند پول خود را حفظ کنند به همین دلیل در بخش مسکن و خرید زمین هزینه می‌کنند و ما تاکنون نتوانسته‌ایم سیاست اساسی در این خصوص داشته باشیم و با وجود پروژه‌هایی مانند مسکن مهر مشکلات مسکن حل نشده است.

جلیلی خاطرنشان کرد: ما باید سرمایه‌های سرگردان را مدیریت کنیم و با استفاده از سیاست‌گذاری منطقه‌ای در مسکن مشکلات را حل کنیم.

“عارف” در ادامه این مناظره اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم و به خصوص جوانان مسئله مسکن است و بالا رفتن سن ازدواج و نرخ طلاق و ناهنجاری‌های اجتماعی ناشی از همین مشکل است، مسکن مهر متاسفانه به دلایلی از جمله بی‌توجهی به تاسیسات زیر بنایی و رفاهی و اینکه طرح عموما در خارج از کشور ایجاد شد و تورم بالایی داشت، حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان بدهی این طرح است، نتوانست مناسب باشد که ما با رفع اشکالات این طرح، طرح مسکن ماندگار را پیشنهاد دادیم که امیدواریم بتوانیم جوابگوی جوانان باشیم و آرامش را به خانواده‌ها و جوانان برگردانیم.

در ادامه، “حداد عادل” گفت: مسکن مهر اقدام مفیدی بود و دولت نیز زحمات زیادی برای آن کشید که در این طرح خیلی‌ها صاحب خانه شدند و سوداگری مسکن را نیز کاهش داد اما اشکالاتی نیز داشت، یکی اینکه زیر ساخت‌های لازم در کنار خانه‌ها ساخته نشد، زندگی در شهر فقط زندگی در خانه نیست، زندگی شهری و روستایی غیر از یک سرپناه چیزهای دیگری هم لازم دارد. گاهی می‌بینیم در ساخت مسکن مهر به زیرساخت‌ها و تأسیسات جنبی توجه نشده است. همچنین از معماری ایرانی- اسلامی هم در ساخت انبوه این مسکن نشانی دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که سهم بودجه‌ای که در سال‌های اخیر با توجه به تحریم و در کشور اقتصادی به مسکن مهر اختصاص داده شد تناسبی با اوضاع کشور نداشت. جا داشت دولت در عین آنکه به مسکن مهر توجه می‌کرد مقداری نیز به سایر صنایع که ارتباط مستقیم با مسکن ندارند می‌پرداخت.

حداد تصریح کرد: اولویت در ایجاد مسکن نوسازی بافت‌های فرسوده است که در عین حال می‌تواند مقاوم‌سازی را نیز تأمین کند.

در ادامه، “روحانی” اظهار داشت: اصل تأمین مسکن ارزان برای جامعه خصوصاً برای جوانان جزو برنامه‌های دولت تدبیر و امید است. قیمت مسکن در سال‌های اخیر رشد ۸۲ درصدی برای خانه‌های کلنگی و ۵۲ درصدی برای آپارتمان داشته است. طرح مسکن مهر با مشکلاتی مواجه بوده، ضمن آنکه اصل کار، کار پسندیده‌ای بود، در ابتدا قرار بود در طول ۱۰ سال، ۲۰۰ هزار واحد ساخته شود، اما تبدیل شد به یک و نیم میلیون هزار واحد مسکونی و لذا با شتاب‌زدگی و بدون مطالعه و بدون مکان‌یابی صحیح و رعایت اصول فنی و مهندسی کار انجام گرفت و امروز این ساختمان‌ها عیوب فراوانی دارند. ضمن اینکه برای تکمیل آن‌ها ۴۶۵ هزار و ۱۷۶ میلیارد ریال نیاز است و امروز بانک مسکن به خاطر همین طرح ۲۰۳ هزار و ۵۹۷ میلیارد ریال از بانک مرکزی استقراض کرده، بنابراین مسکن مهر اشکالاتی فراوانی دارد، ولی هیچ چاره‌ای نیست که در دولت آینده نواقص آن حل شود و اشکالات به تدریج برطرف گردد تا این طرح کامل شود.

“ولایتی” نیز در این باره اظهار داشت: به نظر می‌رسد اصل کاری که صورت گرفته از اساس درست بوده، چرا که می‌بایست پاسخی به نیاز مردم برای تأمین سرپناه داده می‌شد، لیکن منحصر کردن آن به دولت کار درستی نیست، برای افراد کم بضاعت دولت اگر سرمایه‌گذاری کند پسندیده است، ولی باید آن را با فراهم کردن امکانات در بخش خصوصی که بخشی از تولید صنایع مربوط به ساختمان به این بخش بر می‌گردد، تکمیل کند.

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که عیوب برطرف شود حال مسکن ساخته شده و باید عیوب مربوط به آب، گاز، برق و غیره آن نیز تأمین شود. مطلب بعدی این است که علت اینکه مسکن مهر در نقاط دور افتاده تاسیس شده برای جلوگیری از مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و مرکز است که این خود یکی از مشکلات ما بوده، لذا این سیاست، سیاست درستی بود؛ اما برای شهرهای بزرگ هم می‌توان کاری کرد که آن نوسازی بافت‌های فرسوده است که در این صورت هم شهر توسعه پیدا نمی‌کند و هم در عین حال این بافت‌ها نیز مقاوم‌سازی شده است.

وی تصریح کرد: در شهرهای ما عمر متوسط ساختمان‌ها ۵۰ سال است، این در حالی است که در کشورهای اروپایی ۱۵۰ سال است؛ لذا اگر نظارتی از سوی شهرداری‌ها و وزارت مسکن صورت گیرد این موضوع باید در نظر گرفته شود.

* مسکن مهر را ادامه می‌دهیم

“رضایی” در جمع‌بندی نظرات دیگر کاندیداها اظهار داشت: مشکل ما معماری ایران است، ما مسکن را یک بار در رابطه با خانه‌سازی در نظر می‌گیریم و یک بار مسکن برایند یک نگاه جدید به معماری است. شهرهای ما و روستاهای ما و توسعه شهری ما به هیچ وجه در چارچوب یک برنامه کلان معماری نیست که اقتصاد آن و درآمد مردم در آن دیده شده باشد، لذا وقتی بدون محاسبه بسیاری از پارامترهای زندگی مردم تصمیماتی می‌گیریم حتماً با مشکل مواجه خواهیم شد، پس ما اگر می‌خواهیم اصلاح اساسی در مسئله مسکن انجام دهیم اول باید مشخص کنیم شهرها به چه میزان توسعه پیدا کند، جمعیت هر شهری چقدر باشد و اقتصاد و اشتغال هر شهر چگونه خواهد بود؛ تا این کارها را انجام ندهیم مسئله مسکن حل نمی‌شود.

وی ادامه داد: به همین دلیل ما در طرح معماری نوین اسلامی همه این کارها را کرده‌ایم، یعنی در طرح ما مشخص است که اصفهان، آذربایجان، خوزستان، تهران و محدوده‌های ۲۰ سال آینده کجاست اشتغال و اقتصاد مردم چیست و بر اساس آن ما به سراغ آن می‌آییم که برای مناطق فرسوده چند درصد برای نوسازی امتیاز دهیم. در آن طرح ما برای مسکن ۷۰ درصد وام را دولت با تسهیلات خواهد داد و مردم تنها ۳۰ درصد برای مسکن می‌آورند، در آن چارچوب مسکن مهر را ادامه می‌دهیم و خوشبختانه اکثر دوستان قبول داشتند که مسکن مهر با رفع اشکالات ادامه یابد.

رضایی تصریح کرد: مسکن مهر دو اشکال دارد که آن را برطرف می‌کنیم، یکی مربوط به مسائل زیربنایی و فنی است و دیگری نیز مربوط به مسائل منابع نقدینگی است که باید تأمین شود.

* اولین مسئله در عدالت اقتصادی، مسئله تولید است

“روحانی” در ادامه مناظره و در پاسخ به این سؤال که نگاه، برنامه و شاخص دولت شما برای گسترش و اندازه‌گیری عدالت اقتصادی چه خواهد بود، گفت: عدالت اقتصادی به این معناست که هر چیزی در جایگاه خودش قرار گیرد. اولین مسئله، مسئله تولید است اگر ما بتوانیم تولید را در جایگاه خودش قرار دهیم در شرایطی که الآن هستیم به جای اینکه به تولید داخلی کمک کنیم به واردات روی آوردیم که این بزرگ‌ترین بی‌عدالتی است.

وی تصریح کرد: در شرایط فشار دشمن ما باید بتوانیم به تولید کمک کنیم فضا را بهبود ببخشیم و از مقدار واردات با افزایش تولید داخلی بکاهیم. ما می‌بینیم که شعارهای سیاسی ما با عملکردهای اقتصادی‌مان سازگار نیست. در شعار سیاسی، شعار مقاومت می‌دهیم، اما در شعار اقتصادی در مقام عمل، مقاومتی در کار نیست.

حداد عادل در پاسخ به این سوال که برنامه دولت شما برای مواجه با کاهش درآمدهای نفتی در اولین سال دولتتان چیست؟ پاسخ داد: برای مقابله با آثار ناشی از کاهش درآمدهای نفتی در درجه اول باید به صادرات غیر نفتی توجه کنیم و می‌توانیم با افزایش صادرات غیر نفتی جای خالی صادرات نفتی را پر کنیم.

وی افزود: کشور ما از نظر کشاورزی امتیازات بالا و تنوع اقلیمی دارد و ما می توانیم صادرات کشاورزی داشته و از مزایان گردشگری برای تامین ارز به جای کاهش ارز ناشی از نفت استفاده کنیم.

عضو ائتلاف پیشرفت ادامه داد: ما می توانیم از سایر امتیازاتمانند دالان عبوری و کریدور ترانزیتی شمال و جنوب استفاده کنیم و اینها همه می تواند در مقابل کاهش درآمدهای نفتی ما را مقاوم کند.

وی ادامه داد: دولت باید انضباط مالی خود را افزایش دهد چراکه ریخت و پاش و مصرف زیاد ما را به ارز و به خصوص ارز نفتی محتاج تر می کند.

حداد عادل اظهار داشت: ما می توانیم با افزایش انضباط مالی راه های دیگری را هم تعقیب کنیم که اقتصاد مقاومتی از جمله اموری است که می تواند کشور را در مقابل مسئله نفت بیمه کند.

عضو ائتلاف پیشرفت افزود: مراد از اقتصاد مقاومتی کاهش رشد اقتصادی یا فقر اقتصادی نیست بلکه عوض کردن شیوه اقتصاد، پوست اندازی و نوسازی اقتصاد است.

