زنگ زبان مادری در مدارس گیلان نواخته می‌شود | آموزش زبان گیلکی در مدارس
پرویز فکر آزاد اظهار داشت: با مساعدت و موافقت آموزش و پرورش از این پس دانش آموزان مدارس گیلان دو ساعت در هفته زبان مادری شان را خواهند آموخت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از ایرنا، نویسنده، پژوهشگر و برگزار کننده کارگاه های آموزش زبان گیلکی گفت: با مساعدت و موافقت آموزش و پرورش از این پس دانش آموزان مدارس گیلان دو ساعت در هفته زبان مادری شان را خواهند آموخت.
پرویز فکر آزاد با اشاره به اهمیت زبان مادری در حفظ هویت فرهنگی اظهار داشت: این طرح مورد موافقت اداره کل آموزش و پرورش قرار گرفته و در حال طی مراحل اداری است.
وی خاطرنشان کرد: طرح پیشنهادی کارگاه زبان مادری در مدارس به صورت قصه گویی، خوانش داستان و شعر گیلکی قابل فهم برای کودکان مقطع دبستان است.
به گفته وی هر ماه یک قصه ترجیحا دارای شعر کودکانه، توسط معلم همان کلاس با گویش و لهجه‌ی همان منطقه با کودکان کار می‌شود. قصه‌ها در دو سطح سالهای اول دبستان و سالهای آخر آن می‌تواند طراحی شوند و بخشی از این دو ساعت، قصه خوانده و اجرا می‌شود.
این کنش گر فرهنگی تصریح کرد: در هر ماه، هفته اول، کودکان فقط گوش می‌کنند و هرکدام ابتدا به فارسی درک و فهم خود را در صورت تمایل (و نه اجباری و به صورت درس پس دادن) از قصه بیان می‌دارند.
فکر آزاد خاطرنشان کرد: معلم به هیچ‌وجه سخت‌گیری نمی‌کند و بچه‌ها در خوانش داستان با هر لهجه‌ای که دارند باید آزاد باشند و تشویق شوند حتی اگر اشتباه بخوانند. (البته این روش برای بچه‌هایی که هنوز سواد کافی ندارند به شیوه‌ی کاملا شفاهی انجام می‌گیرد).
این پژوهشگر زبان گیلکی افزود: قصه و داستان می‌تواند از قصه‌ها و داستانهای موجود فارسی و ترجمه‌ی آنها صورت گیرد. هر داستانی که معلم با نظر آموزش و پرورش محل، آنرا به گویش منطقه‌ی خود ترجمه می‌کند. مهم اینست که فضای کلی داستان جذاب و شاد باشد و بچه‌ها با آن ارتباط بگیرند.
فکر آزاد گفت: البته در یکی دو سال اخیر چند قصه طراحی کرده‌ام و می‌شود در رشت و غرب و مرکز استان در صورت تایید آموزش و پرورش، ملاک اولیه‌ی کار بحساب آید.
وی تصریح کرد: طرح کلی کار می‌باید به ابتکار معلم و آموزش و پرورش هر منطقه جغرافیایی با گویش منحصر همان منطقه انجام گیرد؛ و بدیهی ست که معلمان در صورت نیاز می‌توانند به ابتکار اداره هر شهر، در این زمینه آموزش ببینند.
وی اذعان کرد: قطعا ما در زمینه آموزش زبان مادری تجربه‌ی چندانی نداریم و تازه باید شروع و کسب تجربه کنیم. ولی باید قدم‌های اول را برداشت. در ابتدا برای آموزگاران مدارس کارگاه آموزش زبان و چگونگی کار با کودکان برگزار می شود.
این پژوهشگر فرهنگی با اشاره به اهمیت زبان مادری در جهان از بعد اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی متذکر شد: وقتی در یک جامعه متکثر هر قومی به زبان مادری خودش صحبت و زندگی کند قطعا از رادیکالیسم پرهیز خواهد کرد.
