بازاریابی گردشگری با ابزار «گردشگری فیلم»

چند شب پیش فرصتی دست داد تا پس از افطار، به ابتکار عضو فرهیخته شورای شهر رشت مهندس رضا رسولی و همت فرشاد نوروزپور سرپرست روزنامه فرهیختگان در گیلان با همراهی تعدادی از اهالی فرهنگ و هنر گیلان زمین سری به یکی از سینماهای قدیمی شهر رشت (سینما سپیدرود)  بزنیم و  به تماشای فیلم سراسر نوستالژی«در دنیای تو ساعت چند است» بنشینیم  تا دیدن لوکیشن های زیبا و اتمسفر فرهنگی این فیلم، انگیزه ای شود برای نوشتن چند سطری درباره قابلیت های گردشگری فیلم در معرفی مقاصد و جذب گردشگر.

می گویند وصف العیش نصف العیش است و مرور خاطرات و زیبایی های گذشته خود شوری در انسان برمی انگیزاند. از این روست که ما وقتی سراغ عکسها و فیلمهای خاطراتمان در گذشته می رویم حال خوبی می یابیم. اگرچه ما برای یادآوری اوقات خوش سفر، گاه به تماشای تصاویر و فیلم های سفرهایمان مینشینیم  اما امروزه بسیاری از فیلم ها ساخته و تهیه می شوند که به تماشا نشستن آنها ما را به داشتن خاطرات خوب در آینده نوید می دهند  و خود انگیزه سفر شده اند.

مراجعت از کار روزانه به منزل و دیدن فیلم ها و سریال های تلویزیونی یکی از انتخاب های متداول این روزهای ما شده است اما آیا هیچ فکر کرده اید این برنامه ها می توانند مقصد بعدی سفر شما را تعیین کنند؟  و یا انگیزه ای شوند که شما را هرچه سریعتر  به مقصد مورد نظر بکشانند. از این رو است که گفته می شود “هیچ بیلبوردی بزرگتر از فیلم وجود ندارد”.

یکی از بزرگترین انگیزه های سفر برای گردشگران  آشنایی آنها با فرهنگ کشور یا شهر میزبان است. از طرفی دیدار از جاذبه‌های گردشگری که با شاهکارهای سینمایی پیوند دیرینه خورده‌اند برای علاقه‌مندان به هنر هفتم امری بسیار جذاب است، چرا که آن‌ها می‌توانند علاوه‌بر آشنایی با دیدنی‌های تاریخی و تفریحی شهرها، پا جای پای ستارگان سینما بگذارند. در همین راستا و از آنجا که فیلم های مرتبط با مقاصد گردشگری بر روی انتخاب مقصد سفر تاثیر بسزایی دارند، امروزه ساخت فیلم به منظور معرفی و ایجاد برند برای مقاصد گردشگری خود به یک تجارت تبدیل شده.

عبارت Film Tourism دقیقا از همین تجارت، و بازاریابی برای مقاصد و محصولات گردشگری سخن می گوید. گردشگری فیلم الگویی ویژه از گردشگری است که بازدیدکنندگان را به دیدن مکانهای به نمایش درآمده بر روی پرده نمایش در طول و بعد از تولید و اکران فیلم تحریک می کند، این امر سبب شده بسیاری از تورگزاران و دفاتر گردشگری دنیا  نقش ویژه ای به تورهای بازدید از لوکیشن فیلم ها در تبلیغات خود بدهند.

ازطرفی حضور در لوکیشن های فیلم های معروف و بازدید از مکانهایی که هنرپیشه های مشهور در آن ایفای نقش کرده اند چنان اهمیت پیدا کرده که این روزها  یک سری از شرکتها و سایتهای اینترنتی به علاقمندان کمک می کند تا لوکیش های فیلم های مورد نظر خود را در سراسر دنیا بیابند. این ذائقه تا به آنجا پیش رفته که امروزه یکی از عمده ترین روشها برای بازاریابی و تبلیغات مستقیم و غیر مستقیم برای جذب گردشگر در شهرهای بزرگ دنیا استفاده از سریالها و فیلم هایی است که گستره و حوزه نفوذ جهانی دارند و به همین دلیل است که برنامه ریزان شهری و مسولان سازمانهای گردشگری چنین شهرهایی با تمام توان و با ایجاد شرایط کاری بسیار مطلوب و هزینه های فراوان به دنبال جذب کمپانی های بزرگ فیلمسازی برای انتخاب شهرشان به عنوان لوکیشن های اصلی آن فیلم ها هستند.

