نگاتیوهایی که نم می کشد/حاصل عمر عکاس گیلانی در آستانه نابودی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا هر چند عکاس بین المللی گیلان پیشنهادهای زیادی از کشورهای مختلف داشته اما ماندن در ایران را ترجیح داده تا نگهداری از مجموعه ۳۰۰ هزار نگاتیوی به مهمترین دغدغه زندگی اش تبدیل شود.

رضا اکبری در مهر نوشت:از انزلی که به سمت غرب گیلان حرکت کنید، گالری عکس کوچک پور نظر هر کسی را به خود جلب می کند. مغازه ای چسبیده به یک رستوران خانوادگی که عکاس قوم شناس گیلانی حاصل سالها عمر خود را به در و دیوار آن آویخته تا نشان دهد که حتی اگر به هنرمند بی مهری شود هم نمی توان چشمه ذوق و هنرش را خشکاند.

وارد نمایشگاه که می شوی دیدن آن همه عکس میخکوبت می کند و مثل بچه ای  که از ذوق حضور در شهربازی، نمی داند اول باید کدام وسیله را سوار شود، نمی دانی دیدن عکس ها را باید از کجا شروع کنی.

عکسهایی که در پس خود داستان های زندگی  نهفته داشته و به مدد توصیف های حس برانگیز کوچک پور، زیبایی چندین برابر پیدا می کنند.

محمد کوچک پور نه از آن دسته عکاس هایی است که به مدد دیجیتال و فتوشاپ عکاس شده اند و نه از آنهایی که عکاس بودن را تنها بخاطر به اصطلاح کلاسش انتخاب کرده اند. دغدغه کوچک پور حفظ هویت ها و انتقال آنها به نسل آینده است و در همین راه عمر خود را صرف زندگی با مردمی کرده که هویت این سرزمین اند و حالا بعد از گذشت ۳۵ سال از ورودش به دنیای عکاسی، تنها دغدغه اش حفظ و نگهداری ۳۰۰ هزار قطعه از نگاتیوهایی است که هر کدام روایتگر داستان یک زندگی است.

وی که متولد روستای کپور چال از توابع شهرستان انزلی است، عکاسی را از سال ۱۳۶۰ و با ابتدایی ترین امکانات و بدون هیچ گونه آموزشی شروع کرده و به گفته خودش در آن زمان تحت تاثیر محیط پیرامون، عکاسی از طبیعت را انتخاب می کند.

اما طولی نمی کشد که زندگی مردم، فرهنگ و آداب و رسوم اقوام چنان او را جذب می کند که از همان سالهای نخستین عکاسی، به ثبت هویت های قومی و فرهنگی روی آورده و بیشتر شاهکارهای عکاسی اش را در این حوزه خلق می کند.

کسب مقام های برتر در جشنواره های داخلی و خارجی که از مهمترین آنها می توان به برنده سه دوره مسابقه عکاسی جهانی آساهی شینبون ژاپن و برنده جایزه از انجمن بین‌المللی خلاق انگلستان به همراه مدال برنز فیاپ عکاسی آمریکا  اشاره کرد و برپایی چندین نمایشگاه در داخل و خارج از کشور، تنها بخش کوچکی از افتخارات این هنرمند عکاس است.

۳۰۰ هزار نگاتیوی که نم می کشند

وی درباره سالهای فعالیتش می گوید:  در طول سالها عکاسى، به اکثر استان هاى ایران و  برخى کشورها سفر کرده و طبیعت، فرهنگ و باورهای مردم آن سامان را به تصویر کشیده ام و حاصل این تلاش ها  ۳۰۰ هزارقطعه عکس است که در مجموعه شخصى ام از آنها نگهدارى مى کنم.

کوچک پور که بیشتر اوقات خود را در میان روستاییان و در ییلاقات گیلان سپری می کند درباره آثارش توضیح می دهد: تعداد زیادی از آثارم مجموعه عکس هایی هستند که به آنها عکس های سریالی می گویم چرا که این مجموعه عکسها  از افرادی خاص و در طول بازه زمانی ۲۵ سال ثبت شده و در مدت این ۲۵ سال، شادی ها، غم ها مشکلات و شیرینی های زندگی شان را به تصویر کشیده ام.

عشق و علاقه این هنرمند به آدمهای عکس هایش به حدی است که برای تمام آنها توصیفی دارد. وی عکس دختر بچه ای که خواهر کوچکتر خود را به دوش کشیده و در حال انجام تکالیف مدرسه اش است را نشان می دهد و می گوید: هرکدام از این عکس ها حکایتی دارند.این دخترک زیر بار تکلیف است و آن پیرمرد روستایی که هیزم به دوش می کشد، پدری است که در توصیفش تنها می توان گفت پدرم، کمرم از خم سنگین نگاهت خم باد.

وی که بعد از سالها تلاش بی وقفه در زمینه ثبت هویت و قوم شناسی گیلان  هم اینک در حال ویراستاری عکسهایی است که طی این سالها ثبت کرده است، درباره بزرگترین دغدغه اش توضیح می دهد: متاسفانه علیرغم وجود عکاسان خلاق و با استعداد در این مرز و بوم اما امکانات عکاسی در کشور محدود است. برای مثال یکی از دغدغه های من نبود امکانات لازم برای اسکن نگاتیوهایی است که از ۳۵ سال پیش تا حالا آنها را با چنگ و دندان نگهداری کرده ام و امروز متاسفانه به دلیل شرایط آب و هوایی گیلان و وجود رطوبت زیاد، در حال خراب شدن هستند.

