نقش ارزنده معلمان در بسط مفاهیم حقوق شهروندى

از ابتدای قرن بیستم، برای نخستین بار در تاریخ بشر بیش از نیمی از جمعیت جهان ساکن شهرها شده اند و این هجوم، گاها سراسیمه و حساب نشده در برخی از جوامع، باعث پدید آمدن ضعف ها و نارساییهایی پر شمار در عرصه‌ی مدیریت شهری گردیده که این مهم در فقر و فلاکتی که گریبانگیر اقشار و دهکهای پایین شده و در نابرخورداری اقشار بیشتری از حقوق شهروندی جلوه گر می گردد.
جمعیت شهری جهان از ۳۰۰ میلیون نفر در ۱۹۵۰ به دو میلیارد و هفتصد میلیون در سال ۲۰۰۰ میلادی رسید، یعنی رشد جمعیت شهری نزدیک به دو و نیم درصد و افزایش جمعیت شهرنشینی هر ساله حدود ۵۵میلیون نفر، بوده است.
حال با در نظر گرفتن این نکته که ظرفیت رشد و اعتلای هرچه بیشتر کشورها برای دستیابی به اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وابسته ی مستقیم به توانایی اداره ی امور شهرهاست، در می‌یابیم به چه سبب مقوله ی مدیریت شهری امروزه نقشی بسیار خطیر در جوامع پیشرفته‌ی امروز پیدا کرده است، که تجلی آنرا در امور متنوعی از انتقال فناوری اطلاعات تا ایجاد سرمایه اجتماعی توسط منابع انسانی ملاحظه می کنیم.
لازم به ذکرست که پارادایم مدیریت مطلوب شهری بیانگر این نکته است که امروزه در توسعه ی شهری به غیر از دولت، اعم از ملی یا محلی دو بازیگر یا شریک، یعنى جامعه ی مدنی و بخش خصوصی وجود دارند که هر کدام اجزا و عناصر متشکله ی خود را داشته و در صورت بازشناسی دقیق و استفاده ی درست ازین سرمایه های اجتماعی، قدم های بزرگی در راستای مدیریت مطلوب شهری می توان برداشت.
دراین مقاله بر سر آنم که گر ز دست برآید، به یادآوری نقش یکی از این سرمایه های اجتماعی، قشر شریف فرهنگیان بپردازم، که بحق میتوان گفت پیاده نظام سپاه آموزش و پرورش هستند.
آیا نه اینکه رسالت خطیر آموزش و پرورش نهادینه کردن فرهنگ شهروندی است؟ و آیا نه اینکه فرهنگ شهروندی نقشی اساسی و بی بدیل در تسهیل و خلاق سازی مدیریت مطلوب و یکدست شهری ایفا می کند؟ پس چرا غافلیم از نسل نوباوه و نوجوانی که در جامعه ی امروز در حال رشد و بالیدنند؟
نسلی که در صورت ارتباط گیری صحیح و آموزش مهارت های زیست شهری در کنار تحصیل به منظور استفاده از توانمندی و ظرفیتهای بالقوه دانش آموزان و دانش پژوهان در مباحث مدیریت شهری می تواند، آهنگ قدمهای این مرز و بوم را بسوی رشد و توسعه و اعتلا به چندین برابر برساند.
این وظیفه ی دشوار، امروز و همیشه دستان زحتمکش و کارآزموده ی فرهنگیان عزیز را می بوسد.
بیاییم با دیدی بازتر و جامع الطاف تر به این قشر تحصیل کرده ی با سواد بیاندیشیم و ببینیم کدام قشر را می توان یافت که بیشتر از فرهنگیان با مقوله‌ی آموختن و آموزانیدن سروکار دارند؟
در چند دسته، رسته، صنفی و گروه شغلی می توان سراغ داشت که ارتباط وسیعی را که قشر فرهنگی امروز با نسل در حال آموختن و شهروندان جامعه ی فردا دارد.
به صراحت بگویم نقش جامعه‌ی فرهنگی نقش کلیدی درمهندسی افکار شهروندی است و با توجه به ظرفیت های آموزش و پرورش و شهرداری لازم است، این دو دستگاه از ظرفیتهای یکدیگر در ارتقائ فرهنگ شهری بهره برداری نمایند و به نظر میرسد رسالت خطیر آموزش و پرورش نهادینه کردن فرهنگ شهروندی و شهروند مداری می‌باشد.
یکی از مهمترین رسالت های خطیر این اساتید و معلمان مومن و دانشمند، فرهنگ سازی و توانمند کردن پایه های سنی مختلف برای ارتقا فرهنگ شهروندی است و این مهم به سرانجام نخواهد رسید مگر اینکه تعامل لازم در میان خانواده و محیط های آموزشی با شهرداری در جریان باشد.
بیاییم با دیدی روشنفکرانه همکاری هایی که تا پیش از این به صورت جدی نبوده و هم اکنون مجال پیاده سازی آن ما را هست را جدی تر بگیریم و مقوله ی ساماندهی فرهنگی شهر را به کف کفایت این عزیزان بسپاریم و ازیشان حمایت های لازم را به عمل آریم.
چالشهای ریز و درشت فرهنگ شهری که امروزه در برابر ماست از آن جمله به فرهنگ جمع آوری و تفکیک زباله میتوان اشاره کرد، فرهنگ ترافیک فرهنگ آپارتمان نشینی فرهنگ استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و ایجاد شفافیت مالى این همه و همه را مطمئن هستیم که می توانیم با همکاری و اعتماد به همین فرهنگیان فرهیخته و ساعی به سرعت حل کنیم که این آموزه ها در برگیرنده یادگیری دانش، مهارت و ارزشهای شهر نشینی است که کودک را درگیر مشارکت با اجتماع و محیط پیرامون خود می کند .
از یاد نبریم سه عنصر اصلی شهروندی چون نظام حقوقی، حس عضویت شهروندی و حس تعلق و وابستگی اجتماعی در وضعیت ارتباطات بین فرهنگی هر جامعه ای اثرگذاربوده و این آموزشها با ارتقاء فرهنگ شهروندی ارتباط مستقیم داشته و کیفیت مشارکت آنان در امور جامعه به عنوان یکی از الزامات اساسی سرمایه اجتماعی و شاخص های توسعه فرهنگی یافتگی نقش موثری دارد.
نویسنده بیش از بیست سال در کلاسهایش مشق حقوق شهروندى کرده و به چشم و به جان نقش اثرگذارى معلمان در بسط مفاهیم حقوق شهروندى را لمس کرده و حالیا چه توان موثرتر از استفاده از پتانسیل معلمان در جذب مشارکت عمومى در ساحت مدیریت شهرى است؟
و کلام آخر این که بیاییم همگی دیدگان را بگشاییم که چشم بستن بر قشر معلم و متعلم چشم فرو بستن به کلیت جامعه ی فرداست.

*هلن حقدوست / فعال فرهنگی- دبیر آموزش و پرورش- دانشجوی دکترای مدیریت گردشگری

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.