کاری که کشور همسایه ما ترکیه و شهر استانبول چند سالی است به شدت بر آن همت گمارده است و شاید کمی زودتر از آن کشور کره جنوبی و شهر سئول برنامه های مدون زیادی برای این امر به اجرا در آورده اند تا با ساخت سریال ها و فیلم های گوناگون مخاطبان فراوان به ویژه در منطقه خاورمیانه را جذب کنند و گردشگران را به سمت لوکیشن های زیبا، مدرن و طبیعت کره بکشانند.

شاید اغراق نباشد اگر بگویم سالها پیش بسیاری از مردم دنیا نام کازابلانکا (شهر زیبای کشور مراکش) را اول بار در سینما و با فیلمی به همین نام شنیده اند به گونه ای که حتی شاید فیلم مشهور تر از خود شهر باشد. و یقینا در طول سالیان دیدن این فیلم انگیزه بسیاری از گردشگران برای سفر به این شهر شده است. اگرچه تمامی سکانس‌های آن در کالیفرنیا فیلم برداری شده باشد.

با توجه به نکات گفته شده امروزه بسیاری از جاذبه های گردشگری دنیا کاملا با برنامه ریزی و هدفمند به عنوان محل تهیه فیلم های بسیار مشهور دنیا قرار می گیرند. اهمیت این موضوع وقتی آشکار تر می شود که مقامات توریسم انگلستان اعلام میکنند  فیلمسازان هالیوودی تا کنون با انتخاب ۵۰ اثر ازکاخ ها و عمارت های مربوط به میراث فرهنگی انگلیس، به عنوان لوکیشن فیلم های شاخص جهان، میراث فرهنگی انگلستان را مبدل به برترین انتخاب کارگردانان جهان کرده اند و سالانه در حدود سه فیلم از میراث ملی بریتانیا برای لوکیشن های خود استفاده می کنند که از نظر مالی درآمد هنگفتی برای محوطه های تاریخی و توریسم بریتانیا فراهم کرده است.

اگرچه ساخت تیزرهای تبلیغاتی برای معرفی کشورها و جاذبه های گردشگری شهرها هنوز هم به کار گرفته می شوند، اما تاثیرگذاری یک برنامه چند ثانیه ای در ذهن مخاطب با یک فیلم و یا یک سریال ده ها قسمتی اصلا قابل مقایسه نیست. از سویی دیگر شاید بتوان قابلیت ها و جاذبه های فیزیکی یک شهر یا کشور را در تیزرهای تبلیغاتی معرفی کرد اما قطع به یقین در هیچ تیزر تبلیغاتی نمی شود به راحتی یک فیلم یا سریال تلویزیونی، روح حاکم برآن شهر را به نمایش گذاشت روحی که حاصل تعاملات مردمی و فرهنگ سالیان آن شهر باشد… شاید از این رو است که اگر قرار بود یک تیزر تبلیغاتی از رشت فعلی  برای جذب گردشگر بسازیم با توجه به وضع موجود شهر هرگز قادر نبودیم جذابیتهای فرهنگی ای رشت را بدان گونه که فیلم «در دنیای تو ساعت چند است» توانسته، به نمایش درآوریم و یا حس و حال جاری در فرهنگ مردمان کوچه و خیابان این شهر  را به این زیبایی معرفی کنیم.

اگرچه باورم اینست عوامل این فیلم برای معرفی و زنده نگه داشتن هویت و فرهنگ اصیل رشت هوشمندی و تلاش فراوانی به خرج داده اند اما با داشتن برنامه از پیش تعریف شده و فراهم کردن بسترهای مناسب برای عوامل چنین فیلم هایی یقینا میتوانیم رشت کنونی را زیباتر و شفاف تر از این نیز به نمایش بگذاریم و با برنامه ریزی و تعیین استراتژی مناسب از این روش نوین  برای معرفی جاذبه ها  و هویت شهرمان به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم. شاید در آینده به راحتی بتوانیم مراسم اولین اکران چنین فیلم هایی را با تبلیغات گسترده در  شهر رشت داشته باشیم و یا در آینده تورهایی را برای بازدید از لوکیشن های این فیلم ها طراحی کنیم.  و نکته آخر اینکه شاید به لحاظ  رشد و توسعه فضاهای فیزیکی در این سالها چیزی بر جذابیتهای شهر رشت افزوده نشده باشد ولی کمتر کسی را خواهید یافت که پیشینه فرهنگی اصیل و هویت ریشه دار مدرن این شهر برایش جذاب نباشد. باشد که بکوشیم از این داشته ها به نفع توسعه شهر بهره جوییم.

*علیرضا محمدی گرفمی- مدرس دانشگاه و مشاور برنامه ریزی گردشگری

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.