کریدور شمال – جنوب از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر است؟ | تفاهم بر سر جابه‌جایی ۱۵ میلیون تن بار
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها می‌گوید که هزینه ترانزیت از طریق کریدور شمال-جنوب ۳۰ درصد ارزان‌تر از کانال سوئز است و پیش‌بینی جابه‌جایی ۲.۶ میلیون تن بار و جابه‌جایی ۵۳۰ هزار مسافر در سال اول، ساخت این خط آهن را توجیه‌پذیر کرده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از ایسنا، راهگذر شمال به جنوب که راهگذر راهبردی و مهمی برای کشورهای در مسیر این کریدور یعنی کشورهای روسیه، ایران، آذربایجان و هند و همچنین کشورهای حاشیه این راهگذر به شمار می‌رود میتواند در بهره‌مندی کشورها از اثرات مثبت این کریدور نقش ایفا کند. در عین حال برخی از همسایگان مانند قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان به نحوی محصور در خشکی هستند و برای رسیدن به دریا باید از طریق ایران کالاهای خود را حمل کنند. بهره‌مندی ایران از کریدورها از جمله کریدور شمال-جنوب از این منظر، بسیار حائز اهمیت است.
اهمیت مسیر شمال – جنوب از دیدگاه مقام معظم رهبری نیز پنهان نمانده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فروردین‌ماه امسال چند اقدام کلیدی و زمینه‌ساز جهش اقتصادی «بهره‌گیری از موقعیت حساس و ممتاز جغرافیایی کشور برای حمل و نقل بین‌المللی به‌خصوص در مسیر شمال- جنوب» را خواستار شدند. همچنین به‌تازگی رهبر انقلاب با حضور در سیستان و بلوچستان، اظهار کردند: با وجود کارهای فراوان انجام شده، مسئولان باید با جدیت، خدمت‌رسانی به منطقه را قوت و گسترش دهند که ایجاد خط آهن شمال به جنوب در استان و تامین حق مردم در زمینه آب از جمله کارهای ضروری است.
این موضوع مورد توجه وزیر راه و شهرسازی هم قرار دارد. مهرداد بذرپاش آذرماه سال گذشته و زمانی‌که به‌تازگی در این وزارتخانه مشغول شده بود، یکی از اولویت‌های کاری خود را به اتمام رساندن کریدور شمال به جنوب دانسته و گفت: به دنبال تامین منابع برای تکمیل این کریدورها هستیم چراکه منابع فعلی کفاف تکمیل آن‌ها را نمی‌دهد. نظر دولت بر رونق حوزه حمل و نقل است و در اکثر مذاکرات با کشورهای خارجی به ویژه همسایگان این موضوع محور مذاکرات طرفین قرار دارد.
او با بیان اینکه زنجیره کریدوری شمال – جنوب در دولت سیزدهم تکمیل می‌شود، گفته بود: تکمیل کریدور شمال – جنوب با تکمیل راه‌آهن رشت – آستارا منابع قابل توجهی را عاید کشور خواهد کرد. به همین دلیل است که پروژه رشت – آستارا نیز اکنون در وزارت راه و شهرسازی در حال پیگیری است.
ابراهیم رئیسی، رئیسی جمهوری نیز با تاکید بر اهمیت این پروژه می‌گوید: کریدور شمال– جنوب نه تنها برای ایران و روسیه، بلکه برای همه کشورهایی که در مسیر آن قرار دارند، فواید فراوانی خواهد داشت. این مسیر از آسیای شرقی و جنوبی گرفته تا قفقاز و شمال اروپا را بهم متصل کرده و جلوه‌ای از همکاری و همگرایی تجاری و اقتصادی بین همه این کشورها خواهد بود و این همکاری‌ها بیش از پیش توسعه خواهد یافت.
هزینه ترانزیت از طریق کریدور شمال- جنوب ۳۰ درصد ارزان‌تر از کانال سوئز
اما به‌تازگی عباس خطیبی -معاون ساخت وتوسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل- درباره مزیت استفاده از کریدور شمال – جنوب اینطور عنوان کرد: مطالعات سازمان توسعه اقتصادی، میزان کاهش زمان و هزینه ترانزیت از کریدور شمال-جنوب و راه‌آهن کشورهای مسیر این کریدور را نسبت به کانال سوئز حدود ۳۰ درصد ارزان‌تر اعلام کرده است.
به گفته او؛ احداث راه‌آهن رشت-آستارا علاوه بر اهداف و منافع اقتصادی دارای منافع راهبردی ملی از نظر روابط بین‌الملل، تسهیل مبادلات و مراودات و همبستگی بین کشورها، ارتقاء امنیت ملی و هم افزایی زنجیره‌های ارزش داخلی و توسعه مناطق مرزی است.
به گزارش وزارت راه و شهرسازی، خطیبی راه‌آهن رشت-آستارا را طرحی بزرگ، راهبردی، ملی و بین‌المللی دانست و گفت: احداث راه‌آهن رشت-آستارا به عنوان تکمیل کننده کریدور شمال-جنوب یکی از طرح‌های مهم ریلی در سطح ملی و بین‌المللی شناخته می‌شود و بهره‌برداری از آن برای کشور و منطقه تحول‌زاست.