وی تصریح کرد: اقتصاد مقاومتی در واقع توجه به تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی است و در یک کلمه فکر می‌کنم که ملت ما و دولت من در آینده برای مقابله را کاهش درآمدهای ناشی از تحریم نفت باید سبک زندگی اسلامی را حاکم کند.

حداد عادل افزود: ما نباید به سبک زندگی غربی زندگی کنیم و طعمه تحریم غرب قرار بگیریم.

* با ایجاد پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها جلوی خام فروشی را بگیریم

روحانی درباره مواجه با کاهش درآمدهای نفتی اظهار داشت: یکی از راههای ضروری در این مسیر این است که دست از خام فروشی برداریم چراکه امروزه بسیاری از صادرات ما کالاهای خام است حتی معادن و سنگ‌های قیمتی ما بعد از استخراج از معادن به روی دریا رفته و توسط چینی ها روی آن کار می‌شود و بعد یا به ایران برگردانده می‌شود و یا به کشورهای دیگر منتقل می‌شود.

وی افزود: در بحث نفت می‌توانیم نفت را تبدیل به فرآورده کرده و موانع را برداریم تا مردم بتوانند با ایجاد پالایشگاه‌ها و پتروشیمی ها جلوی خام فروشی را در حوزه نفت بگیرند و موانع صادراتی که امروز وجود دارد را برداریم.

روحانی ادامه داد: با برداشتن موانع صادرات می‌توانیم صادرات غیر نفتی را جایگزین کنیم و ظرفیت‌های خالی صنعت را که بالای ۴۰ درصد است را با امکانات کمی پر کنیم و این کار می تواند تولیدگر باشند و با صادرات آن جبران کاهش درآمد نفتی را بگیریم.

وی اظهار داشت: ما می‌توانیم در کشور مرکز صادرات برق برای منطقه باشیم و نفت و گاز را تبدیل به برق کرده و آن را صادر کنیم.

* وابستگی بودجه کشور به نفت باید به صفر برسد

عارف در ادامه در واکنش به این سوال گفت: جهت گیری کلی ما اقتصاد بدون نفت است و باید وابستگی بودجه به نفت را به صفر برسانیم.

وی افزود: ما نفت را یک ثروت ملی می‌دانیم که باید آن را از زیر زمین بیرون آورده و به ثروت مولد و ماندگار تبدیل کنیم چراکه نفت متعلق به نسل‌های آینده هم هست.

عارف تصریح کرد: انضباط مالی دولت و کاهش هزینه‌های دولتی نقش مهمی در کاهش وابستگی بودجه به نفت داریم، تسریع در کاهش تصدی دولتی با جهت‌گیری کلی که ما در برنامه داریم را ان شاالله تسریع خواهیم بخشید تا واگذاری‌ها هرچه زودتر انجام شود و تحدید دولت را دنبال کنیم.

عارف اظهار داشت: باید روی موقعیت جغرافیایی منطقه تاکید کنیم چراکه ما می‌توانیم در مزایای خوبی از محل تجارت و ارتباطات و حتی پروازهایی که از فراز ایران صورت می گیرد داشته باشیم.

وی ادامه داد: توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند به ما کمک کند تا درآمدزایی بالایی داشته باشیم با اشتغالزایی بالایی که دنبال می‌کند.

عارف خاطرنشان کرد: یکی از برنامه‌هایی که هر دولتی که روی کار بیاید باید اجرا کند افزایش بهره‌وری است چراکه ما مشکلاتی در این زمینه داریم که اگر به آن توجه شود وابستگی بودجه کشور به نفت کاهش پیدا خواهد کرد.

* باید از واردات غیر ضروری جلوگیری کرد

جلیلی درباره مسئله مقابله با کاهش درآمدهای ارزی ناشی از نفت اظهار داشت: این امر مهم است که آیا ما این کاهش را فرصتی بدانیم یا تهدید.

وی ادامه داد: کاهش درآمدهای ناشی از نفت برای ما یک فرصت است و هرچه که وابستگی ما به نفت کمتر باشد فرصت برای ماست چراکه به همان میزان می توانیم از ظرفیت های دیگر کشور چه نرم افزاری چه سخت افزاری بهتر استفاده کنیم.

جلیلی تصریح کرد: ما غیر از نفت در حوزه‌های دیگر نیز مزیت‌های نسبی داریم که عبور و مرور و ترانزیت یکی از آنهاست که اگر از این ظرفیت استفاده حداکثری شود بیش از درآمد نفت برای ما درآمدزایی خواهد داشت.

وی اظهار داشت: جلوگیری از خام فروشی و استفاده از ارزش افزوده در کالاهای مختلف چه در حوزه نفتی و چه حوزه‌های دیگر هرچقدر بیشتر توجه کنیم و بها دهیم درآمدهای ارزی بسیاری حاصل خواهد شد که قابل مقایسه با درآمدهای فعلی نیست.

وی افزود: ما می‌توانیم جلوی برخی از واردات غیر ضروری که پول نفت را برای آن هزینه می کنیم و حتی برای کالاهای اساسی که به راحتی می شود در داخل کشور تولید شود مانند گندم، برنج را بگیریم.

* ضرورت استفاده از ویژگی های ترانزیتی کشور

ولایتی درباره مواجه با کاهش درآمدهای ناشی از نفت گفت: ما باید صادرات فرآورده های نفتی را جایگزین فروش نفت خام کنیم و از ویژگی‌های ترانزیتی خود برای حمل و نقل و انتقال گاز یا خرید گاز از کشور دیگر استفاده کنیم.

وی ادامه داد: ما می‌توانیم از کشورهایی مانند ترکمنستان که ارتباط با دریا ندارند گاز خریداری کرده و به کشوری مانند ترکیه بفروشیم تا از ویژگی جغرافیایی سیاسی کشور استفاده کنیم.

ولایتی اضافه کرد: ارتباط بین بندرعباس و انزلی و از طرف دیگر خطی که از طرف بمبیی شروع و به بندرعباس می رسد واز انزلی سنپطرزبورگ می‌رسند عملا ارتباط بین آسیای جنوبی و آسیای شرقی را به لحاظ زمانی ۴۰ درصد و به لحاظ هزینه‌ای ۳۰درصد، لذا هندی‌ها و برخی از کشورها طالب این هستند که از ویژگی‌های ترانزیتی استفاده کنند.

ولایتی اظهار داشت: جدای از اینها ما باید رابطه خود را با دنیای خارج اصلاح کنیم امروز نفت را تحریم کردند و کمتر می خرند و برای انتقال دلار مشکل ایجاد کردند، فردا اگر یک جنس دیگر و محصولات دیگر را تحریم کنند چه باید بکنیم اگر سر همه مسائل ترانزیتی مشکلی ایجاد کردند چه باید بکنیم.

* نرخ رشد صنعت تنها در دولت اصلاحات دو رقمی شد

قالیباف در پاسخ به سوالی درباره راه‌های مقابله با کاهش درآمدهای نفت گفت: ابتدا باید نگاه کنیم که این کاهش فروش برای ما فرصت است یا تهدید من معتقدم اگر سو تدبیر نداشته باشیم برای ما یک فرصت است اما اگر سو تدبیر داشته باشیم تهدید بزرگی است که باید از آن دوری کرد.

وی ادامه داد: ما باید اقدامات جدی انجام دهیم و در هزینه‌ها الویت بندی کنیم و وقتی که درآمد کم است باید بدانیم که پول را به خرید دارو اختصاص دهیم.

قالیباف اظهار داشت: ما باید هزینه‌های دولت را کاهش داده و بخش خصوصی را تقویت کنیم و نقدینگی و سرمایه‌های موجود را به سمت الویت‌های خود در تولید هدایت کنیم.

قالیباف افزود: شهرداری تهران در طول ۵۰-۶۰ سال گذشته همیشه ۳۰ درصد درآمد خود را از دولت می گرفته است اما امروز درآمد ما در شهرداری تهران به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است درواقع شهرداری تهران بدون درآمد نفت اداره می‎شود.

وی بیان داشت: چرا شهرداری تهران امروز هیچ مشکلی در اجرای پروژه ها ندارد چراکه از قبل پیش بینی کرده و درآمدها را بالا بردیم و پروژه ها طبق برنامه پیش می رود.

کاندیدای یازدهمین دوره ریاست جمهوری اظهار داشت: در ابتدای سال ۸۰ در دولت اصلاحات قیمت نفت ۱۰ و ۱۱ دلار شد و یکی از کارهای خوبی که در آن دولت انجام شد رشد صنعت است و تنها مقطعی بود که رشد دو رقمی داشتیم و معلوم بود که با برنامه‌ریزی کردند.

*با ساماندهی تولید نیازی به درآمدهای نفتی نیست

غرضی در پاسخ به سوالی مبنی براینکه برنامه شما برای مقابله با کاهش درآمدهای ارزی ناشی از نفت چیست؟ گفت: من چهار سال وزیر نفت بودم و در این مورد این چند کلمه را عرض می‌کنم و در دولت دفاع هزینه کشور به ۱۱۵ میلیارد دلار رسید در دولت سازندگی به ۱۱۸ میلیارد دلار و در دولت اصلاحات به ۲۸ میلیارد دلار رسید.

وی ادامه داد: در دولت اخیر چون درآمد سنگینی حاصل شد و اکثریت غریب به اتفاق آن صرف واردات شد کم کم آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که هزینه کشور روی ۱۰۰ میلیارد دلار است و اگر ما جلویش را بگیریم کشور ساقط می‌شود.

کاندیدای یازدهمین دوره ریاست جمهوری افزود: اگر در دولت اصلاحات که سالیانه ۲۸ میلیارد دلار هزینه داشتیم و ۵ یا ۱۰ درصد نیز تورم روی آن بگذاریم می‌شد ۳۵ میلیارد دلار که الان برای اقتصاد کشور مسئله خاصی نیست و از طریق فروش صادرات غیر نفتی قابل تحصیل است.

غرضی گفت: عرضم براین است که باید بر روی تولید تاکید داشت و آن را به سامان رساند و در این صورت نیازی به درآمدهای نفتی نداریم.

* تهدیدها را باید به فرصت تبدیل کنیم

محسن رضایی در باره برنامه‌های دولتش در سال اول در راستای مواجهه با کاهش درآمدهای نفتی گفت: باید در حقیقت بگویم این موضوع  یک تهدید است اما ما باید تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم و راه حل آن این است که دولت را از اقتصاد بیرون کشیده و مردم را به طور فعال در اقتصاد فعال کنیم.

وی افزود: پروژه‌های بسیار زیاد و درآمدزایی در حال حاضر در استان‌های کشور وجود دارد که دولت به آنها توجه نمی‌کند به طور مثال ۸۰۰ هزار زمین‌های خوزستان که بیش از ۱۵ سال که رهبر انقلاب هم دستور داده است که تکلیف آنها مشخص شود، مسئله بازارچه‌های استان‌های مرزی و یا مسائل کشاورزی که ما در سراسر کشور با آن روبرو هستیم از جمله چای گیلان تا وضعیت مرکبات اکثر استان‌های کشور.