وی اظهار داشت: در جغرافیای گیلان از دو و نیم میلیون جمعیت تقریبا ۷۵ درصد جمعیت گیلک زبان هستند. خود گیلکی شامل بیه پس و بیه پیش و گیلکی کوهستانی گالش هستند و عده ای از گیلانی ها نیز تالشی صحبت می کنند اما آمار دقیقی نداریم . در غرب مازندران نیز گیلکی صحبت می کنند.
فکرآزاد در خصوص وضعیت زبان گیلکی و اهمیت حفظ آن گفت : اکنون در حوزه کودکان و بخش نوجوانان تقریبا این زبان تکلم نمی شود و فعلا اغلب میانسالان به این زبان سخن می گویند بنابر این اگر سیستم آموزش و پرورش، مراکز فرهنگی، رسانه ها بخصوص صدا و سیما به آموزش زبان گیلکی و تالشی نپردازند قطعا حیاتش را از دست خواهد داد.
وی با اشاره به تجربه تلاش برای احیای زبان قومی و مادری در کشورهایی نظیر ولز و نروژ گفت :با این که زبان مادری باید در خانه صحبت شود اما با توجه به شرایط کنونی زبان گیلکی نیاز داریم از طریق آموزش و پرورش این کار را بکنیم.
این مدرس زبان گیلکی در خصوص این که آیا کودکان سایر اقوام ساکن در گیلان نیز باید در کلاسها حضور بیابند گفت: بچه هایی که مهاجرند نیز چون ساکن هستند بهتر است که با زبان منطقه ای که زندگی می کنند آشنا شوند اجباری در فراگیری نیست ولی می توانند آشنا شوند.
وی خاطرنشان کرد: در مناطقی از گیلان که زبانهای دیگری مثل تالشی و غیره صحبت می کنند نیز آموزش به زبان مادری همان منطقه خواهد بود.
این پژوهشگر و فعال فرهنگی با بیان این که جامعه امن جامعه‌ای ست که سرشار از اعتماد و کسب تجربه از یکدیگر باشد خاطرنشان کرد: زبان مادری جامعه را امن‌تر می‌کند و از افراطی گری دور می‌نماید.
فکر آزاد اظهار داشت: همه اقوام با همه‌ی تکثری که دارند و با هر گویش و زبانی که صحبت و زندگی می‌کنند حول زبان ملی با هم مراوده و مشارکت دارند و در تاریخ کشور این را به اثبات رسانده‌اند.
این پژوهشگر فرهنگی خاطرنشان کرد: در اهمیت زبان مادری همین بس که دنیا متوجه این موضوع شده که کسانی که به زبان مادری خود تکلم نمی کنند در مقاطعی از زندگی دچار افسردگی می شوند و این مساله ناهنجاری های زیادی را در جامعه بوجود می آورد.
فکر آزاد با قدردانی از مدیرکل آموزش و پرورش گیلان برای همراهی با این طرح گفت: ما الگویی برای آموزش زبان گیلکی درست کردیم و از همه کارشناسان می خواهیم که درر زمینه ادبیات شعر و آموزش به کودکان به ما کمک کنند.
محققان زبان گیلکی را از گروه زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی می دانند که زبان مادری اکثر مردم استان گیلان و جوامع کوچکتری در استانهای مجاور، از جمله استانهای مازندران، استان قزوین و نیز در استان تهران است. گیلکی از شرق با گویشوران مازندرانی و از غرب با گویشوران تالشی و از جنوب با گویشوران تاتی همجوار است و در درون محدوده خود دارای گونه‌هایی است.
گیلان دارای حدود ۴۰۰ هزار نفر دانش آموز است که با توجه به تحصیل حدود ۱۸۱ هزار دانش آموز در مقطع ابتدایی این اقدام می تواند نوید بخش روزهای بهتری برای زبان گیلکی باشد.
دیدگاه