«شوم گردی» باعث شده تنها ابعاد تاریک جهان آینده را ببینیم

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از جماران، حسین سلیمی که در هفدهمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: «ایمانوئل کانت» در مقدمه کتاب «صلح جاوید» که رساله‌ای درباره سیاست و روابط بین الملل در عصر مدرت است، به گونه‌ای به زبان ادبی از عدم توجه به سخن اهل دانش از سوی اهل سیاست، گلایه می‌کند. او می‌گوید سیاستمداران بیشتر علاقه دارند با توسل به زور و کشیدن شمشیر مسائل را حل کنند، اما این کلمات را می‌نگارم تا اگر روزی کسی خواست حق سیاستمداری را به جای آورد، از آن استفاده کند.

وی با بیان اینکه اختلاف میان اهل نظر و اهل اجرا از آن زمان تاکنون ادامه داشته است، افزود: شکافی که میان اهل نظر و عمل وجود داشته، یکی از بزرگترین مشکلات جامعه سیاسی امروز ما است. به همین دلیل در این همایش تلاش کردیم با دعوت از افراد، سلایق و اندیشه‌های مختلف، نشان دهیم می‌توان همگرایی بسیار سازنده ایجاد کرد.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اگر در و پنجره حوزه سیاسی، به روی سلایق، اندیشه‌ها و دیدگاه‌های مختلف باز شود، استقبال جامعه را خواهد داشت و این مساله در این همایش خود را نشان داد. این موضوع تنها به حوزه علم محدود نمی‌شود و در حوزه عمل هم اگر در به روی همه سلایق و دیدگاه‌ها و گونه‌های مختلف اندیشه، باز شود استقبال جامعه را شاهد خواهیم بود. بسیار خرسندیم که این اندیشه مورد استقبال جامعه علمی کشور قرار گرفته است.

سلیمی با تاکید بر اینکه در جهان امروز شاهد دو روند متعارض و متنازع هستیم، توضیح داد: ما در عرصه سیاست، آینده‌های مختلفی پیش رو خواهیم داشت؛ اما نوع نگرش ما به آینده و چیستی آینده، آینده ما را تغییر خواهد داد. آن گونه که ما به جهان بنگریم، جهان ما آنگونه خواهد شد. اگر به جهان آینده، نگرش تعارض‌آلود داشته باشیم، زندگی سیاسی ما در جهان آینده تعارض‌آلود خواهد شد. اگر نگاه ما مبتنی بر همکاری و هم زیستی باشد، جهان ما آنگونه خواهد شد. در جهان در حال شکل گیری، ما با دو روند متفاوت روبرو هستیم و بستگی دارد که کدام را انتخاب کنیم.

وی اضافه کرد: ما شاهد شیوع بیماری‌ای خصوصا در دوره پس از کرونا، با عنوان بیماری «شوم گردی» هستیم. اگر گاه با نوع نگاه آخرالزمانی هم ترکیب شود، باعث می‌شود بیشتر به دنبال اخبار بد، شوم، حوادث هولناک و تلخ بگردیم. این نوعی بیماری تازه است که در حوزه ذهن انسانها، نه فقط در این سوی جهان، که در ذهن همه انسانها گسترش پیدا کرده است. این بیماری در ذهن ما ایرانی‌ها باعث شده که تنها ابعاد تاریک جهان آینده را ببینیم، در حالی که همه آینده جهان تاریک نیست. همه تحولاتی که جهان ما رخ می‌دهد، هولناک نیست.

به گفته این استاد دانشگاه، ما با دو روند متفاوت روبرو هستیم؛ روندی که جهان را پیوسته‌تر، نزدیک‌تر و همکاری جویانه‌تر می‌کند و روند دیگری که در بعضی نقاط جهان است، جهان را به تعارض با یکدیگر می‌کشاند. بیشتر نقاط جهان به جایی رسیده که امکان تعارض در آن‌ها، به حداقل رسیده است.

وی یادآور شد: تا پیش از جنگ اوکراین و غزه، تعداد منازعات بین المللی در حال کاهش بوده است. هر چند مرگبار بودن سلاح‌ها بیشتر شده بود، اما کشتارهای ناشی از آن کاهش یافته بود. بنابراین صرف نظر از این دو جنگ، اکثر نقاط جهان ما به سمت کاهش منازعات سیر پیدا می‌کند.

سلیمی افزود: مناطقی که همگرایی اقتصادی در آن‌ها بیشتر است، منازعه در آن‌ها تقریبا ریشه کن شده است. مناطقی در جهان امروز ما تنازع‌آلود هستند که همگرایی اقتصادی در آن‌ها وجود ندارد. جهان ما به این سمت سوق پیدا می‌کند که بعد از وقفه دوران کرونا، پیوستگی بیشتری میان اقتصادها در عرصه جهانی شکل دهد. نرخ رشد تجارت جهانی روز به روز در حال افزایش است و جهان ما به سمتی پیش می‌رود که هویتهای اجتماعی در بستر شبکه‌های مجازی، کاملا به یکدیگر می‌پیوندند. امروز از هشت میلیارد مردم جهان، حدود ۵.۵ میلیارد نفر در شبکه‌های اجتماعی به هم پیوسته‌اند و هویتهای جهانی تازه‌ای را به خود اختصاص می‌دهند.

این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که تجارت و شبکه‌های اجتماعی در کنار شبکه‌های اجتماعی، ما را به عرصه جدیدی وارد می‌کند، اظهارداشت: در چنین فضایی، پرسش این است که ما می‌خواهیم بر کدام وجه جهان جدید تاکید کنیم! در سیاستگذاری‌ها کدام روند جهان را می‌خواهیم در ذهن خود برجسته کنیم. اینکه جهان را کاملا همکاری جویانه ببینیم، تا حدودی ساده انگاری است و جهان را تعارض‌آلود دانستن هم به بیماری «شوم گردی» مربوط می‌شود. در واقع، جهان آینده ما هر دو این ابعاد را شامل می‌شود و تصور ما این است که اگر هر دو بعد جهان آینده را در سیاستگذاری‌های خود ببینیم، می‌توانیم ابعاد مهمی را برجسته کنیم. اما اگر یکی از این ابعاد را برجسته کنیم، باید بدانیم نوع سیاستگذاری داخلی و خارجی ما متفاوت خواهد بود.