کوچک پور ادامه می دهد: امکانات اسکن نگاتیو در ایران وجود ندارد و عکاسی مثل من، می بایست به ناچار نگاتیوهایش  را برای اسکن شدن به اروپا بفرستد چرا که یک عکاس، هرچقدر هم حرفه ای باشد مدت زمان محدودی می تواند از نگاتیوهایش نگهداری کند.

وی درباره ضرورت حفظ نگاتیوهایش توضیح می دهد: جدای از علاقه زیادی که به تک تک آثارم دارم، این آثار بخشی از هویت  سرزمینم بوده که حفظ و نگهداری آنها کمک زیادی به شناخت نسل آینده از هویت ملی و قومی می کند.

کوچک پور می افزاید: اهمیت این عکسها را زمانی فهمیدم که مجموعه عکس هایم از مسابقات سوارکاری زنان در ایلات تالش در نمایشگاه جهانی ورد پرس در کشور هلند به نمایش گذاشته شد. یادم می آید در آن زمان کسانی که از نمایشگاه بازدید می کردند، با تعجب از من می پرسیدند که آیا در ایران هم چنین برنامه هایی اجرا می شود؟ و برایشان جالب بود که این عکس ها از لحظه آغاز مسابقات تا مرحله اهدای جوایز به تصویر کشیده شده بود.

بی مهری هایی که دلسرد کننده اند

اگرچه آثار این عکاس گیلانی همواره از سوی کشورهای خارجی با اقبال مواجه شده و در جشنواره ها و نمایشگاه های معتبر دنیا به نمایش در آمده است اما، کوچک پور از بی مهری برخی مسئولان می گوید و بعضی برخوردهای نامهربانانه که موجب دلسردی اش شده اند.

وی در این باره بیان می کند: همه با دیدن عکسها، به به و چه چه می کنند اما وقتی زمان حمایت می رسد به خصوص اگر که حمایت مالی باشد، همه پا پس می کشند. این رفتارها گاهی وقتها آدم را دلسرد می کند تا جایی که با خودت می گویی بگذار همه چیز را رها کنم و بروم اما وقتی دوباره بین مردم می روی و با آنها ارتباط می گیری، انگار دوباره برای ادامه انگیزه پیدا می کنی و آنوقت است که حتی مغازه کوچکت هم بهترین و بزرگترین گالری می شود تا تو در محیط آن، لذت دیدن زحمات چندین ساله ات را با دیگران قسمت کنی.

هنرمند گیلانی می افزاید: بعد از چاپ مجموعه کارت پستالی و دو زبانه « انزلی شناسی» درصدد تهیه چنین مجموعه ای باعنوان گیلان شناسی بودم تا بلکه بتوان با حمایت مسئولان، پوسترهای استاندارد که شامل بخش بندی گیلان با مضمون هویت شناسی باشد تهیه کرده و در اختیار گردشگران داخلی  و خارجی قرار دهم اما، با مراجعه به چند نهاد و ارگان در شهرستان تنها چیزی که دیدم بی تفاوتی و بی مهری مسئولان بود.

کوچک پور ادامه می دهد: این در حالی است که بعد از برگزاری نمایشگاه در کشورهای سوئیس، آلمان، سوئد و لبنان،  نماینده یونسکو به سراغم آمد و پیشنهاد داد تا با در اختیار گرفتن تمام امکانات و تجهیزات لازم، مجموعه عکس هایی درحوزه قوم شناسی را در کشور نپال تهیه کنم  و برای تصمیم گیری دو ماه به من فرصت داده شد. شاید باورتان نشود ولی وقتی به ایران برگشتم و دوباره به جنگل رفتم، همه پیشنهادهایی که به من شده بود را فراموش کردم. ولی امروز اعتراف می کنم که پشیمانم!

با وجود اینکه بی مهری مسئولان حاصل یک عمر تلاش بی وقفه کوچک پور در ثبت آداب و سنن  قومیت های کشور را به ورطه نابودی کشانده است اما وی همچنان امیدوارانه  در مورد برنامه های آینده اش می گوید: پیشنهادات زیادی درخصوص برگزاری نمایشگاه درنقاط مختلف ایران و جهان داشته ام که در آینده نزدیک در راستای مردم شناسی و هویت شناسی اقوام ایرانی، نمایشگاهی از آثارم را در دانشگاه «هاروارد» به نمایش خواهم گذاشت تا به عنوان نماینده کشورم، معرف بخشی از فرهنگ این سرزمین باشم.

از گالری کوچک پور که بیرون بیایی،لذت دیدن آثار وی آنقدر ذهنت را مشغول می کند که شاید فراموش کنی حاصل سالهای عمر یک عکاس بین المللی در حال از دست رفتن است. شاید نگاه نگران او  وقتی که راجع به نگاتیوهایش حرف می زند را فراموش کنی اما، فراموشی تو چیزی از دغدغه و نگرانی های کوچک پور برای حفظ نگاتیوهایش کم نمی کند. ۳۰۰ هزار نگاتیوی که مجموعه ای نفیس از قوم شناسی و هویت ملی این سرزمین محسوب شده و نگهداری از آنها به نوعی وظیفه همگان است