چه رفتاری نسبت به دیگری توهین محسوب می شود؟ توهین چیست و چه مجازاتی دارد؟
جرم توهین از دسته جرایم کیفری بوده و این امکان وجود دارد که با استفاده از راه‌های فوق برای اثبات آن اقدام کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، دکتر امیر محمدپور، پژوهشگر حقوق عمومی و مدرس دانشگاه با توجه به آغاز تبلیغات انتخابات ریاست جمهوی نوشت:
بعد از شهادت رییس جمهور آیت الله دکتر شهید رییسی عزیز، مردم آماده انتخاب چهاردهمین رییس جمهور ایران اسلامی می‌باشند و کم کم تنور فضای انتخابات در حال گرم شدن است و انتخاب چهاردهمین رییس جمهور شاید مهمترین و اثرگذارترین تصمیم مردم در این روزها باشد و تقریبا در هر جمع و محفلی صحبت از نامزدها و کفتگو در مورد آن‌هاست دراین موضوع متاسفانه در این مدت کوتاه مشاهده شده که مدل تبلیغ برای نامزد مورد علاقه، منتج به توهین و تخریب نامزد دیگر می‌شود و عملا اخلاق انتخاباتی که توصیه همه بزرگان به ویژه مقام معظم رهبری می‌باشد در این روزها کم رنگ شده است در این بین خود نامزها بیشترین نقش را برای رعایت اخلاق و تقوا دارا می‌باشند؛ حرف نامزدهای ریاست جمهوری میتواند، مرهم گسل‌ها و شکاف‌ها یا حکم سوزن و نیشتری باشد که به زخم‌های کهنه زده می‌شود، به تعبیر رهبری عزیز «هیچ مانعی ندارد که به یکی علاقه‌مند باشید، بنده به یکی دیگر علاقه‌مند باشم؛ شما به او رأی دهید، من به دیگری رأی دهم؛ بالاخره اکثریتی هست، اقلیتی هست… آحاد مردم با هم کدورت بیجا درست نکنند، به خاطر اینکه این به آن علاقه‌مند است، این به آن علاقه‌مند است. .» البته مسئولیت اصلی در این فقره متوجه نامزدهای انتخاباتی در تریبون‌هایی است که در اختیارشان قرار گرفته، اما این موضوع به هیچ وجه منافی مسئولیت هواداران و حامیان آن‌ها نیست. بر این اساس لازم دیدم در این مقاله در خصوص بزه توهین بر اساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران کمی توضیح بدهم.
توهین در لغت به معنای اهانت کردن و تحقیر کردن است و در هر جامعه‌ای توهین کردن یک ضد ارزش و ضد فرهنگ تلقی می‌شود، توهین از منظر قوانین موجود در کشور ما جرم است و مجازات سنگینی هم دارد.
به چه رفتاری توهین می‌گویم؟
از منظر علم حقوق جرم توهین یکی از جرائم علیه حیثیت معنوی اشخاص محسوب می‌شود، و به هر رفتاری اعم از فعل، گفتار، اشاره، نوشتار و یا نظایر آن که بتواند به نحوی موجب تحقیر کردن یا خوار و خفیف کردن مخاطب توهین در نظر عموم افراد جامعه قرار بگیرد توهین گفته می‌شود.
نکته مهم در خصوص جرم توهین این است که توهین یک جرم مطلق است و مقید به نتیجه خاصی نیست، یعنی اگر مخاطب توهین از شعور و شخصیت بالایی هم برخوردار باشد و عملا از توهین صورت گرفته ناراحت نشود، باز هم جرم توهین به صرف موهن بودن رفتار مرتکب آن، ارتکاب یافته و قابل رسیدگی در دادگاه است.
چه زمانی جرم توهین رخ می‌دهد؟
نکته اساسی در خصوص جرم توهین این است که توهین باید به صورت عمدی و آگاهانه رخ بدهد یعنی اگر فردی در حالت خواب، بیهوشی، هیپنوتیزم، مستی و نظایر آن به دیگری توهین کند جرم توهین رخ نمی‌دهد، بلکه فرد باید به موهن بودن رفتار خود آگاهی داشته باشد نه آنکه به دلایلی از قبیل تفاوت فرهنگی یا تفاوت زبانی یا تفاوت قومی که در برخی زبان‌ها و یا فرهنگ‌ها الفاظ معانی مختلف دارد بگویم آن فرد توهین کرده است، لذا اگر آن شخص نسبت به موهن بودن رفتار خود جاهل باشد آن رفتار جرم توهین تلقی نمی‌گردد.
