بیابان های بزرگ حاشیه دریای خزر را فراموش کرده بودیم

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، به نقل از ایسنا، نیما فرید مجتهدی در نشست علمی – تخصصی “تغییر اقلیم، امنیت غذایی و توسعه پایدار” که به میزبانی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی در رشت برگزار شد، با بیان اینکه امروزه تغییر اقلیم برای همه افراد از چوپان و کشاورز گرفته تا کارمند و خانه دار قابل لمس است، اظهار کرد: از جمله پیامدهای تغییر اقلیم مواجهه با سیل و خشکسالی و برف های ناکافی در کوهستان و یخبندان های زودهنگام در ییلاقات و… است.

وی یکی از مهمترین پیامدهای تغییر اقلیم را مهاجرت اقلیمی دانست و افزود: در گذشته فقط در ایام تعطیلات شاهد حضور مسافران در استان گیلان بودیم، اما اکنون در همه روزهای هفته با افزایش تردد در محورهای استان مواجه می شویم، زیرا این مسافران به خانه دوم خود آمده اند.

این اقلیم شناس، بی توجهی به تغییر اقلیم را موجب شدیدتر شدن عوارض و پیامدهای آن دانست و تصریح کرد: باور کنیم که تغییر اقلیم رخ داده و در کشور ما نیز مشهودتر است، زیرا ایران در عرض های جنب حاره قرار گرفته و از نظر دمایی آسیب پذیری بیشتری دارد.

فرید مجتهدی، ایران را کشوری خشک و نیمه خشک دانست که همواره با نوسان منابع رطوبتی مواجه است و عنوان کرد: کشاورزی محور تامین امنیت غذایی بوده و لذا نوسانات منفی در حوزه کشاورزی، ریشه اقلیمی دارد؛ در واقع تغییر اقلیم بر تولیدات کشاورزی اثر می گذارد.

وی با بیان اینکه بخش عمده تغییر اقلیم به گرمایش جهانی ناشی از ورود گازهای گلخانه ای همچون کربن دی اکسید به جو بر می گردد، تاکید کرد: گازهای گلخانه ای اجازه خروج گرما از جو زمین را نمی دهد و مانند پتو دور زمین پیچیده شده و روز به روز بر ضخامت آن افزوده می شود و دما را بالا می برد.

این دکتری آب و هوا شناسی، با اشاره به تغییر اقلیم های انسان ساخت، اضافه کرد: تغییر اقلیم همیشه رخ داده، اما اکنون در دوره ای قرار داریم که تغییر اقلیم حیات ما را تحت تاثیر قرار داده است.

وی گیلان را یک کلاس درس تغییر اقلیم دانست و متذکر شد: جغرافیای گیلان ویژه است و ۱۲ گونه آب و هوایی در همین استان کوچک داریم و اراضی شیب دار، مخاطرات طبیعی گیلان را نیز بیشتر کرده؛ از طرف دیگر ابرچالش تغییر اقلیم بر اکوسیستم های در هم تنیده گیلان افزوده شده است.

فرید مجتهدی، مخاطرات طبیعی گیلان را مرتبط با آب و هوا دانست و تاکید کرد: تغییر اقلیم بر چرخه آب اثرگذار است و شاهد افزایش فاز مایع بارش ها هستیم؛ برف های آذر و دی در کوهستان می ماند، اما اکنون با بارش برف در اسفند مواجه هستیم که ماندگاری ندارد. همچنین با رکوردهای بارشی مواجه هستیم و شالیزارها فقط از خشکسالی آسیب نمی بینند، بلکه سیل نیز آنها را تهدید می کند.

وی با اشاره به رخدادهای جدی ناشی از تغییر اقلیم، تاکید کرد: بخش اعظمی از امنیت غذایی در گیلان وابسته به سد سفیدرود است، زیرا این سد یکی از منابع آبی مهم استان بوده و آب مورد نیاز برای کشت برنج را تامین می کند.

این اقلیم شناس، با بیان اینکه خشکسالی در حوضه آبریز سد سفیدرود موجب کاهش چشمگیر ذخیره این سد شده است، خاطرنشان کرد: از دیگر منابع آبی گیلان، ۵۴ حوضه آبریز است که آنها هم دچار کم آبی شده اند؛ آب بندان های استان نیز وابسته به بارش هاست.

وی با اشاره به نقش تغییر اقلیم در بر هم زدن الگوی بارش ها، گفت: بارش های موثر در فصل بهار به کشاورزی استان کمک می کند، اما جلگه گیلان در بهار، ۷۰ روز بدون بارش داشت که خیلی عجیب است.

فرید مجتهدی، با بیان اینکه عمده تالاب های گیلان وابسته به آب های سطحی ناشی از بارش هستند، ادامه داد: در دو دهه اخیر شاهد کاهش دو متری تراز آب دریای خزر بودیم؛ این در حالی است که حوضه آبریز خزر سال هاست با خشکسالی مواجه بوده و عقب نشینی سواحل گیلان مشهود است.

وی کاهش تراز آب دریا و عقب نشینی را موجب ایجاد کانون های جدید گرد و غبار دانست و یادآور شد: در کنار رکوردهای بارشی، با رکوردهای دمایی در گیلان مواجه هستیم؛ این در حالی است که افزایش دما گسترش آتش سوزی جنگل ها و ایجاد آفات و بیماری های گیاهی و از بین رفتن محصولات باغی و زراعی را به دنبال دارد.

این دکتری آب و هوا شناسی، بارش برف های سنگین را از دیگر پیامدهای تغییر اقلیم دانست و تاکید کرد: برف سیاسی ترین پدیده آب و هوایی در گیلان است و در برخی از سال ها شاهد بارش دو متری برف طی دو روز هستیم که در سایر استان ها مشابه ندارد و مختص گیلان است.

فرید مجتهدی، با بیان اینکه کشور ما طی سال های اخیر متاثر از گرد و غبارهای شبه جزیره عربستان و بین النهرین بوده است، افزود: به غبارهای جنوب غربی عادت داشتیم، اما کانون های گرد و غبار گیلان در دهه اخیر از سه کانون به ۱۵ کانون افزایش یافته است.

وی وضعیت گرد و غبار گیلان را به مراتب سخت تر از استان های جنوب غربی کشور دانست و خاطرنشان کرد: بیابان های بزرگ حاشیه دریای خزر را فراموش کرده بودیم. آسیای میانه طی دو دهه اخیر گرفتار خشکسالی بوده و این گرد و غبارهای بیابانی با توجه به کاهش بارش ها، آماده گسیل به سمت گیلان است.

این اقلیم شناس، گونه های گیاهی گیلان را آسیب پذیرتر از سایر گونه ها دانست و متذکر شد: در جنگ با تغییر اقلیم هستیم و برای کاهش اثرات تغییر اقلیم بر محیط زیست پرچالش گیلان باید برنامه ریزی علمی داشته باشیم و با این تغییرات سازگار شویم.