مراقب سرمایه‌های خود در بورس باشید؟

• رضا سیف پور/ دکترای مدیریت کسب و کار (مدرس سواد مالی)

در یادداشت قبل اشاره‌ای به موضوع سرمایه گذاری، بخصوص سرمایه گذاری در بورس داشتیم. همانطور که می دانید، یکی از مهمترین ویژگی‌های بازار سرمایه، در همه دنیا و از جمله ایران، نوسان پذیری و عدم امکان پیش بینی قطعی آن است. از اینرو اغلب، بررسی و پیش بینی وضعیت این بازار، در مقایسه با بازارهای موازی همچون ارز، سکه، مسکن و یا سپرده‌های بانکی، بسیار دشوارتر است. یکی از دلایل اصلی این دشواری در کشور ما آن است که در اغلب موارد فاکتورهای مهم اقتصادی از روند ثابتی برخوردار نیستند. علاوه بر آن در برهه زمانی فعلی، رخدادهایی همچون تحریم‌ها، عدم شفافیت بازارها و پیچیدگی اقتصاد جهانی باعث شده تا تحلیل‌ها پیرامون آینده بازار، بخصوص بازار سرمایه، بورس و سهام پیچیده‌تر شود. با اینحال تجربه نشان می‌دهد که همواره دو فاکتور اساسی یعنی قیمت نفت و قیمت دلار تأثیر مستقیمی بر این بازار داشته است. خود این دو عامل نیز اغلب از رابطه معنی داری برخوردارند.

در حال حاضر نرخ دلار در محدوده یازده هزار تومان قرار دارد که نسبت به رقم ابتدای سال تنزل کرده است. این درحالی است که تحلیل‌های بسیار زیادی مبنی بر واقعی بودن یا نبودن این نرخ وجود دارد. در عین حال فاکتورهای مختلفی هم وجود دارد که به کمک آن می‌توان نرخ ارز را پیش بینی کرد. یکی از این فاکتورها پیش بینی قیمت ارز بر اساس نرخ تورم کشور است. عامل دیگر هم پیش بینی نرخ ارز بر اساس میزان صادرات و واردات کشور است. مقدار و میزان فروش نفت نیز می‌تواند عامل مناسبی برای تعیین کسری بودجه دولت و قیمت ارز باشد. بررسی همه اینها نشان می‌دهد که روند کاهش نرخ ارز نباید به این سرعت باشد با این حال این کاهش در کنار فروش اندک نفت امری واقعی و مشهود در بازار است. تجربه نشان می‌دهد که معمولاً وضعیت شاخص‌ها در بازار بورس با قیمت دلار رابطه مستقیمی دارد و متغیر پیش نگر هم نرخ دلار است. به عبارت دیگر اگر نرخ دلار رشد کند، بازار سهام به آن واکنش مثبت نشان می‌دهد و بالعکس. این اتفاق در مورد قیمت جهانی نفت نیز صادق است. در اغلب موارد با افزایش قیمت نفت، همچون افزایش قیمت دلار، سهام شرکت‌های انرژی محور افزایش یافته و با کاهش قیمت آن تنزل می‌یابد. شاهد این مدعا هم رخداد آبان ۹۷ است که باعث افت شدید در بازار سهام شد. حال همانطور که در یادداشت پیشین اشاره شد اوضاع به گونه‌ای غیر متعارف در حال شکل گیری است. همانطور که می دانیم قیمت و درآمد حاصل از نفت سیر نزولی یافته و در همان امتداد قیمت دلار نیز تنزل داشته است اما واکنشی که بازار بورس به این دو مؤلفه حساس نشان داده شده است واکنشی طبیعی و قابل انتظار نیست. این درحالی است که سرمایه‌های ریز و درشت در دست شهروندان تمایلی برای حضور در سایر بازارها از جمله ارز، مسکن و طلا از خود نشان نمی‌دهند و با مشاهده وضعیت موجود مسیر بازار بورس را برگزیده‌اند.

با توضیحات فوق به نظر می‌رسد احتیاط همچنان شرط عقل است. سرمایه گذاران محترم بهتر است در چنین شرایطی سبد سرمایه گذاری خود را با دقت بیشتری انتخاب و طراحی کنند. آنچه مشخص است بازار بورس حبابی شده و شاخص‌ها چندان واقعی نیست. لذا به شهروندان عادی، کارمندان و کارگران شریفی که اندک پس اندازی برای سرمایه گذاری کنار گذاشته‌اند پیشنهاد می‌کنم قبل از انفجار این حباب مراقب باشید تا ترکش‌های احتمالی سرمایه و دارایی شما را هدف نگیرد. تاجایی که می‌توانید بخش اعظم سرمایه‌تان را در بازارهای کم ریسک تر سرمایه گذاری کنید.

• ارتباط با نویسنده: ۰۹۱۱۱۳۸۱۷۰۲