«اعتبارات متوازن مجلس» آزمونی برای کارآمدی و مسئولیتپذیری نمایندگان گیلان
در دل قانون بودجه ۱۴۰۴، ردیفی بهنام ۵۵۰۰۰۰ گنجانده شده که میتواند موتور توسعه شهرستانها را روشن کند؛ مشروط بر آنکه نمایندگان مردم در مجلس، نقش خود را بهدرستی ایفا کنند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، ردیف ۵۵۰۰۰۰ با عنوان «اعتبارات توازن منطقهای» بهمنظور تکمیل طرحهای نیمهتمام، رفع محرومیتها و توسعه مناطق کمتر برخوردار طراحی شده که این ردیف برخلاف تصور عمومی، بهطور خودکار به پروژههای خاص تخصیص نمییابد و در واقع، این نمایندگان مجلس هستند که میتوانند از طریق رایزنی با سازمان برنامه و بودجه کشور و معاونت عمرانی استانداری، پروژههای مدنظر حوزه انتخابیه خود را برای بهرهمندی از این ردیف پیشنهاد دهند.
از نخستین روزهای فروردین ۱۴۰۴، هر نماینده اختیار دارد پروژههای حوزه خود را با مستندات فنی و ضرورت اجرایی، به استانداری استان ارائه دهد. این پروژهها باید پس از بررسی کارشناسی، به سازمان برنامه و بودجه کشور معرفی شوند و فرصت اصلی برای این اقدام، معمولاً تا تیرماه است. هرچند ممکن است تخصیص نهایی بودجه تا پایان تابستان نیز ادامه یابد، اما «عملکرد بهموقع»، شرط اول بهرهمندی از این ظرفیت است.
میزان اعتبارات قابل تخصیص به گیلان و سهم هر نماینده از اعتبارات توزان چقدر است؟
براساس تخمین کارشناسان بودجهای، سهم استان گیلان از محل ردیف توازن منطقهای در سال ۱۴۰۴ حدود ۲ تا ۲.۵ هزار میلیارد تومان برآورد میشود. البته این رقم بسته به میزان پیگیری نمایندگان، کیفیت پروژههای پیشنهادی و میزان تعامل با دستگاههای ملی قابل افزایش یا کاهش است.
اگرچه در ظاهر، این بودجه در قالب سهم استانی دیده میشود، اما بهصورت عرفی و غیررسمی، هر حوزه انتخابیه میتواند بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان جذب کند هر چند برخی از نمایندگان بیش از این مبلغ نیز تصاحب کرده اند و نکته قابل توجه اینکه نمایندگانی که طرحهای منسجم، دارای اولویت و پشتیبانی فنی ارائه میدهند، موفقتر خواهند بود.
پروژههای خُرد؛ معضل همیشگی
یکی از آسیبهای مهم در استفاده از این بودجه، گرایش برخی نمایندگان به تقسیم بودجه میان دهها پروژه خُرد و محلی است؛ پروژههایی که یا بهسرعت متوقف میشوند یا هیچگاه به بهرهبرداری نمیرسند و چنین رویکردی بهرهوری بودجه را کاهش داده و آثار توسعهای چندانی ندارد و در مقابل، برخی نمایندگان با تمرکز بر پروژههای بزرگ زیرساختی مانند تکمیل جادهها، بیمارستانها، تصفیهخانهها یا مجتمعهای فرهنگی، توانستهاند اثرات ملموستری در منطقه خود ایجاد کنند.
نقش محوری استانداری در توزیع منابع
بر اساس قانون، معرفی نهایی پروژهها به سازمان برنامه و بودجه از طریق استانداری انجام میشود و با این حال، در عمل هنوز سازوکار روشنی از جانب استانداری گیلان درباره اولویتبندی پروژهها و توزیع عادلانه میان شهرستانها ارائه و یا منتشر نشده است.
عدم شفافیت در تصمیمگیری، برخی شهرستانها را با کممهری و بیتوجهی مواجه کرده است؛ بهویژه مناطقی که نمایندگانشان فاقد قدرت چانهزنی یا دسترسی مستمر به بدنه اجراییاند.
یکی از نگرانکنندهترین نکات، سکوت سنگین رسانهها و بیاطلاعی مردم از سهم حوزهشان در این ردیف است و اغلب حتی نمیدانند چه پروژههایی برای شهرستانشان معرفی شده یا چرا برخی پروژهها حذف شدهاند تا جایی که این عدم شفافیت، زمینه بروز شایعات و حتی بیاعتمادی عمومی مردم را فراهم کرده است.
برای اصلاح این وضعیت، نخست باید شفافسازی کامل در پروژههای مصوب و تخصیصیافته صورت گیرد و ایجاد سامانهای آنلاین توسط استانداری برای درج پروژهها، میزان اعتبار مصوب، میزان پیشرفت فیزیکی و نام دستگاه مجری میتواند بخشی از این مسیر باشد و علاوه بر این، نمایندگان باید گزارش ششماهه و سالانه از عملکرد خود در جذب و تخصیص این اعتبارات به مردم ارائه کنند.
فرصتی که اگر نسوزد، بخشی از گیلان را میسازد
اعتبارات متوازن ردیف ۵۵۰۰۰۰ میتواند به احیای پروژههای راکد، جهش زیرساختی مناطق محروم و توسعه متوازن بینجامد؛ مشروط بر اینکه از ابزار تبلیغاتی به مسیر برنامهریزی توسعهمحور تغییر مسیر دهد.
دیدگاه