رضایی تصریح کرد: تمامی برآیندهای اولیه از ظرفیت‌های تولید کشور نشان می‌دهد که ما بسترهای لازم را برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور داریم.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت: با توجه به اینکه دولت مشکل درآمد نفتی پیدا کرده است باید پای این قوه  را از مسائل نفتی بیرون کشید و مردم را در اقتصاد تقویت می‌کنیم تا راستای تحول جدی در این حوزه وارد عمل شویم.

رضایی با بیان اینکه دیشب در گفتگوی ویژه خبری نیز تاکید کردم صادرات غیر نفتی از اهمیت بسیاری برخوردار است اظهار داشت: گردشگری ارز آور و انضباط مالی باید به طور حتم در راستای حل مشکل اقتصاد نفتی به کار گرفته شود.

وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر ما یک میلیون بشکه نفت اضافه داریم که به فروش نمی‌رسد در مدت یکی دو سال اول دولت آینده با ایجاد پالایشگاه‌هایی که از خارج وارد خواهیم کرد و در داخل هم نمونه‌هایی هستند که آنها را تکثیر می‌کنند ظرفیت‌های بزرگی را در زمینه غیر نفتی در کشور ایجاد خواهیم کرد.

* ما می‌توانیم بدون نفت زندگی کنیم

حداد عادل اظهار داشت: ملت ایران باید بدانند که ما می‌توانیم بدون وابستگی به نفت اقتصاد خوبی داشته باشیم.

وی افزود: ما باید به این ارقام توجه کنیم که کل واردات کشور در سال ۹۱ پنجاه و سه دهم میلیارد دلار بوده است، صادرات غیر نفتی ما ۳۲.۴ میلیارد دلار بوده است که از این مبلغ ۳۰ میلیارد دلار آن کالاهای واسطه‌ای وارد کردیم که برای اقتصاد کشور مفید بوده است.

حداد عادل ظهار داشت: متاسفانه هشت میلیارد دلار از ۳۰ میلیارد دلاری که برای کالاهای واسطه‌ای هزینه کرده‌ایم به واردات کالاهای گروه نهم و دهم واگذار شده است که این گروه کالا شامل کالاهای تجملاتی است.

وی تصریح کرد: وارد کردن خودروهای لوکس که عده‌ای به آن مانور تجمل می‌دهند که وارد نشدن آن هیچ لطمه‌ای به اقتصاد کشور نمی‌زند باید جمع شود.

حداد عادل افزود: متاسفانه هشت میلیارد دلار در کشور صرف هزینه‌های کالاهای تجمیلاتی شده است و ۱۵ میلیارد دلار هم در سایر گروه‌ها هزینه شده است.

وی خاطر نشان کرد: ما اگر بتوانیم هشت میلیارد دلار گروه‌های نه و ده را حذف کنیم و ۱۵ میلیارد دلار در سایر گروه‌ها را به ۱۰ و یا ۱۱ میلیارد دلار برسانیم و فقط ۱۱ میلیارد دلار داشته باشیم آن وقت عدم موازنه بین صادرات غیر نفتی و واردات شکل می‌گیرد وما می‌توانیم این را از طریق سایر راه‌ها تامین کنیم.

حداد عادل افزود: کشاورزی منبع بزرگی در راستای ایجاد اقتصاد غیر نفتی در کشور است به عنوان مثال یک روستایی در اطراف آزاد شهر وجود  دارد که بدون اینکه دیناری از دولت بگیرد توانسته است ۶۰ هکتار زمین را به زیر کشت زعفران ببرد.

وی تصریح کرد: ظرفیت‌های بسیاری در کشاورزی اقتصاد وجود دارد و ما می‌توانیم بدون نفت زندگی کنیم به شرط آنکه جلوی بل بشوی صادرات را بگیریم و نظام انضباط اقتصادی را تامین کنیم.

* اجازه نمی‌دهیم عده‌ای یک شبه میلیارد شوند

محمد باقر قالیباف به عنوان نفر ششم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گام‌های عملی دولت شما برای تقویت تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی و بهبود فضای کسب و کار چیست گفت: برای رونق کار همانطور که در برنامه‌هایم اشاره کرده‌ام که امیدوارم در یک فرصت مناسب آنها را توضیح دهم یک چارچوب دو ساله را مشخص کرده ایم.

وی افزود: ما در عرصه تولید بحث سهم تولید در یارانه‌ها را در اولویت قرار می‌دهیم و نقدینگی را هدایت می‌کنیم.

قالیباف تصریح کرد: امروز نقدینگی در جامعه به جهت اولویت‌هایی که مد نظر است هدایت نمی‌شود لذا ما به طور حتم در راستای هدایت جدی نقدینگی وارد عمل خواهیم شد و سفته بازی را از جامعه در سطح مصالح اقتصادی از بین خواهیم برد.

شهردار تهران تصریح کرد: به درآمدهایی که بدون تولید هستند در واقع حتما مالیات‌های قابل توجهی را در نظر خواهیم گرفت و انضباط بودجه را در دولت اولویت قرار می‌دهیم.

وی خاطر نشان کرد: به بانک مرکزی اجازه استقلال خواهیم داد تا وظیفه خود را درست انجام دهد تا ۶ و ۷ برابر نقدینگی در کشور رخ ندهد.

نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: ما ثبات را در سیاست‌های اقتصادی ایجاد خواهیم کرد یعنی اینکه ما هرهفته هر ماه تصمیم خود را عوض نخواهیم کرد و اجازه نمی‌دهیم که اقتصاد رانتی شکل گرفته و عده‌ای یک شبه میلیارد شوند.

قالیباف خاطر نشان کرد: از آن طرف باید بگویم که اجازه نمی‌دهیم یک طرفه سرمایه مردم و فقرا را تغییر دهیم و پول جیبشان را به یک سوم تبدیل کنیم.

وی اظهار داشت: یک بازبینی دقیق را در حوزه توزیع کالا و خدمات انجام خواهیم داد و کاهش فشار تحریم‌ها را در صنایع اولویت قرار داده و به آن توجه خواهیم کرد.

قالیباف تصریح کرد: برای دهک‌های پایین جامعه سیاست‌های جبرانی خواهیم گذاشت مانند بیمه زیرا ما شاهد هستیم که در این بخش مشکلات جدی در حوزه‌های سلامت و تحصیل برای دهک‌های پایین وجود دارد.

قالیباف افزود: تلاش خواهیم کرد با توجه به اینکه از عدالت حرف زدیم در راستای تحقق مطالبات دهک‌های پایین وارد عمل شویم از این رو مساوات را سرلوحه کاری خود قرار می‌دهیم.

وی با بیان اینکه کیفیت کالاها را بالا خواهیم برد افزود: نکته مهمی که بنده در این بخش به آن اشاره خواهیم کرد این است که اگر ما بتوانیم شبکه توزیع را در کالاهای اساسی با توجه به تحریم‌ها در اولویت قرار دهیم مانند کشاورزی می‌توانیم به اهداف خود دست پیدا کنیم.

وی افزود: متاسفانه در حال حاضر ما شاهد هستیم که در هشت سال گذشته حدود ۴۸ درصد از مواد غذایی میزان کالری که به ازای هر نفر ۲۴۰۰ کالری در روز باید باشد بیش از  ۱۳۰۰ کالری  آن از قبیل در شش کالای اساسی شکر، برنج، گندم و روغن را فقط وارد کرده‌ایم که این موضوع به طور باید در دولت آینده حل شود.

* در عرصه تولید آسیب‌های ساختاری داریم

غلامعلی حداد عادل جمهوری اظهار داشت: ما برای رونق بخشی به تولید ملی و کار  و سرمایه باید یک آسیب شناسی از وضع موجود انجام دهیم.

وی با بیان اینکه ما در عرصه تولید ملی آسیب‌های ساختاری داریم گفت: سیاست گذاری اقتصادی ما آسیب‌های بسیاری را دارد البته فشارهای خارجی و تحریم‌ها را نباید در این باره نادیده گرفت.

حداد عادل خاطر نشان کرد: می‌توانیم با اصلاحات ساختاری و سیاست گذاری به تولید کمک کنیم.

وی تصریح کرد: زمانی که بنده رئیس مجلس هفتم بودم یک اقدامی انجام شد که آثار نکویی را در اقتصاد ملی و کشور به بار داشت ما توانستیم بنزین را سهمیه بندی کنیم که این موضوع در کشور و مقوله اقتصاد نقش بسزایی داشت.

حداد عادل اظهار داشت: ما در سال ۸۵، هفتاد لیتر روزانه مصرف بنزین داشتیم که ۴۰ میلیون لیتر آن تولید داخلی بوده و ۳۰ میلیون از خارج وارد می‌کردیم و غرب در صدد بود که ما را تحریم بنزین بکند لذا مجلس هفتم با کار سنگین ودقیقی که انجام داد توانست این تهدید را به فرصت تبدیل کند.

نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: ما می‌توانیم با توجه به اعمال این سهیمه بندی امروز به عنوان  صادر کننده نفتی در جهان مطرح باشیم.

* دولت باید از تولید کنندگان حمایت کند

سعید جلیلی دیگر نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: بحث مهمی دیگری که وجود دارد این است که باید تولید ملی را مهم دانست.

وی افزود: متاسفانه در دوره‌های قبل بحثی بیان می‌شد که ما اگر چیزی صرفه اقتصادی نداشته باشد نباید آن را تولید کنیم  اما امروز ما باید فرا اقتصادی عمل کنیم.

جلیلی با انتقاد به اینکه متاسفانه ما  امروز کالاهای خارجی را تبلیغ می‌کنیم اظهار داشت: تبلیغ این کالاها سبب می‌شودکه تولید ملی ضربه خورد لذا باید ما سیاست حمایتی از تولید ملی را انجام دهیم و ما باید تا آنجا که امکان دارد کالایی را که در داخل تولید می‌شود را وارد نکنیم.

وی گفت: بنده دیشب در روستایی بودم که خانمی قالیبافی در آنجا درخواست داشت تا دولت در بازارهای اروپایی جنس خود را بفروشد لذا بحثی که از سوی این خان مطرح شده است نکته مهمی است و دولت باید کمک کند اجناس ایرانی در بازار خارجی به فروش برسد.

جلیلی خاطر نشان کرد: فروش کالاهای ایرانی در خارج از کشور با عث می‌شودکه تولید کنندگان انگیزه پیدا کرده و با نیروی بیشتری  در عرصه تولید گام بردارند.

