بیش فعالی چیست؟ ADHD چه علائمی دارد؟
بیش فعالی یک اختلال شایع است که زندگی فرد و اطرافیان او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در جامعه امروز، بیش فعالی یا همان اختلال ADHD رو به افزایش است. اما آیا واقعا با ماهیت این اختلال آشنا هستیم؟ بیش فعالی صرفا به جنب و جوش زیاد محدود نمی‌شود و طیف گسترده‌ای از علائم رفتاری و شناختی را در بر می‌گیرد. در این مقاله، سفری به دنیای ADHD خواهیم داشت و به سوالات مهمی همچون «بیش فعالی چیست؟» و «ADHD چه علائمی دارد؟» پاسخ خواهیم داد. برای اطلاعات بیشتر درباره این اختلال، در ادامه با ما همراه باشید و نکات ادامه مطالب را از دست ندهید.
بیش فعالی چیست؟
اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) یک اختلال عصبی رشدی است که با نقص در عملکرد اجرایی فرد همراه است. عملکرد اجرایی مجموعه‌ای از مهارت‌های ذهنی است که به ما در سازماندهی، برنامه‌ریزی، مدیریت زمان، کنترل تکانه‌ها و حل مساله کمک می‌کند. افراد مبتلا به ADHD در یکی از سه حوزه کلیدی، یعنی کم‌توجهی، بیش‌فعالی یا تکانشگری، دچار مشکل می‌شوند و گاهی نیز ترکیبی از هر سه را تجربه می‌کنند.
انواع بیش فعالی:
ADHD به سه نوع اصلی تقسیم میشود:
۱. نوع غالب بی‌توجهی
در این نوع، فقدان تمرکز، حواس‌پرتی و فراموشی بارزترین علائم هستند. ذهن فردی با علائم کم‌توجهی ADHD مانند دریایی متلاطم است، افکارش به سرعت از موضوعی به موضوع دیگر می‌پرند و تمرکز بر یک موضوع واحد برایش دشوار است. گویی در دنیای بی‌توجهی غرق شده و حواسش به راحتی با کوچکترین صداها یا اتفاقات پرت میشود. فراموشکاری مداوم، از قرار ملاقات‌ها تا اشیاء شخصی، چالشی همیشگی در زندگی اوست. سازماندهی و مدیریت زمان برای این فرد مانند عبور از یک ماراتن طاقت‌فرسا است. تخمین نادرست زمان، تعویق مداوم کارها و رها کردن وظایف نیمه‌کاره، تصویری آشفته از زندگی او را به نمایش می‌گذارد. نظم و ترتیب برایش مفهومی غریبه است و محیط زندگی و کاریش در انبوهی از اشیاء پراکنده غرق شده است.
این بی‌توجهی و مشکلات، سایه‌اش را بر زندگی فرد می‌اندازد و او را از انجام وظایف دشوار و یادگیری مطالب جدید گریزان می‌کند. ناامیدی و سرخوردگی، رفیق همیشگی او در مسیر زندگی است و به عزت نفس و انگیزه او آسیب میرساند. اما به یاد داشته باشید که این تصویر، تنها نمایی از فردی با علائم کم‌توجهی است. شدت و نوع این علائم در افراد مختلف متفاوت است. تشخیص و درمان به موقع، نقشی کلیدی در مدیریت و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به ADHD دارد.
۲. نوع غالب بیش‌فعالی-تکانشگری
مشخصه اصلی این نوع، فعالیت جسمانی بیش از حد و رفتارهای تکانشگری است. شخصی که به این نوع اختلال مبتلا میشود، در تمرکز و توجه به جزئیات مشکل دارد، به راحتی حواسش پرت میشود و مرتکب اشتباهات مختلفی میشود. در یادگیری مطالب جدید و به خاطر سپردن اطلاعات به سختی می‌افتد و نیاز به تکرار و یادآوری مداوم دارد. در روابط اجتماعی با مشکلاتی روبرو میشود، زیرا بی‌صبرانه صحبت دیگران را قطع می‌کند و به ندرت به حرف‌های آنها گوش می‌دهد. اما این تنها برخی از علائم هستند. یک پزشک متخصص و حرفه ای باید این اختلال را در فردی تشخیص دهد.