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها تمرکز راه‌آهن رشت-آستارا را بر جابه‌جایی بین‌المللی بار و مسافر دانست و اعلام کرد: طرح‌هایی که از نظر حمل‌ونقل بین‌المللی حائز اهمیت بالایی هستند از نظر منافع راهبردی ملی، روابط بین‌المللی و تسهیل مبادلات و مراورات و همبستگی کشورها نیز قابل توجه‌اند و به دنبال خود ارتقاء امنیت ملی، ارتقاء منافع کشورهای منطقه، ارتقاء علم و فناوری را به همراه دارند.
وی احداث راه‌آهن رشت-آستارا را به دلیل مزایای شاخه غربی این طرح بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: با وجود مسیرهای ریلی در شاخه شرقی و میانی کریدور ریلی شمال-جنوب، راه‌آهن رشت-آستارا در شاخه غربی به‌دلیل ضرورت ارتباط با کشورهای منطقه قفقاز، اشتراک با کریدور جنوب-غرب که از خلیج فارس به سمت گرجستان و دریای سیاه متصل می‌شود، حجم بالای تقاضای ترابری در مناطق غرب روسیه و کوتاهی مسیر به سمت اروپا از اهمیت بسیاری برخوردار است. کوتاه‌تر بودن مسیر در کشورهای واسطه و کاهش تعداد کشورهای واسطه از دو کشور ترکمنستان و قزاقستان به کشور جمهوری آذربایجان بخش دیگری از مزایای شاخه غربی راه‌آهن رشت-آستارا است.
چرا ساخت راه‌آهن رشت – آستارا توجیه‌پذیر است؟
معاون ساخت وتوسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها استفاده از ظرفیت‌های مرز آستارا در مبادلات بین‌المللی را از دیگر اهداف این مسیر ریلی اعلام کرد و توضیح داد: پیش‌بینی جابه‌جایی ۲.۶ میلیون تن بار در سال اول و ۶.۸ میلیون تن در سال بیستم بهره‌برداری و جابه‌جایی ۵۳۰ هزار مسافر در سال اول و یک میلیون مسافر در سال بیستم بهره‌برداری یکی از دلایلی است که ساخت این خط آهن را توجیه‌پذیر کرده است.
خطیبی قیمت، زمان حمل و قابلیت اطمینان به زمان تحویل بار را عوامل موثر بر جذب بار ترانزیتی اعلام کرد و گفت: سازمان توسعه اقتصادی وابسته به سازمان ملل در خصوص کریدور شمال-جنوب و شرایط راه‌آهن کشورهای مسیر این کریدور مطالعاتی انجام و منتشر کرده که در آن میزان کاهش زمان و هزینه ترانزیت را نسبت به کانال سوئز حدود ۳۰ درصد ارزان‌تر اعلام کرده است و این موضوع انگیزه قوی برای عبور بار از این مسیر است.
وی یکی از مباحث قابل توجه در این مسیر ریلی را ملاحظات زیست محیطی دانست و اظهار کرد: با توجه به ارزشمند بودن محیط زیست منطقه گیلان و تراکم جمعیتی و قابلیت‌های کشاورزی و گردشگری منطقه، آثار زیست محیطی و اجتماعی طرح در طیف گسترده مورد مطالعه و بررسی در تعامل با سازمان محیط زیست قرار گرفته و با بررسی مزایا و معایب مسیرهای قابل اجرا، این مسیر مناسب‌تر تشخیص داده شده است.
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها افزود: مسیر انتخابی با رویکرد حداقل آسیب به مزارع و مشاغل و استفاده بیشتر از اراضی کشاورزی بوده و به همین دلیل احداث حدود ۴۰ کیلومتر پل در طول مسیر با هدف توجه به منظور راه، کاهش حجم مصالح خاکریزی و حذف عبور و مرور کامیون‌ها از معادن به محل پروژه انجام شده که قابل توجه است.
خطیبی با اشاره به بیانیه باکو و توافق سه‌جانبه ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در شهریور ۱۴۰۱ ادامه داد: در این بیانیه بر اهمیت و ضرورت توسعه کریدورهای ترانزیتی شمال-جنوب و ارتقا خطوط ریلی این کشورها به‌منظور جابه‌جایی بار به میزان ۱۵ میلیون تن در سال ۲۰۳۰ توافق شده است. از جنبه داخلی نیز سیاست‌های ابلاغی برنامه هفتم توسعه، مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، وجود ردیف اعتباری برای طرح در پیوست شماره یک قوانین بودجه سالانه کشور، اولویت بالای این مسیر ریلی در مصوبه هیات وزیران برای تامین مالی به شیوه تهاتر نفتی و مصوبه کمیسیون ترک تشریفات مناقصه برای اجرا همگی از دلایل مهم و قابل استناد برای اجرای این طرح ملی ریلی با رعایت تمام ملاحظات ملی و بین‌المللی است.
دیدگاه