* بیمه کردن زنان خانه‌دار در نقش مهمی دارد

محمدرضا عارف با بیان اینکه مهمترین کار در شرایط فعلی  ایجاد ثبات در عرصه اقتصاد و تصمیمات اهمیت دارد کفت: استفاده از کارشناسان زبده در بخش‌های مختلف می‌تواند در بهبود وضعیت فعلی اقتصاد کشور تاثیر بسزایی داشته باشد.

عارف تاکید کرد: متاسفانه سهم تولید در هدفمند کردن یارانه‌ها پرداخت نشده و این باعث شد که این تولید ما از رونق بیفتد لذا باید به سهم بخش تولید در دولت آینده توجه شود و سهم ۳۰ درصدی تولید پرداخت شود.

وی خاطر نشان کرد:‌ در بخش کشاورزی مهمترین مسئله خرید تضمینی کالاها است موضوعی که در سا‌ل‌های گذشته متاسفانه مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

عارف اظهار داشت: متاسفانه آمار صادرات ما در مقایسه با واردتمان قابل قبول نبوده به طوری که ما شاهدیم در سال ۸۳ در گندم خود کفا شدیم اما در سال ۹۱، ۶.۷ دهم میلیون تن گندم وارد کشور شود لذا باید در راستای حل مشکلات کشاورزی وارد عمل شویم.
وی تصریح کرد: بیمه محصولات کشاورزی و خود کشاورزان، بیمه کارگران به خصوص بیمه بیکاری آنها مسائل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی بیان داشت: توجه به کسب وکارهای خانگی به ویژه تشویق خانم‌های خانه دار در راستای ایجاد کارهای خانگی از مهمترین موضوعاتی است که می‌تواند اقتصاد را رونق دهد لذا باید دولت کمک‌های اولیه را در این راستا انجام دهد.

عارف تصریح کرد: بیمه کردن زنان خانه دار می‌تواند در تولید نقش مهمی را داشته باشد.

* تهمت‌ها و برچسب‌ها باید در کشورمان از بین برود

حسن روحانی دیگر نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: من فکر می‌کنم برای تقویت تولید ملی باید نگاهمان از  مصرف محوری به سمت تولید محوری بچرخد.

وی با بیان اینکه در دولت‌های اخیر متاسفانه بحث مصرف محوری اولویت قرار گرفته است اظهار داشت: خصوصی سازی باید به صورت واقعی در کشور ایجاد شود زیرا ما شاهد هستیم مقداری از خصوصی سازی که در کشور صورت گرفته تنها ۱۳ درصد بوده است.

روحانی خاطر نشان کرد: باید رقابت واقعی در کشور صورت گرفته و انحصارات برداشته شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر قدرت‌هایی وجود  دارند که هم ثروت دارند و هم سایر قدرت‌های سیاسی را دارند و دیگران نمی‌توانند در مقابله با آنها وارد عمل شوند تصریح کرد: باید فضای رقابت را ایجاد کنیم ولی متاسفانه امروز به احساس امنیت اقتصادی لطمه خورده ما باید کار آفرینان را تشویق کنیم و آنهایی را که آماده هستند سرمایه خود را روی زمین بگذارند باید فضا و سرمایه اجتماعی برای آنها در این زمینه فراهم شود.

روحانی اظهار داشت: امروز می‌بینیم که شرایطی پیش آمده است که امنیت روانی در جامعه وجود ندارد و با تهمت‌ها و برچسب‌هایی که زده می‌شود افراد نمی‌توانند فعالیت‌های خود را ادامه دهد لذا اینگونه اختلاقیات باید از جامعه ما حل شود تا افراد بتوانند در قالب یک برنامه بلند مدت فعالیت‌های خود را ادامه دهند.

* ایالت‌های اقتصادی را در کشور شکل می‌دهم

محسن رضایی گفت: مساله اقتصاد ملی ما اولین مشکلش این است که صاحب ندارد و ما اولین کاری که انجام می‌دهیم این است که ساختار دولت را براساس تولید ملی شکل خواهیم داد، یعنی در کنار هر وزارتخانه ای یک وزارت فکر درست می‌کنیم و شورای عالی اقتصاد ملی و مجمع عالی اقتصاددانان را تشکیل می‌دهیم و اتاق های بازرگانی، تعاون، خانه صنعت، کشاورزی و غیره را در تصمیم گیری‌ها دخالت خواهیم داد.

رضایی افزود: ایالت‌های اقتصادی را در کشور شکل می‌دهیم و برای اقتصاد شهر و روستا برنامه‌ریزی می‌کنیم؛ اقتصاد ملی ما مثل جریان حاجی دودی است که خمپاره در ارتفاعات می‌زد و چون آتش می‌گرفت و دود می‌کرد می‌گفت، چه کار خوبی شد و اما اثر آن اثری واقعی بر روی دشمن نبود.

وی تصریح کرد: مشکل ما این است که هزینه‌ تصمیم‌گیری‌های غلط ۱۰ برابر حیف و میل‌ها و حیف و میل ۱۰ برابر مفاسد است تا اقتصاد را به دست کارشناسان و صاحب نظران ندهیم شعارهایمان به جایی نخواهد رسید.

*باید بورس بازی، سفته بازی و شبه پول را از بین ببریم

در ادامه محمد غرضی گفت: تا هنگامی که هزینه سرمایه بالا است تولید شکل نمی‌گیرد هزینه سرمایه معادل پولی است که بانک به سرمایه‌گذار می‌دهد.

این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: هنگامی که هزینه سرمایه ۲۵ درصد باشد هیچ تولیدی شکل نمی‌گیرد، تولید بین ۵ تا ۷درصد در دنیا سود می‌دهد و اگر به ۸ درصد رسید رقیب پیدا می‌کند، ما نباید فکر کنیم که می‌توانیم به صورت بخشی تولید را راه بیندازیم.

غرضی تصریح کرد: تولید هنگامی شکل می گیرد که هزینه سرمایه پایین بیاید و هزینه سرمایه زمانی کاهش پیدا می کند که تورم پایین بیاید، بنابراین این یک چرخه است و باید به شدت به تورم حمله کرد.

وی افزود: علاوه بر توقف سفته بازی باید بورس بازی و شبه پول را از بین برد تا اینکه سرمایه جایگاه خود را پیدا کند.

*در مساله تولید باید به دو بخش صنعت و کشاورزی توجه داشته باشیم

علی اکبرولایتی گفت: تولید را باید در دو بخش صنعت و کشاورزی دید، در بخش صنعت تا زمانی که تولید کاملا مردمی نشود یعنی کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به مردم  واگذار نشود و دولت بخش مهمی از صنایع و تولیدات صنعتی را در اختیار داشته باشد آنجایی که صنایع دولتی ضرر می‌کنند از بانک مرکزی غرض می کنند و مشکلشان حل می‌شود اما بخش خصوصی چنین امکانی را ندارد و اگر هم بخواهد وام بگیرد وام گران قیمتی می‌گیرد.

وی تصریح کرد: اگر بخش خصوصی بخواهد واردات مواد اولیه را انجام بدهد در گذشته با ۱۰ درصد قیمت جنسی که می‌خواستند وارد کنند ال سی باز می‌کردند اما الان ۱۳۰ درصد این بها را باید به بانک بسپارد تا بتواند جنسی را وارد کند، بنابراین این مساله برایش مقرون به صرفه نیست.

ولایتی تأکید کرد: در کشاورزی هم تا زمانی که ما نتوانیم قیمت خرید محصولات کشاورزی را تضمین شده بکنیم به موفقیت چندانی دست پیدا نخواهیم کرد، ببینید در حال حاضر ما گندم را از کشاورز ۷۰۰ می خریم اما بالای هزار تومان وارد می کنیم، خب اگر به همان قیمتی که از خارجی گندم را می خریم از کشاورز خودمان بخریم تولید بالا خواهد رفت.

* امروز در کشورمان امنیت سرمایه گذاری نیست

در ادامه به محمدباقر قالیباف همچون سایر کاندیداها ۲ دقیقه فرصت داده شد تا اظهارات خود را جمع بندی کند.

وی اظهار داشت: ما اگر اقتصادهای خوب دنیا را که رشد اقتصادی پیدا کرده‌اند نگاه کنیم می‌بینیم ۷۰ درصد سهم رشد اقتصادی و تولید آنان در بخش خدمات و ۳۰ درصد در بخش کشاورزی و صنعت است اما متأسفانه بخش خدمات ما ۴۵ درصد است.

قالیباف گفت: یکی از مزیت‌های نسبی ما این است که ما با نیروی جوان و تحصیل کرده ای که داریم باید بتوانیم بخش خدمات به خصوص در بخش تکنولوژی و آی تی را به سرعت افزایش دهیم ، البته باید بحث سرعت و پهنای باند را هم حل کنیم که انشاالله در دولت آینده به این موضوع توجه می‌کنیم.

وی تصریح کرد: ما می‌توانیم در حوزه آی تی، حمل و نقل ،‌آموزش، صنعت و غیره دنیایی از رشد اقتصادی و صنعت را رونق بدهیم.
قالیباف با تاکید براینکه امنیت سرمایه گذار بسیار مهم است گفت: امروز در کشورمان امنیت سرمایه گذاری نیست یعنی عمدتا ما نه به درستی با فساد مبارزه می کنیم و نه اجازه می دهیم که برای سرمایه گذار امنیت باشد.

قالیباف گفت: مطالعات اقتصادی بانکها در مشارکت‌های مدنی که انجام می‌شود با جابجایی که در حوزه ارز اتفاق افتاد، به هم خورد و هیچ کدام از کارخانه‌ها دیگر اقتصادی نیستند و اینها بدهکار و ورشکسته می‌شوند یعنی با این مساله همه چیز متوقف می‌شود و ما باید این موضوع را حل کنیم و به آنان فرصت بدهیم و مشارکت مدنی را تبدیل به اجاره به شرط تملیک کنیم تا با این فرصت مجددا همه چیز به دست صنعت بگردد و مشکلات حل شود.

قالیباف با بیان اینکه باید بخش خصوصی را توسعه بدهیم گفت: الان دولت در بخش خصوصی سازی به جز سهام عدالت و بخشی که بسیار مختصر بوده و حدود ۱۵ درصد داده شده بقیه آن به قول معروف شده است خصولتی؛ یعنی هنوز مالکیت در اختیار بخش دیگری است و مدیریت همچنان در بخش دولتی باقی است.

* هدفمندی یارانه‌ها یک قانون است و باید به خوبی اجرا شود

قرعه کشی برای پاسخ به سوال هفتم به سعید جلیلی شد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گام دوم هدفمندی یارانه‌ها را چگونه و با چه تدابیری اجرا می‌کنید گفت: هدفمندی یارانه ها امروز یک قانون است که باید به خوبی اجرا شود، بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و یک توضیحی درباره برخی از سوالات مطرح شده و سایر موضوعات می‌دهم.