جرم توهین در فضای مجازی چه چیزی است؟
حال این پرسش برای بسیاری به وجود می‌آید که جرم توهین آن هم در فضای مجازی چه چیزی است؟ بر اساس ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی؛ توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قَذف نباشد دارای مجازات جزای نقدی درجه شش خواهد بود. با توجه به در نظر گرفتن این ماده قانونی مجازات جرم توهین در فضای مجازی مانندانیستا، تلگرام، واتساپ و غیره شلاق تا ۷۴ ضربه و جزای نقدی از ۵۰ هزار ریال تا یک میلیون ریال می‌باشد.
اما به استناد ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای آخرین مجازات جرم توهین در فضای مجازی برابر است با اینکه هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد (تبصره: چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد).
اثبات جرم توهین به چه شکل است؟
برای اثبات جرم توهین با توجه به قانون مجازات‌های اسلامی روش‌هایی همچون اقرار شهادت، علم قاضی و قسامه و سوگند قابل قبول می‌باشد. همانطور که گفته شد جرم توهین از دسته جرایم کیفری بوده و این امکان وجود دارد که با استفاده از راه‌های فوق برای اثبات آن اقدام کرد.
یکی از مهمترین مواردی که میتواند نقش بسزا و مهمی برای اثبات جرم توهین به دنبال داشته باشد، شهادت دادن شاهدانی است که در هنگام رخ دادن توهین در آن مکان حضور داشته اند.
همانطور که گفته شد چنانچه در زمان وقوع جرم توهین افرادی حضور داشته باشند و این امکان برای آن‌ها فراهم باشد تا در دادگاه و حضور قاضی با قطعیت کامل اتفاقات رخ داده را شرح دهند، به راحتی امکان استفاده از شهادت آن‌ها برای اثبات جرم توهین و فحاشی وجود دارد. لازم به ذکر است این نکته را بیان کنیم که جرم توهین با شهادت دو فرد عاقل اثبات خواهد شد.
از دیگر موارد مهمی که در اثبات جرم توهین نقش ویژه‌ای دارد، علم قاضی است. قاضی محکمه با توجه و در نظر گرفتن تمامی مدارک و اسناد و بررسی اوضاع و احوال اتفاقی که افتاده میتواند تشخیص دهد که آیا اتفاق رخ داده توهین است یا خیر.
آیا جرم توهین مجازات زندان دارد؟
یکی از موارد مهم برای تعیین مجازات توهین، شخص مورد نظر است و در پاسخ به این سوال که آیا توهین زندان دارد یا خیر باید بیان کنیم که اگر توهین به همسر و فرزند و پدر و مادر صورت بگیرد امکان شکایت وجود داشته و مجازات خاص خود را نیز به دنبال دارد، اما چنانچه به یکی از روسای سه قوه و معاونان رئیس جمهور یا وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان، اعضای شورای نگهبان، قضات، اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری توهین شود به یک و نیم تا سه ماه حبس و ۷۴ ضربه شلاق و دو و نیم میلیون تومان جزای نقدی محکوم خواهد شد.
البته نکته مهم در این باره این است که توهین باید در زمان انجام وظیفه شخص صورت بگیرد، پس با توجه به در نظر گرفتن موارد گفته شده می‌توان به این نتیجه رسید که با توجه به زمان و شخصی که قرار است توهین صورت بگیرد امکان حبس برای وی وجود دارد. چنانچه توهین به امامان شیعه و یا معصومین صورت بگیرد اشد مجازات توهین برای او به کار برده می‌شود.
چه الفاظی توهین محسوب می‌شود؟
در پاسخ به این سوال باید بیان کنیم در خصوص تشخیص توهین و الفاظ توهین‌آمیز باید این نکته را بدانید که معیار در نظر گرفته شده برای آن عرف است و برای تشخیص این موضوع که کدام یک از الفاظ به عنوان توهین محسوب می‌شود، باید مقام قضایی با در نظر گرفتن عرف، عادات، زمان و مکان، شخصیت و وضعیت اجتماعی مخاطب آن را به درستی تشخیص دهد.
دیدگاه