از ساحل تا محله‌های انزلی؛ ورزش همگانی ظرفیتی مغفول برای افزایش نشاط اجتماعی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، دکتر مرتضی فلاح کرکان – عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در یادداشتی نوشت:

بی‌تردید می‌توان گفت که شهر بندرانزلی شهری است سرشار از روح ورزش، شهری که مردمانش با فوتبال و نام پرافتخار ملوان زندگی می‌کنند و در هر محله‌اش قهرمانی از رشته‌های گوناگون ورزشی مانند قایقرانی، کاراته، بوکس و… زیست می‌کنند. اما در این شهر ورزشی، حلقه‌ای گم شده وجود دارد: ورزش همگانی، حلقه‌ای که زمینه ساز سلامتی و نشاط عمومی است.
ورزش گروهی و همگانی در کشور ما از پیشینه چندین هزارساله برخوردار است. ورزش‌های گروهی سنتی دارای کارکرد آموزشی، اقتصادی و تربیتی بوده و امروزه نیز می‌تواند عامل مؤثری در فرآیند درونی کردن هنجارهای اجتماعی، کمک به رشد اقتصادی، انسجام و همبستگی اجتماعی، کمک در دستیابی به اهداف انسانی از طریق راه‌های پذیرفته شده اجتماعی به شمار آید.
زندگی صنعتی امروز و مقتضیات آن از جمله بی‌تحرکی ناشی از ماشینی شدن بیش از حد زندگی، ورزش را اجتناب‌ناپذیر کرده است. از طرفی زندگی در دنیای امروز ابتکار عمل را از انسان گرفته و او را دچار فقر حرکتی کرده است. این فقر حرکتی مشکلات عدیده‌ی جسمی، روانی و اجتماعی را برای انسان شهری پدید آورده است. با گسترش روند شهرنشینی، سلامت شهری به عنوان یکی از چالش‌های کشورهای در حال توسعه مطرح شده است. شاخص سلامتی شهروندان یکی از شاخص‌های اصلی برای نشان دادن میزان موفقیت سیاست‌های توسعه پایدار شهری است.
سازمان بهداشت جهانی، ورزش همگانی را از ورزش‌هایی می‌داند که با کمترین هزینه برای همه‌ی افراد جامعه در دسترس باشند و هدف از پرداختن به چنین ورزش‌هایی ارتقای بهداشت سلامت جسمی و روحی جامعه است. ورزش به عنوان راه حل راهبردی و ورزش همگانی به عنوان وسیله‌ای ارزان قیمت و فرح‌بخش می‌تواند این مشکلات را به نحو مطلوب حل کند.
ورزش همگانی پرداختن عامه مردم به ورزش حتی در زمانی کوتاه با توجه به امکانات موجود و شرایط افراد است. این ورزش‌ها شامل ورزش‌هایی از جمله پیاده روی، دوچرخه سواری، کوهپیمایی، دو‌های عمومی و ورزش‌های بومی و محلی است. با توجه به زیست بوم بندرانزلی، ماهیگیری قابلیت تبدیل شدن به یک ورزش همگانی جذاب را خواهد داشت. از طرفی در کنار برگزاری تورهای طبیعت گردی و ساحل گردی می‌توان اقدام به پاک‌سازی محیط زیست نیز پرداخت، اقدامی که خود بخشی از فعالیت‌های فرهنگی به شمار می‌آید. ورزش همگانی نقش مهمی در ارتقاء سلامت جامعه دارد.

ورزش همگانی می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا و چاقی کمک کند. همچنین، فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش استرس و افسردگی کمک کرده و به افراد کمک کند تا با اضطراب مقابله کنند. همچنین افزایش سلامت و نشاط جامعه سبب کاهش هزینه‌های درمانی می‌شود و بهره‌وری نیروی کار جامعه را بالا برده و از این راه به توسعه‌ی جامعه کمک می‌کند. علاوه بر این، ورزش همگانی می‌تواند به ایجاد احساس انسجام و همبستگی در جامعه کمک کند، زیرا افراد با هم تمرین می‌کنند و به اهداف مشترک دست می‌یابند.
سازمان بهداشت جهانی نقش ورزش‌های همگانی را برای سلامتی انسان و جلوگیری از امراض قلبی، فشار بلند خون و دیابت، سرطان روده و سرطان سینه در زنان موثر دانسته است. مطالعه‌ای که روی ۱۲۶ کشور جهان انجام شده، مشخص گردید که هر چند ۹۲ درصد از این کشورها، تربیت بدنی را اجباری و لازم الاجرا برای تمامی اقشار جامعه می‌دانند، تنها در ۷۱ درصد کشورها، تربیتبدنی با نیازهای اجتماعی هماهنگ و در ۲۹ در صد موارد وسیله‌ای برای رسیدن به اهدافی غیر از ماهیت ورزش است. در مورد کشورهای در حال توسعه، در ۶۰ درصد موارد، سیاستهای ورزشی در حد شعار و روی کاغذ باقی میماند.
اهمیت سلامتی روحی و جسمی شهروندان به حدی است که امروزه تمام کشورهای جهان با هزینه‌های کلان برای نهادینه‌سازی فرهنگ ورزش همگانی در بین شهروندان خود تلاش کرده و ترغیب می‌کنند. این موضوع باعث شده است که سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی برای توسعه ورزش در اکثر کشورها انجام شود و سهم بالایی از تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی به ورزش اختصاص یابد.

این سهم در بسیاری از کشورها بین ۲.۰ تا ۵ درصد را شامل می‌شود. در کشور ما با اینکه همگان به اهمیت ورزش، به‌خصوص ورزش همگانی آگاه‌اند، اما در عمل چندان توجهی به آن نمی‌کنند. عدم خلاقیت و تنوع در ارائه برنامه‌های ورزش همگانی باعث شده است که جذابیتی برای مردم نداشته باشد و مردم گذران وقت در خانه را به ورزش و دورهمی‌های فعالانه ترجیح دهند. کمی با تغییر نگرش مسئولان و مردم نسبت به ورزش همگانی و نوع برنامه‌ریزی برای این حوزه می‌توان رونق زیادی به ورزش و سلامت جامعه داد. برای این امر قدم اول خلق ارزش است که پایه و اساس هر کار و برنامه‌ای است. با استفاده از برنامه‌های خلاقانه و متفاوت برای هر قشر در جامعه می‌توان آن جامعه هدف را با اشتیاق و با پای خودشان به میدان ورزش کشاند.
ترویج ورزش‌های همگانی، استفاده از وسایل ورزشی مانند توپ، طناب و کش  در مراکز تفریحی عمومی مانند پارک‌ها، افزایش دسترسی مردم به باشگاه‌های ورزشی با متعادل نمودن شهریه باشگاه‌ها، ایجاد ایستگاه‌های دوچرخه سواری و یا اسکوتر رانی، پرداختن به بازی‌های سنتی و گروهی هر فرهنگ، پرداختن به پیوست ورزش همگانی برای پروژه‌های مختلف عمرانی و اقتصادی، ایجاد پارک ویژه بانوان و آموزش افراد ازسنین خردسالی می‌تواند اقدامات خوبی برای شروع یک حرکت عظیم ورزشی در کشور باشد.

این حرکت می‌تواند با ایجاد موج افزایش سلامت و کاهش بیماری‌ها در جامعه همراه باشد که موجب رشد اقتصادی چشمگیری در کشور خواهد شد، چرا که پیشگیری بهتر و کم هزینه‌تر از درمان است.  علاوه براین با رونق ورزش در کشور، افزایش اشتغال را نیز شاهد خواهیم بود که این موضوع نیز می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک شایانی کند.