جلیلی گفت: یکی از بحث‌‎هایی که ما داریم و در قانون هدفمندی یارانه‌ها خود را نشان داد این است که بعضی از موضوعاتی که ما مطرح می‌کنیم اینها به هر حال در دولت‌های قبلی هم  از جمله حمایت از تولید، مبارزه با تورم و غیره مطرح شده است اما چرا آنان موفق نشده‌اند؟

وی با بیان اینکه اجرای هدفمندی یارانه‌ها مورد وفاق همه دولتها بوده است اظهار داشت: اولین کار برای هر نگاه و سیاست اقتصادی این است که اگر ما به ساختار اجرایی و ساز و کاری که اینها را باید انجام بدهد نپردازیم آن سیاست در عمل موفق نخواهد شد.
وی تصریح کرد: اگر دولت را به مثابه یک قطار در نظر بگیریم و اگر این ماشین یا قطار به خوبی راه نیفتد سیاست های مدنظر به خوبی اجرا نخواهد شد.

جلیلی گفت: بنابراین این ساختار این ظرفیت را ندارد نه اینکه همکاران در دولت خوب کار نمی کنند بلکه ساختارها خوب تعریف نشده است، بنابراین مهمترین بحث این است که باید ساختار دولت به گونه ای تعریف شود که اولا خودش مانع اجرای طرح‌ها توسط مردم نشود و ثانیا مشوق آزادسازی ظرفیت‌ها شود.

وی اظهار داشت: اگر به این بحث اساسی نپردازیم سیاست‌ها و قوانین خوبی که داریم در ماشین دولت با این ساز و کار به خوبی اجرا نخواهد شد.

وی تصریح کرد: بنابراین در بحث هدفمندی یارانه‌ها فراموش نکنیم که بحث اساسی ما این بود که یارانه‌ها هدفمند بشود یعنی در یک جهت صحیح مدیریت شود.

* باید نوسازی دولت متناسب با تولید ملی باشد

در ادامه محسن رضایی در پاسخ به سعید جلیلی گفت: طرح هدفمندی یارانه‌ها در مرحله اول تعهد دولت بوده است و باید به آن عمل کرد اما مرحله دوم به صورت درآمدی و تولیدی عمل می‌کنیم یعنی پولی که حدود ۶۵ هزار تومان است در مرحله دوم وارد تولید و سرمایه گذاری می شود و سپس در مصرف و تقاضا اثر خود را نشان می‌دهد.

وی اظهار داشت: بنابراین ما حتما مرحله دوم را اجرا می‌کنیم و مساله بعد این است که ساختار دولت کافی نیست یعنی باید راننده رفتار و کارکرد آن هم باید تغییر کند.

رضایی با بیان اینکه باید نوسازی دولت متناسب با تولید ملی باشد ادامه داد: امروز این مساله بسیار مهم است و اگر صورت نگیرد هر تیم دیگری که به جای احمدی نژاد می‌آید هیچ اتفاق خاصی در این مملکت صورت نمی‌گیرد مگر اینکه ما نوسازی دولت را انجام بدهیم و دولتی ثروت تولید کن به وجود بیاید.

* بنزین لیتری یک تومان را ۳ تومان کردیم و پولش را به روستاییان دادیم

محمد غرضی در پاسخ به اظهارات سعید جلیلی گفت: دفعه اول نیست که ما یارانه می‌دهیم بنده هنگامی که وزیر نفت بودم یک لیتر بنزین یک تومان بود که از امام(ره) اجازه گرفته شد و به سه تومان رسید و بعد هم دو تومان آن را به روستاییان دادیم بنابراین همیشه در دولت این مساله مطرح بوده که باید یارانه ها درست انجام شود.

وی ادامه داد: اینکه یارانه ها به جای اینکه قدرت سیاسی را تقویت کند آن را با آسیب روبرو می کند ناشی از این است که بجای کم کردن گرفتاری ها از مردم آن را زیاد می کند.

غرضی ادامه داد: بحث اینکه شبه پول و تورم چگونه در کشور تزریق شود که زندگی مردم ارتقاء پیدا کند یک بحث کارشناسی، اقتصادی، تولیدی و فنی است و هنگامی که بدون این مواضع وارد میدان می شویم و خدایی ناکرده می‌خواهیم کارهای سیاسی انجام بدهیم نتیجه ای جز این نخواهد داشت.

*در بحث هدفمندی یارانه ها قیمت هارا واقعی نکردیم

در ادامه محمدباقر قالیباف گفت: هدفمندی یارانه‌ها را حتما ادامه می دهیم البته یارانه تولید را که قانون پیش بینی کرده هم در بخش کشاورزی به عنوان یارانه سبز و هم در حوزه صنعت ادامه خواهیم داد و در کنار این باید سیاست های جبرانی برای دهک های پایین جامعه در نظر گرفته شود تا قدرت خرید آنان افزایش پیدا کند.

وی تصریح کرد: اشکالی که امروز با این مقدار نقدینگی پیش آمده در واقع چون قدرت خرید بالا رفته یعنی خاصیت پول نسبت به قبل از یارانه ها هیچ تغییری پیدا نکرده بنابراین ما کالاهای اساسی خانواده ها را تضمین و قیمت ها را تثبیت می کنیم تا قدرت آنان بالا رود.

شهردار تهران تصریح کرد: کالاهای اساسی و مسکن در اولویت ما قرار دارد؛ در بحث هدفمندی یارانه‌ها قیمت‌ها را واقعی نکردیم آن روزها بنزین ۱۰۰ تومان و قیمت واقعی آن ۷۰۰ تومان بود و امروز بنزین ۷۰۰ تومان شده اما قیمت واقعی آن ۲۸۰۰ تومان است، بنابراین بعد از هدفمندی ها این ضعف همچنان باقی است و در اینجا یک حقی از مردم ضایع شده که کیفیت است.

قالیباف افزود: اگر بنا است که مردم قیمت ها را واقعی پرداخت کنند چرا باید یک اتوی پرمصرف در خانه‌شان باشد بنابراین باید کیفیت‌ها بالا برود.

* یارانه‌ها باید براساس درآمدها توزیع شود

حداد عادل در پاسخ به اظهارات جلیلی گفت: مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها به این معنی نیست که اگر امروز ۴۵ هزار تومان به مردم پرداخت می‌کنیم آن را به صد هزار تومان برسانیم چرا که اگر قرار است قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد و از آن طریق درآمد کسب شود و به مردم یارانه پرداخت شود به این نتیجه می‌رسیم که با مثلا ۵ برابرکردن یارانه‌های کنونی مردم ناگزیر خواهند شد چندین برابر مبلغ فعلی را به خاطر تحمیل شدن تورم بپردازند.

وی با بیان این که دولت‌ها باید یارانه‌ها را براساس درآمدها توزیع کنند ادامه داد: براساس توافق اولیه طرح هدفمندی یارانه‌ها قرار بود میزان پرداخت یارانه‌ها در هر یک از دهک‌ها متفاوت باشد که این اتفاق در اجرای هدفمندی یارانه‌ها نیفتاد و همه مردم به یک میزان یارانه دریافت کردند هم چنین بخشی از درآمد هدفمندی یارانه‌ها باید به تولید اختصاص می‌یافت که باز این گونه نشد از این رو اگر مرحله اول درست انجام شود شاید دیگر نیازی به مراحل بعدی هدفمندی یارانه ها نباشد.

* قرار بود هدفمندی یارانه‌ها فاصله دهک‌ها را کم کند

هم چنین در ادامه مناظره عارف در پاسخ به جلیلی اذعان داشت: هدفمندی یارانه‌ها در راستای عدالت اجتماعی مطرح شده است و در دولت های قبلی هم این طرح مطرح بود متاسفانه دولت دهم این طرح را به طور ناقص انجام داد.

وی افزود: هدفمندی یارانه‌ها قرار بود که فاصله دهک‌ها را کم کند و رفاه اجتماعی را به وجود آورد و صرف پیشرفت شود ولی روبه رو شدن این طرح با تورم بالای ۳۰ درصد باعث شد مشکلات زیادی به وجود آید.

این کاندیدای ریاست جمهوری ادامه داد: اگر یک خانواده ۵ نفره ۲۲۵ هزار تومان یارانه دریافت می کنند باید برای تهیه کمتر از ده قلم کالای اساسی ۲۷۵ هزار تومان پول پرداخت کنند از این رو مردم فقط پولی را دریافت می کنند و چیزی علاوه بر آن را خرج تهیه کالای اساسی خود می کنند.

وی با تاکید براینکه سهم تولید در هدفمندی یارانه ها باید پرداخت شود اذعان داشت: در هدفمندی یارانه ها باید به اقشار آسیب پذیر توجه شود در حال حاضر مردم حدود ۷۰ درصد هزینه درمان خود را پرداخت می کنند ما باید به شرایطی برسیم که مردم تنها ۳۰ درصد هزینه درمان خود را پرداخت کنند.

* یارانه‌ها هدفمند نشده‌اند و باید هدفمند شوند

روحانی در پاسخ به جلیلی گفت: یارانه‌ها هدفمند نشده‌اند و باید هدفمند شود چرا که یارانه‌ها برای به وجود آوردن عدالت در عرصه‌های مختلف وهم چنین در تولید بود.

وی افزود: رقم پرداختی کنونی یارانه ها قدرت خرید به مردم نداد و جبران تورم را نکرد بلکه باعث شد مردم پول بیشتری از جیب خود پرداخت کنند.

روحانی ادامه داد: از آن جایی که مردم بر پول یارانه‌ها حساب می‌کنند باید این پرداخت‌ها ادامه داشته باشد و هم چنین باید ترمز تورم نیز باشد یارانه افرادی که حقوق ثابت دارند باید افزایش یابد هم چنین یارانه‌هایی  کالایی نیز باید طراحی شود تا مردم نسبت به تامین کالای اساسی اطمینان داشته باشند.

* باید به تولید ناخالص ملی توجه شود

ولایتی اظهار داشت: یکی از بدترین وقایع این است که طرحی خوب اجرا نشود هر چند که خوب طراحی شده باشد از آن جایی که هدفمندی یارانه‌ها به صورت قانون درآمده باید اجرایی شود.

وی ادامه داد: وقتی که ۴۰ هزار میلیارد تومان در بازار ریخته می‌شود باید به تولید ناخالص ملی توجه شود در حال حاضر تولید ناخالص ملی ما ۸ درصد پول موجود در بازار است هم چنین سرعت پول در کشور ما ۳۰ درصد است از این رو باید برای هدفمندی یارانه ها برنامه ریزی جدی صورت گیرد.

