سایه سنگین بی‌مسئولیتی بر سلامت مردم گیلان

غیبت پزشکان، تجهیزات خاک‌خورده و پسماندهای رهاشده؛ زخم‌هایی بر پیکر سلامت یک استان

وضعیت درمان در گیلان، خاصه در مناطق کمتر برخوردار، هشدار مهمی برای کل کشور است. افشای مشکلات یک گام مهم بود، اما کافی نیست. حق سلامت، لطف یا امتیاز نیست؛ یک حق مسلم انسانی‌ست.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، مجید قاسم‌کردی – حقوقدان و فعال مدنی در یادداشتی نوشت:

اعتراض‌های پرتکرار مردم در شرق و غرب گیلان، فراتر از یک نارضایتی معمول است؛ این صداها انعکاس مستقیم نقض سازمان‌یافته یکی از اساسی‌ترین حقوق بشر یعنی «حق دسترسی به خدمات سلامت» است. گزارشی که طی پنج ماه گذشته از سوی بازرس کل استان گیلان منتشر شده، تصویری تار از سوءمدیریت، غیبت پزشکان، تجهیزات بلااستفاده و رهاشدگی پسماندهای عفونی ترسیم کرده که هم‌زمان جان مردم و شأن آنان را تهدید می‌کند. آنچه در جریان است، نه صرفاً یک اختلال اداری، بلکه نقض آشکار تعهدات قانونی و انسانی است که بر عهده حاکمیت گذاشته شده است.

ابعاد حقوقی و قانونی ماجرا

۱. نقض آشکار حق سلامت عمومی
غیبت پزشکان در ساعات موظف، عدم پاسخگویی به بیماران، نبود تجهیزات حیاتی نظیر دستگاه MRI، و معطلی بیماران برای تشخیص بیماری، نمونه‌های واضحی از تضییع حق درمان هستند؛ حقی که در اصل ۲۹ و بند یک اصل ۴۳ قانون اساسی، سند چشم‌انداز بیست‌ساله، مواد ۳۲ تا ۳۸ قانون برنامه پنجم توسعه و احکام برنامه هفتم به صراحت بر آن تأکید شده است.

۲. تخلفات محیط زیستی و بهداشتی
انباشت و رهاسازی پسماندهای عفونی و بیمارستانی در محوطه بیمارستان‌ها، نقض صریح ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی و بی‌توجهی خطرناک به سلامت عمومی و محیط زیست است. این موضوع، نه تنها جنبه کیفری دارد، بلکه خطری بالفعل برای شیوع بیماری‌های عفونی محسوب می‌شود.

۳. بی‌پاسخ‌ماندن مردم و فقدان نظارت مؤثر
بازرس کل استان گیلان، به‌صراحت مدیریت درمان استان را بابت بی‌تفاوتی، ضعف نظارت و عدم پاسخگویی در برابر مردم و کادر درمان، مورد انتقاد جدی قرار داده است. این رویکرد مدیریتی، در تضاد با اصول قانونی و آیین‌نامه‌های نظارتی در حوزه سلامت است.

۴. نقض کرامت انسانی بیماران
دیدارهای میدانی و گفت‌وگو با بیماران و خانواده‌ها، از عمیق‌ترین لایه‌های این بحران پرده برداشته است: مردم از رفتار نامناسب، نبود پزشک، فقدان خدمات اولیه و شرایط به‌غایت نامطلوب درمانی گلایه‌مندند؛ وضعیتی که آشکارا با منشور حقوق بیماران و دستور صریح رهبری مبنی بر “تحمل نکردن رنج مضاعف توسط بیماران” در تضاد است.

پشت گزارش‌ها، درد انسان‌ها نهفته است

باید در نظر داشت که این گزارش‌ها تنها آمار و کلمات نیستند؛ پشت هر بند از این مستندات، خانواده‌هایی ایستاده‌اند که برای درمان عزیزشان مجبور به سفرهای پرهزینه به رشت یا شهرهای دیگر شده‌اند.
بیمارانی که ساعت‌ها در راهروها منتظر پزشک مانده‌اند.
کادر درمانی که در میان سیستم ناکارآمد، خسته و بی‌انگیزه‌اند.
و مردمی که هر روز با دیدن پسماندهای عفونی در محوطه بیمارستان‌ها، نگران سلامت خود و فرزندانشان هستند.

اقدامات بازرسی کل استان گیلان

بازرس کل استان با جدیت وارد میدان شده و اقدامات فوری زیر را رقم زده است:
• صدور تذکرهای نظارتی و قانونی به مسئولان دانشگاه علوم پزشکی و مدیران بیمارستان‌ها.
• دستور انتقال فوری پسماندهای عفونی با تماس مستقیم با شهرداری.
• پیگیری مشکلات کادر درمان با مسئولان دانشگاه.
• هشدار به نهادهای بالادستی درباره فشار ذی‌نفوذان و سوءمدیریت.

اما امروز، پس از چند ماه، سؤالاتی بی‌پاسخ باقی مانده‌اند:

• آیا غیبت پزشکان در بیمارستان‌های مورد نظر متوقف شده است؟
• آیا دستگاه MRI بیمارستان تالش به کار افتاده است؟ و سرنوشت بیمارانی که به آن نیاز مبرم داشتند چه شد؟
• وضعیت پسماندهای عفونی چگونه مدیریت می‌شود؟ آیا راه‌حلی پایدار اتخاذ شده؟
• آیا گزارش شفاف و علنی از سوی دانشگاه علوم پزشکی درباره این تخلفات و اصلاحات احتمالی منتشر شده است؟

وضعیت درمان در گیلان، خاصه در مناطق کمتر برخوردار، هشدار مهمی برای کل کشور است. افشای مشکلات یک گام مهم بود، اما کافی نیست.
• از دانشگاه علوم پزشکی گیلان می‌خواهیم با صداقت و شفافیت، گزارشی علنی از اقدامات اصلاحی ارائه دهد.
• از سازمان بازرسی کل کشور انتظار داریم روند پیگیری‌ها را فعالانه دنبال و نتایج را منتشر کند.
• از مجلس و دیوان محاسبات درخواست داریم این وضعیت را به‌عنوان نمونه‌ای از سوءمدیریت و اتلاف منابع ملی، بررسی و پیگیری کنند.

حق سلامت، لطف یا امتیاز نیست؛ یک حق مسلم انسانی‌ست.
مردم گیلان، به‌ویژه در شرق و غرب استان، شایسته خدمات درمانی استاندارد، ایمن و محترمانه‌اند.
سکوت در برابر این کاستی‌ها، همدستی با بحران است.