۳. نوع ترکیبی
ترکیبی از علائم کم‌توجهی و بیش‌فعالی-تکانشگری در فرد وجود دارد. فردی با نوع ترکیبی ADHD، در واقع با طیف وسیعی از علائم کم‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری دست و پنجه نرم می‌کند. گویی دریایی از بی‌توجهی و طوفانی از انرژی در وجود او هم‌زمان در حال تلاطم هستند. افکارش به سرعت از موضوعی به موضوع دیگر می‌پرند و تمرکز بر یک موضوع واحد برایش دشوار است. همچنین مانند یک موتور پرانرژی، بی‌وقفه در حال حرکت و فعالیت است. این تنها برخی از علائم و تصویری از فردی است که مبتلا به این نوع اختلال است. در ادامه به صورت کاملا تخصصی و جداگانه این علائم را بررسی می کنیم و درباره هرکدام از آنها اطلاعاتی به شما ارائه میدهیم. همچنین باید دقت کنید که چون شدت اختلال هر فردی متفاوت است، ممکن است نشانه های آن نیز کمی متفاوت باشند.
علائم ADHD:
علائم ADHD در کودکان و بزرگسالان تا حدودی متفاوت است، اما به طور کلی می‌توان آنها را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
علائم کم‌توجهی:
- مشکل در حفظ تمرکز و توجه به جزئیات
- حواس‌پرتی آسان
- مشکل در به خاطر سپردن دستورالعمل‌ها
- گم کردن وسایل به طور مکرر
- مشکل در سازماندهی و تکمیل وظایف
- اجتناب از فعالیت‌های طولانی که نیازمند تلاش ذهنی هستند
علائم بیش‌فعالی:
- بی‌قراری و جنب و جوش بیش از حد
- مشکل در نشستن آرام به مدت طولانی
- دویدن یا بالا رفتن بی‌هدف
- تکانشگری و انجام کارها بدون فکر
علائم تکانشگری:
- قطع صحبت دیگران
- با عجله پاسخ دادن به سوالات قبل از کامل شدن آنها
- مشکل در صبر کردن برای نوبت خود
- انجام کارهای خطرناک بدون در نظر گرفتن عواقب آنها
این موارد، برخی از علائم اصلی و شایع این اختلال هستند. اما ممکن است شخصی که به این اختلال مبتلا است، هر کدام از این نشانه ها را به صورت متفاوتی تجربه کند. چرا که شدت بیماری آن فرد نیز متفاوت است. پس برای اینکه تصمیم نهایی را بگیرید که یک فرد بیماری ADHD دارد یا نه، باید از کمک های یک فرد حرفه ای در این زمینه استفاده کنید و با استفاده از راهنمایی های او، در تلاش برای درمان بیماری و مشکلات خود و عزیزانتان باشید.
تشخیص بیش فعالی و نقص توجه
تشخیص ADHD توسط متخصصان روانشناسی یا روانپزشکی و بر اساس معاینه بالینی، مصاحبه با فرد و والدین یا مراقبان و در برخی موارد استفاده از تست‌های روانشناختی صورت می‌گیرد. تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع بسیار مهم است، زیرا می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا به ADHD کمک شایانی کند.
سخن آخر
بیش فعالی یک اختلال شایع است که زندگی فرد و اطرافیان او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما مهم است بدانیم که ADHD قابل درمان است و با تشخیص به موقع و مداخله مناسب، افراد مبتلا به ADHD می‌توانند زندگی موفق و پرباری داشته باشند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائمی از ADHD را تجربه می‌کنید، حتما به یک متخصص روانشناسی یا روانپزشکی مراجعه کنید در نهایت دقت کنید که این مقاله صرفا جنبه‌ی اطلاع‌رسانی دارد و به منزله‌ی مشاوره تخصصی پزشکی نمی‌باشد. برای تشخیص و درمان ADHD حتما به یک متخصص مراجعه کنید.
دیدگاه