وی افزود: تورمی که بانک مرکزی در امسال اعلام کرده حدود ۳۳ درصد است از آن جایی که تورم به خاطر نبود کالا ایجاد می‌شود باید نقدینگی‌ها حساب شده به مردم پرداخت شود و هم چنین کالاهای مورد نیاز مردم نیز تامین گردد.

*هدفمندی یارانه ها نباید سیاسی شود

در ادامه مناظره جلیلی برای جمع بندی به پاسخ سوال خود گفت: در حال حاضر ما ۷۰ هزار میلیارد تومان معوقات بانکی داریم و ماهیانه ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان به ۷۰ میلیون جمعیت یارانه پرداخت می کنیم متاسفانه فقط ۶ نفر از بدهکاران بانکی معادل یارانه یک ماه ایرانیان را بدهکارند بنابراین باید این نقدینگی‌ها کنترل شود.

وی افزود: منطق هدفمندی یارانه‌ها درست بود نباید با دید سیاسی به آن نگریسته شود این طرح باید با قوت ادامه پیدا کند چرا که مرحله دوم آن از ظرفیت های خوبی برای تحقق عدالت برخودار است.

وی افزود: قرار بود هدفمندی یارانه ها جلوی این موضوع بگیرد که هر کس بیشتر مصرف می کند بیشتر کالا نگیرد هدفمندی یارانه ها توانست این هدف را محقق کند در این طرح باید حمایت از تولید انجام شود.

جلیلی گفت: ما باید براساس ساختار اقتصادی کشور، سازوکار متناسب با فرهنگ موجود عدالت را در کشور محقق کنیم.

* نقدینگی باید با تولید کالا متناسب باشد

در ادامه مناظره علی اکبر ولایتی به عنوان آخرین پاسخ دهنده در جایگاه حاضر شد و در پاسخ به این سوال که برنامه عملیاتی شما برای مهار تورم و گرانی چیست گفت: برای کنترل تورم باید به قواعد اقتصادی پای بند باشیم وقتی نقدینگی در اقتصاد افزایش می یابد باید متناسب با آن کالا یا تولید و یا باید وارد شود اگر این اتفاق نیفتد عرضه و تقاضا با هم هم خوانی ندارد و تورم ایجاد می شود.

این کاندیدای ریاست جمهوری ادامه داد: فکر عاجل برای کنترل تورم تنظیم بازار است باید اجناس مورد نیاز و حیاتی مردم از جمله مرغ، گوشت، تخم مرغ، برنج، نان و مسکن تهیه شود هم چنین از تولید کالا و تولید کننده حمایت به عمل آید تا تورم کنترل شود.

وی با تاکید براینکه فرصت برای کارهای فوری وجود دارد گفت: باید اعتماد را به مردم برگردانیم یکی از نمونه بی اعتمادی ها صدور بخش نامه های متعدد از دستگاه های اقتصادی در دولت آینده  باید معاون اول و یا معاونت اقتصادی به وجود آید تا هماهنگی بین دستگاه ها را انجام دهند.

* برای پروژه‌ها ۴ برابر ساخت پروژه اعتبار در نظر می‌گیرند

جلیلی اظهار داشت: مالیات تورم باعث شده مردم بیشترین رنج را ببرند حتما باید با آن برخورد شود.

وی افزود: برای کنترل تورم باید به دنبال راه حل‌های ساختاری باشیم چرا که اکنون تورم ساختاری باعث شده که این قدر مردم تحت تاثیر قرار بگیرند اگر تورم به موقع مدیریت شود و در مسیر تولید قرار گیرد مشکلات کنونی را به وجود نمی آورد.

جلیلی خاطر نشان کرد: برای کنترل نقدینگی هم چنین باید به ساختمان‌های اداری نیز توجه کرد در حال حاضر برای پروژه‌ها ۴ برابر ساخت پروژه اعتبار در نظر می‌گیرند که این موضوع نیز باعث تورم می‌شود از این رو باید تورم به صورت ساختاری کنترل شود.

* گرانی اژدهای پنج سری شده که هر سرش را می‌زنی سر دیگر جان می‌گیرد

رضایی در ادامه اظهار داشت: بحث گرانی و تورم قریب به چند سال است که وارد اقتصاد ایران شده و باید تلاش جدی کنیم که به طور اساسی آن را از اقتصاد ایران بیرون کنیم.

وی در ادامه افزود: وضعیت امروز این گونه است که ۴۵ هزار تومان امروز برابر ۱۵ هزار تومان خرداد ماه سال گذشته است یعنی ۳۰ هزار تومان آن آب رفته، قشر فرهنگیان، بازنشستگان و کارمندان دولت که حقوق ثابت دارند آسیب جدی دیدند، منتهی علتمسئله گرانی در این ۴۰ سال این است که گرانی و تورم مانند یک اژدهای ۵ سر می‌ماند و علت آنکه نتوانستند آن را حل کنند، این است که همیشه با یک سر این اژدها مبارزه کردند ولی از نواحی دیگر این اژدها خود را ترمیم کرده است و ما کسر بودجه دولت، حجم دولت، یارانه ها، مسکن و تحریم های اقتصادی پنج مسئله ای است که امروز گرانی را به وجود آورده که باید برای آن فکر اساسی کرد که این موضوع در برنامه هایی که تدوین کرده ام این اژدها را به کنترل در می آوریم و آن را کنترل می کنیم.

وی در ادامه تصریح کرد: گرانی باید تا چند ماه آینده کنترل شود چراکه اگر این اتفاق نیافتد ارزش پول ملی ما به شدت کاهش پیدا کرده که این جز ناموس ماست یعنی ۱۰۰۰ تومان امروز برابر ۳۰۰ تومان سال گذشته است که باید تا چند ماه آینده یک ترمز جدی بزنیم تا جلوی آن را بگیریم.

* ثبات را در بازار ارز به وجود می‌آورم

قالیباف در ادامه این بحث اظهار داشت: دوستان علت گرانی را به حد کفایت توضیح دادند، اینکه باید چه کرد را باید بحث کنیم، اولین کار دولت بنده این خواهد بود که ثبات را در بازار ارز به وجود آوریم، یک زمانی گفتیم می‌خواهیم ارز را از صحنه معادلات و مبادلات خود خارج کنیم اما واقعیتی که اتفاق افتاده این است که دلار ریال را خارج کرده و ارزش پول ما کاهش پیدا کرده است، پس اول ثبات در بازار ارز مهمترین موضوعی است که می‌توان برای آن آینده‌ای ترسیم کرد تا استارت رشد اقتصادی خورده شود دوم اینکه بازبینی در توزیع کالا و خدمات صورت گیرد که بنده در مباحث قبلی به آن اشاره کردم، سوم ثبات در قیمت کالاهای حیاتی کشور و مخصوصا در حوزه کشاورزی و دهک های پایین است که این کار باید حتما اتفاق افتد، چهارم اصلاح سیاست‌های پولی و مالی در بازار پول است، یعنی پول در کشور باید کنترل شود که اگر کنترل نشود نقدینگی به سمت سفته بازی خواهد رفت و به سمت کاهش تورم نخواهد رفت.

قالیباف تصریح کرد: اگر این موارد اتفاق نیافتد مردم به ما اعتماد نمی کنند، ما به اعتماد مردم نیازمندیم.

وی گفت: ما در دولتمان، در ۶ ماه اعتماد را به وجود می‌آوریم، مثل کشور همسایه ترکیه و آرژانتین و شیلی که این شرایط سخت را داشتند و توانستند با برنامه آن را حل کنند می توانیم این معضل را مرتفع کنیم.

* تورم نتیجه هزینه کرد دولت بیش از درآمدش است

غرضی اظهار داشت: تورم نتیجه آن است که دولت بیش از درآمدش هزینه می کند، تا وقتی دولت درآمد و هزینه اش یکسان نباشد تورم و گرانی ادامه دارد، امیدوارم قسمت ملت ایران دولتی باشد که بیش از درآمدش هزینه نکند، شبه پول کشور را تحت فشار قرار داده، الان می گویند ۵۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور وجود دارد در حالی که نقدینگی ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، ۲۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی‌ها توسط بانک‌های خصوصی که ظرف چند سال اخیر تاسیس شده و اکثرا با سفته بازی تاسیس شده اند به جان ملت افتاده اند، قبل از انقلاب تعداد باجه های بانک نزدیک به سه هزار تا است ولی در حال حاضر بیش از ۲۰ هزار باجه بانک داریم، این درآمدها ناشی از شبه پول، سفته بازی و بورس‌های مصنوعی است.

* دولت اصلاحات دستاوردهای خوبی در کنترل تورم داشت

عارف در ادامه این بحث اظهار داشت: تورم مشکل حل شده دنیاست، بیش از ۱۶۰ کشور دنیا تورم یک رقمی دارند، کشور ما جزو محدود کشورهایی است که با تورم دو رقمی مواجه است.

وی ادامه داد: در رابطه با مهار تورم ما در دوران اصلاحات دستاوردهای خوبی داشتیم، در سال ۷۶ تورم ۱۷.۳ درصد را داشتیم که در سال ۸۴ به ۱۰.۴ درصد رسید، جهت‌گیری اصلی اصلاح ساختار بود و ثبات اقتصادی که به نظر می رسد باید در دولت آینده جهت‌گیری همین باشد.

عارف تصریح کرد: خوشبختانه با ساز و کارهایی که طراحی کردیم در سال ۸۱ ارز را تک نرخی کردیم و تقریبا ۵-۶ سال نرخ ارز در کشور ما ثابت بود و خیلی از مشکلات و فسادهای ناشی از چند نرخی بودن ارز که با آن روبرو بودیم را رها کرده بودیم، به نظر می‌رسد در کنار اصلاح ساختاری انضباط مالی دولت بسیار مهم می باشد برای اینکه تورم را کنترل کنیم دولت باید ابتدا از خودش شروع کند، رشد نقدینگی و استقراض از بانک مرکزی را باید دنبال کنیم ضمن آنکه تقویت نهادهای سیاست گذاری و نظارتی که متاسفانه امروزه جایگاه والایی ندارند از جمله شورای پول و اعتبار، شورای اقتصاد اقداماتی است که باید دنبال شود.

* ثبات و آرامش در بازار کالا و پول مهمترین مسئله در کنترل تورم است

روحانی نیز در ادامه این بحث گفت: مهمترین مسئله در کنترل تورم و گرانی بر مسئله برگرداندن آرامش و ثبات به بازار کالا و پول است که مردم دچار یک نگرانی دائمی هستند.

وی در ادامه افزود: باید موانع تولید را برطرف کنیم تا تولید به حرکت درآید و خود به خود با آمدن کالا در بازار و تعادل عرضه و تقاضا تورم کنترل خواهد شد، البته باید هزینه های دولت حتما کاهش پیدا کند، عجیب این است که دولت از اموالی که در سالهای گذشته به عنوان ثروت ملی به وجود آمده الان می فروشد و آن را برای رد دیون خود یعنی بودجه جاری استفاده می کند، در سال ۱۳۹۱، ۱۵۱ هزار و ۳۹۶ میلیارد ریال سهام و دارایی های واگذاری برای رد دیون دولت استفاده شده، این نشان می دهد دولت مرتبا از سرمایه های گذشته استفاده می کند برای اینکه بتواند بودجه جاری خود را و حجم دولت نیز مرتبا افزایش پیدا می کند و باید نقدینگی را ما بتوانیم کنترل کنیم تا با تورم مبارزه کنیم.

* برای مهار تورم باید دولت مهار شود

حداد عادل در ادامه گفت: تورم و گرانی باعث می‌شود ثروتمندان غنی‌تر و فقرا فقیرتر شوند، حل مشکل تورم با تصحیح سیاست های دولت است، برای مهار تورم باید دولت مهار شود، انضباط مالی باید برقرار و هزینه های دولت باید کنترل شود.

وی در ادامه با بیان اینکه دولت نباید بیش از توان جذب پول در کشور بریزد ادامه داد: دولت برای اینکه بیشتر بخواهد پول خرج کند کسری بودجه خود را از بانک مرکزی جبران می کند و نقدینگی افزایش می یابد، باید برای حل تورم یک راهکار کوتاه مدت که تثبیت قیمت هاست داشته باشیم و یک راهکار دراز مدت داشته باشیم که یکی از آنها اجرای درست قانون سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی است.

* باید اعتماد دولت و مردم بازسازی شود

ولایتی در جمع بندی اظهارات دیگر کاندیداها اظهار داشت: یک راه حل دراز مدت و میان مدت برای حل مشکل تورم و گرانی داریم و یک راهکار کوتاه مدت، امروزه مردم با مشکلات روزمره دست به گریبان هستند یکی از علل این وضعیت اقتصادی سست شدن قول های دولت و اعتماد مردم است، بازسازی اعتماد مجدد بین دولت و مردم در رابطه با مسائل اقتصادی یکی از اساسی‌ترین کارهاست که هم جز راهکارهای کوتاه مدت هم جز راهکارهای بلند مدت محسوب می‌شود، مثلا اگر کسی در سال گذشته به قیمت آن روز، ارز ۱۲۲۶ تومانی با فروش محصولاتش تحصیل می‌کرد و آن را در بانکی گذاشته بود، امسال که می خواهد ارز را پس بگیرد به قیمت سال گذشته حساب می‌کنند و ریال در حد ۱۲۲۶ تومان می‌دهند در حالی که هنوز ارز بیش از ۳ هزار تومان است، این باعث می‌شود اعتماد مردم به این بانک از بین برود و دیگر اینکه باید یک تنفس ۶ ماهه به تولید کنندگان بدهند، امروز کارخانه ها خوابیده یا کمتر از ظرفیت تولید می‌کنند آنها از یک طرف تحت فشار اقساط بانک از طرف دیگر تحت فشار زیان دیرکرد پرداخت اقساط هستند لذا باید با بردن لایحه ای به مجلس تنفس و فرصتی به صنعت گران داد به شرط آنکه میزان تولید کالای خود را به میزان مقرر که در این لایحه مشخص می شود افزایش دهد، زمانی که کالا با حمایت تولید کننده افزایش پیدا کرد عملا تورم را در کوتاه مدت مهار کردید.

وی در ادامه افزود: موضوع دیگر مربوط به گمرک است، مقدار زیادی از اجناس از جمله دارو در گمرک است و به دلیل اختلاف محاسباتی که در قضیه ارز به وجود آمده از افراد پول اضافه درخواست می کند و چون آنها ندارند کالاهای اساسی مردم در گمرک مانده که باید کاری کنیم این کالاها ترخیص شود.

حیدری مجری برنامه اظهار داشت: در بخش دوم جنبه‌های دیگری از توانمندی‌های نامزدها را خواهیم سنجید لذا کاندیداهای محترم به مدت یک و نیم دقیقه صحبت‌ها را جمع بندی کنند.

غرضی گفت: من خواهشم از شما این است که نسبت به این کاری که امروز انجام دادید تجدید نظر کنید ممکن است در نظر شما برنامه‌ریزی درست باشد اما این امر باید با بازخورد مطالعات میدانی انجام شود من گفتم سن رای دهنده را دو سال می‌آورم پایین که ۵۵ میلیون رای دهند ۵۵ میلیون را قبول کنید شما که ۱+۵۵ را دیده بودید.

وی افزود: من از بحث‌ها این جمع بندی را کردم که نظریات مشترک این هشت نفر یک نظریه تثبیت شده و تایید شده است که کشور  از ناحیه اداره اقتصادی نتوانسته است رضایت مردم را جلب کند، چرا که همه بحث‌ها حول و حوش این مسئله شد که چگونه می‌توان با تورم مبارزه کرد و جوانان را به اشتغال سوق داد.

قالیباف جمع بندی خود را از صحبت‌های بخش اول مناظره این گونه بیان کرد: من به طور روشن و مشخص حرفم با مردم عزیز این است که (چون اینگونه یاد گرفتم که این طور با شما سخن بگویم) در زمان مسئولیت در شهرداری تهران  و نیروی انتظامی حق شما مردم است که بدانید ما در چه زمان بندی چه کارهایی  را انجام داده‌ایم.

وی با بیان اینکه در بحث اقتصادی برنامه دو ساله داریم افزود: مشکل گرانی از یک طرف و بحث مربوط به بیکاری و بالا بردن قدرت خرید مردم و معیشت را می‌بایست حل و فصل کنیم ظرف شش ماه اول همه تلاش‌مان این است یک تحول جدی در مدیریت اقتصاد و در تثبیت ثبات ارز به وجود آوریم و در واقع نگاه دولت را به عنوان یک درآمد کنار بگذاریم و به سمت کمک به مردم برویم.

قالیباف تصریح کرد: تورم باید کنترل شود لذا در ظرف شش ماه این کار را انجام می‌دهیم بلافاصله تا پایان زمان بندی در یک سال و نیم بعدی مردم یک احساس آرامش (چه عزیزی که در روستا زندگی می‌کند و چه سرمایه گذاری که در تولید ثروت در اقصی نقاط کشور انجام وظیفه می‌کند) کند.

عارف نیز در بیان جمع بندی خود از بخش اول صحبت‌ها گفت: جمع بندی که از مشکلات مطرح شده می‌کنیم این است که ما می‌توانیم پاسخگوی نیازهای معیشتی مردم باشیم و یک زندگی شرافتمندانه و آبرومند را برای همه ملت تهیه کرده و برای این مهم به رشد اقتصادی حداقل هشت درصد نیاز داریم.

عارف خاطر نشان کرد: نرخ تورم باید کاهش پیدا کند و یک رقمی شود نرخ بیکاری نیز باید کاهش پیدا کند مسئله مسکن باید ساماندهی شود چرا که دغدغه بسیاری از مردم و جوانان این مشکل است.

عارف ادامه داد: خصوصی سازی باید به مفهوم واقعی کلمه به صورت جدی اعمال شود مردم باید عنان مدیریت کشور را به دست کسی بسپارند که در عمل نشان داده که می‌تواند شعارهایش را عملیاتی کند و بتواند در طول یک زمان معقول کشور را در راه پیشرفت و تعالی قرار دهد.

جلیلی در ادامه نتیجه گیری خود را از بخش اول بحث این طور بیان کرد: ما نه تنها باید برای رفع مشکلات بلکه برای پیشرفت و آن چیزی که از آن تحت  عنوان حماسه اقتصادی بیان شد برنامه‌ریزی داشته باشیم به نظر من این کار ممکن است و عزم جدی برای آزاد سازی ظرفیت‌های کشور چه سخت افزاری و چه نرم افزاری می‌خواهد.

وی اظهار داشت: همه مردم به شکل  عادلانه باید بتوانند از فرصت‌ها به صورت یکسان بهره ببرند آزاد شدن همه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مردم در پرتو دو موضوع محقق می‌شود که اولی الگو و بحث پیشرفت مبتنی بر الگوی اسلامی ایرانی باشد و دیگر اینکه مردم نقش اساسی در این موضوع داشته باشد نه اینکه فرصت‌ها شانسی و براساس مناسبات توزیع شود.

وی تصریح کرد: وقتی ماشین و ساختار دولت این توانمندی را داشته باشد که اولا مانع مردم در بروز ظرفیت‌ها نشود و ثانیا خود نیز کمک کند که ظرفیت‌ها تقویت شود و از این طریق است که ما شاهد پیشرفت در عرصه‌های مختلف اقتصادی هستیم.

ولایتی نیز در ادامه گفت: بنده مطالبی که به آنها اشاره نشد را می‌گویم هرچند بخشی از آن به حوزه سیاسی مربوط می‌شود اما ارتباط آن نیز با مسائل اقتصادی قطعی است.

وی به آشتی با دنیا اشاره کرد و اظهار داشت: اگر ما با دنیا آشتی نکنیم و روابطمان را توسعه ندهیم به خصوص با همسایگان در آن صورت بسیاری از ظرفیت‌های اقتصادی در صحنه منطقه را نمی‌توانیم استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه همکاری‌های منطقه‌ای برای ما یک فرصت است افزود: اگر همکاری‌های اکو و دی هشت را فعال و راه‌های جدید را باز کنیم و با کشورهای نزدیک مثل عراق و سوریه، لبنان و پاکستان… ارتباط برقرار کنیم بسیار پسندیده است.

ولایتی در ادامه به آشتی داخلی اشاره کرد و گفت: دامنه اصولگرایی وسیع است کسی که نظام قانون اساسی و ولایت فقیه را قبول دارد اصولگرا است چرا عده‌ای از متخصصین خانه نشین شده‌اند ما باید از آنها دعوت به کار کنیم. همانطور که مردم انقلاب و دفاع مقدس را به پیروزی رساندند این اقتصاد را هم که حق مردم است با نظارت دولت به موفقیت می‌رسانند.

روحانی اظهار داشت: من فکر می‌کنم مشکل اساسی ما این است که حرکت اقتصادی ما در این هشت سال اخیر تناقضی را بین سیاست‌های تسلیمی، ابلاغی و اجرایی نشان می‌دهد بعد از ۲۰ سال بحث راست و چپ در نهایت مجمع تشخیص مصلحت نظام به چشم انداز ۲۰ ساله رسید.

وی افزود: چشم‌انداز توسعه مبنایی برای توسعه کشور است و این مطلب را عنوان کرد که ما باید توسعه محور و در پی تولید باشیم نه مصرف متاسفانه در عمل راه و مسیر دیگری پیوده شد و ما در این بین فرصت‌های بسیاری زیادی را از دست دادیم مردم باید به این نکات توجه کنند درآمد ارزی در طول این هشت سال برابر درآمد ارزی از قبل و بعد از انقلاب بوده است بیش از ۷۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم ولی متاسفانه تولید ناخالص ملی ما از ۶.۹ به منفی رسیده و در سال جاری نیز پیش بینی منفی می‌شود.
روحانی خاطر نشان کرد: ما امروز مشاهده می‌کنیم در پارس جنوبی همسایه ما روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت استفاده می‌کند/.
روحانی با بیان اینکه کل فاز‌های فعال ما هشت عدد است تصریح کرد: همسایگان ما معادل ۲۲ فاز استفاده و سه برابر کشور ما از گاز بهره برداری می‌کنند بنابراین فرصت‌های عظیمی را امروز از دست می‌دهیم.

رضایی اظهار داشت: این بحث‌های انجام شده اولین بار نیست که صورت می‌گیرد ما از مشروطه با کشور ژاپن شروع کردیم و اقتصاد ما اقتصاد پهلوی شد و ژاپن پیشرفت کرد از زمان انقلاب ما با کره و چین شروع کردیم آن کشورها پیشرفت کرده و ما عقب ماندگی داریم.

رضایی بابیان اینکه این بحث‌ها بسیار زیاد انجام شده است افزود: تمامی این بحث‌ها را شصت سال است که داریم تکرار می‌کنیم لذا باید در این راستا فکر اساسی کنیم دولت باید درست شود چرا که اقتصاد در ایران صاحب ندارد با این همه سیاست گذاری و چشم انداز چرا هنوز کار اساسی صورت نگرفته است.

وی تصریح کرد: دولتی که در ایران داریم که از نظر ساختار کار کرد و مدیریت باید متحول شود هزینه‌‌ تصمیم گیری‌های غلط بیشتر از هزینه‌های دشمن به کشور آسیب وارد می‌کند.

رضایی با بیان اینکه هزینه‌ای که آمریکا و اسرائیل از بعد اقتصادی به ما وارد می‌کنند کمتر از هزینه تصمیم گیری‌های نادرست است خاطر نشان کرد: عدم تخصیص درست منابع به فعالیت‌های اقتصادی،‌ کشاورزی و صنعتی بدون هدف و برنامه و دخالت متخصصین است لذا می‌بایست برای این کار فکر اساسی کرد.

حداد عادل گفت: دوستان بیشتر به نتیجه مورد نظر اشاره می‌کنند بنده تاکید بر روش می‌کنم چون نتیجه درست از روش درست حاصل می‌شود بنده تلاش خواهم کرد توجه به بخش خصوصی بکنم.

وی تصریح کرد: ما باید به بخش خصوصی اعتماد کنیم و از مشورت و مدیریت بخش خصوصی  کمک بگیریم اجرای قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و قانون هدفمند سازی یارانه‌ها طبق قانون مهم است.

حداد عادل با بیان اینکه دولت من باید بر بازار ارز یعنی واردات و صادرات نظارت کند تاکید کرد: با بل بشوی صادرات و واردات نمی‌توان اقتصاد را کنترل کرد بنده در نظر دارم در ریاست جمهوری معاونت تولید و اشتغال ایجاد کنم آموزش باید معطوف به کار متحول شود ما آموزش معطوف به کار باید داشته باشید و پژوهش معطوف صنعت دولت من پیشرفت دانش بنیان و اصلاح نظام بانکی را مهم می‌داند.

در بخش دوم مناظره، حیدری سوالهایی را درباره سیاست‌های کلان اقتصادی کشور مطرح کرد و از نامزدها خواست که با گزینه‌های  “سوال غلط است” و “من جواب نمی‌دهم” به سوال پاسخ دهند و در صورتی که پاسخ دیگری داشتند، آن پاسخ باید تک کلمه‌ای و نامزدها باید از ارائه توضیح پرهیز کنید.

محمدرضا عارف گفت: برگزاری مناظرات به این شیوه در شأن کاندیدای ریاست جمهوری نیست و خوب بود که بحث شده و هر کاندیدایی برنامه خود را مطرح می‌کرد.

وی ادامه داد: من به احترام دوستان قسمت اول را جواب دادم اما واقعا برگزاری تست لزومی ندارد، مگر ما می‌خواهیم در کنکور یا آزمونی شرکت کنیم؛ لذا من به احترام مردم در این جلسه می‌نشینم و به سوال‌ها پاسخ می‌دهم.

رضایی با بیان اینکه صدا و سیما باید هر ۸ کاندیدا را رئیس جمهور بداند و خودشان باید با یکدیگر گفتگو کنند، گفت: من آدم صبوری هستم و از اول جلسه به دنبال این هستم که ببینم که این جلسه به کجا می‌رسد چرا که این حرف‌های تکراری و به صورت جویده و جویده هم به مردم آسیب می‌زند و هم به ۸ کاندیدا توهین می‌شود.

رضایی ادامه داد: اگر ما از همان اول شئونات ریاست جمهوری را رعایت نکنیم یعنی نمی‌خواهیم دولت قوی تشکیل دهیم.

عارف در این میان گفت: خواهشمندیم در دو مناظره بعدی تجدید نظر جدی شود، در این مناظرات باید از هر کاندیدا شیوه اجرای مناظره‌ها را درخواست می‌کردند چرا که ما می‌خواهیم با هم رقابت کنیم.

وی ادامه داد: صدا و سیما با چه مجوزی بدون نظر ما ۸ نفر برنامه گذاشته است.

حیدری در پاسخ به عارف گفت: این مدل به تصویب ستاد انتخابات کشور رسیده است که قانونی است.

سوال اول: در شرایط فعلی آیا با درخواست کارفرمایان برای کاهش سهم کارفرما از بیمه تأمین اجتماعی موافقت می‌کنید؟

غرضی:خیر

قالیباف:خیر

ولایتی:به نظرم نمی شود با بله و خیر جواب داد بلکه بستگی به شرایط کارفرما و فعالیت آن دارد.

جلیلی: سوال کامل نیست.

حداد عادل: من موافقم.

عارف: نظری ندارم.

رضایی: این سوال غلط است.

روحانی: برای کوتاه مدت موافقم

سوال دوم: با کدام سیاست مالیاتی موافقید؟ کاهش مالیات شرکت‌ها برای تشویق تولید و سرمایه‌گذاری یا افزایش مالیات شرکت‌ها برای کاهش وابستگی به نفت.

قالیباف: سوال اشکال دارد و من با رابطه بین درآمد و مالیات موافقم.

ولایتی: با کاهش مالیات موافقم.

جلیلی: سوال کامل نیست.

حداد عادل: با کاهش مالیات برای تشویق تولید موافقم.

عارف: نظری ندارم.

رضایی: با کاهش مالیات برای تشویق تولید موافقم.

روحانی: سوال به طور کلی درست نیست بلکه برای کوتاه مدت موافقم.

غرضی: تا وقتی نرخ ارز تثبیت نشود و تورم مهار نشود هر کار اقتصادی مشکل خواهد داشت.

سوال سوم: برای تنظیم لایحه بودجه ۹۳ کدام مورد را در اولویت قرار می‌دهید؟ توسعه فناوری اطلاعات، افزایش وام ازدواج یا توسعه روستاها

ولایتی: توسعه روستاها

جلیلی: توسعه روستاها

حداد عادل: توسعه روستاها

عارف: نظری ندارم

رضایی: با این که به کل شیوه اعتراض دارم اما توسعه روستاها

روحانی: سوال اشکالات زیادی دارد اما توسعه روستاها

غرضی: توسعه فن آوری اطلاعات چرا که هر روستایی نیز در این سهیم است

قالیباف: اولویت را به فناوری اطلاعات می‌دهم

سوال چهارم: با توجه به شرایط امروز کشور برای توسعه صنعت و اشتغال کدام راهبرد را انتخاب می‌کنید؟ حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط یا سرمایه‌گذاری در صنایع بزرگ و مادر

جلیلی: حمایت از بنگاه‌های کوچک

حداد عادل: سوال درست نیست و هر دوی اینها می‌تواند با هم باشد اما اولویت من بنگاه‌های کوچک است

عارف: نظری ندارم

رضایی: خود این سوال نشان می دهد که  صدا و سیما نباید چنین سوال‌هایی را تنظیم می‌کرد چرا که این دو حلقه‌های متصل به هم هستند.

روحانی: بنگاه‌های کوچک

غرضی: تا تورم کنترل نشود و نرخ ارز تثبیت نشود هر کاری کنیم خلاف است و این سوال غلط است

قالیباف: من زنجیره اولویتم را دنبال می کنم و در برخی صنایع بنگاه های کوچک و در برخی صنایع بنگاه های مادر

ولایتی: حمایت از صنایع کوچک و متوسط

سوال پنجم: در انتخاب وزرا و مدیران ارشد دولت کدام ویژگی اولویت اول شماست؟ پاکدستی،‌ تجربه، تخصص یا تدبیر؟

حداد عادل: هر ۴ تا با هم چرا که هر کدام از اینها را نداشته باشند من انتخاب نمی‌کنم

عارف: نظری ندارم

رضایی: امام فرمود که به شما وصیت می‌کنم کار را به دست نااهلان و نامحرمان نسپارید پس هم باید محرم باشند و هم اهل و تخصص داشته باشند.

روحانی: سوال درست نیست چرا که همه باید با هم باشند و منفک از هم قابل قبول نیست

غرضی: کسی که سابقه اجرایی نداشته باشد و کارآمدی خود را در جامعه به عرض مردم نرسانده باشد انتخاب نخواهم کرد

قالیباف: سوال را غلط می دانم

ولایتی: هر چهار تا در کنار هم نمی شود یک نفر باید پاکدست باشد اما کار بلد نباشد

جلیلی: سوال غلط است

سوال ششم: با توجه به درآمد محدود حاصل از هدفمندی یارانه‌ها شما کدام تصمیم را اتخاذ می‌کنید؟ کاهش تعداد دریافت کنندگان یارانه، کاهش رقم یارانه‌های نقدی و یا افزایش قیمت بنزین برای تأمین یارانه‌ها.

رضایی: هیچ کدام، ما منابع یارانه‌ها را عمدتا از یک میلیون بشکه نفتی که تبدیل به فرآورده های نفتی خواهد شد تأمین خواهیم کرد و افزایش نسبی در قیمت بنزین.

روحانی: سوال غلط است

غرضی: یارانه‌ای که به تورم کمک کند را من قبول ندارم

قالیباف: سوال غلط است

ولایتی: سوال غلط است

جلیلی: سوال غلط است

حداد عادل: من سوال را سوال خوبی نمی دانم