چرا ترکیه و باکو بر تصرف استان سیونیک ارمنستان اصرار دارند؟
بسیاری از تحلیلگران با توجه به نقل و انتقالات نظامی در قفقاز جنوبی، از نهایی شدن حمله همزمان ترکیه و باکو به استان سیونیک ارمنستان خبر می دهند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، علیرضا تقوی‌نیا تحلیلگر روابط بین‌الملل در یادداشتی نوشت: احتمالا بهانه حمله همزمان ترکیه و باکو به استان سیونیک ارمنستان عدم اجرایی شدن توافقات ۳ سال پیش و راه اندازی کریدور زنگزور باشد و قصد دارند استان سیونیک ارمنستان را به طور کامل اشغال کنند تا رویای راه اندازی “دالان تورانی” به واقعیت بپیوندد.
ترکیه از این اقدام چند هدف دارد :
۱- اتصال زمینی به باکو و در نتیجه دریای کاسپین و ایجاد یک کریدور تجاری و دالان تورانی و اتصال کشورهای ترک نشین.
۲- دراختیار گرفتن و کنترل کامل مسیر زمینی ایران به روسیه و اروپا الی الابد.
۳- ایجاد خط لوله گاز از باکو و ترکمنستان تا ترکیه و همچنین بهره برداری از منابع گاز و نفت دریای کاسپین و انتقال آن به اروپا ؛ این اقدام بلندپروازانه باعث می شود تا آنکارا به یک هاب بزرگ گازی در دنیا تبدیل گردد.
همچنین با توجه به قطع شدن صادرات گاز روسیه به قاره سبز ، اروپایی ها مجبور به خرید گاز مایع (LNG) از آمریکا و قطر شده اند که هزینه ای بسیار بیشتر از CNG دارد و در نتیجه از ایجاد خطر لوله ترکیه به کشورهایشان کاملا استقبال می کنند .
اردوغان و مشاورانش احتمالا اینطور محاسبه کرده اند که روسیه درگیر جنگ در اوکراین است و نیز رابطه پوتین و پاشینیان خوب نیست در نتیجه نمی تواند ابتکار عمل را در موضوع سیونیک بر عهده گیرد.
از طرفی آنان گمان می کنند جمهوری اسلامی نیز به دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم، درگیری با طالبان در شرق ، تمرکز بر کنترل اتفاقات احتمالی در سالگرد اغتشاشات سال ۱۴۰۱ و همچنین داشتن جمعیت بالای آذری زبان نخواهد توانست در برابر حمله مشترک ترکیه و باکو به سیونیک واکنش خاصی بروز دهد.
البته محاسبه ترکیه دقیق نیست زیرا ایران به هیچ وجه در این مورد کوتاه نمی آید و ولو با دادن هزینه سنگین، اجازه تغییر ژئوپلیتیک منطقه را نخواهد داد زیرا به کلی ارتباطش با اروپا و روسیه قطع و در کنترل کامل ترکیه و باکو قرار می گیرد و آنها در برابر تهران برتری محسوس ژئوپلیتیکی می یابند.
نکته دیگر اینست که ایران منتظر فرصتی است تا یک بهانه پیدا کند و با حضور اسرائیلی ها در مرزهایش برخورد جدی داشته باشد.
همچنین ایجاد خط لوله گازی از ترکمنستان و باکو به اروپا جایگاه گازی ترکیه را در دراز مدت در برابر جمهوری اسلامی تقویت می نماید.
از طرفی روسها نیز تمایل ندارند که مسیرشان به ایران تحت تسلط ترکیه و باکو قرار گیرد و ترکیه بعد از تبدیل به یک هاب انرژی، صادر کننده اول CNG به اروپا شود و جایگاه مسکو را تصاحب کند.
آمریکایی ها نیز موافق طرح ترکها نیستند زیرا :
۱- ارمنستان یک کشور مسیحی بوده و به لحاظ هویتی یک پایگاه مسیحی در میان مناطق مسلمان نشین است که از نظر آنها باید حفظ و تقویت گردد .
۲- لابی ارمنی به شدت در آمریکا قوی است و بعد از لابی یهودی ایپک بیشترین نفوذ را خصوصا بر دموکرات ها دارد و بی تردید حمایت دولتمردان ایالات متحده را جلب می کند.
۳- آمریکایی ها (به ویژه حزب دموکرات) با سیاست های اسلامگرایی اردوغان مخالفند و طرح های بلندپروازانه نئوعثمانی گری او را بر نمی تابند.
۴- انتقال گاز CNG از مسیر ترکیه به اروپا ، این قاره را از لحاظ انرژی به ترکیه وابسته کرده و جایگاه هژمونیک آمریکا را تضعیف می کند .
و مهمتر این که شرکت های تولید انرژی LNG آمریکایی بازار بزرگ انرژی اروپا را از دست می دهند .
بنابراین منفعتی موازی در میان ایران ، روسیه و آمریکا وجود دارد که اجازه ندهند به هیچ قیمتی اردوغان و علیف به اهدافشان دست یابند.
البته کیفیت مقابله این ۳ کشور احتمالا متفاوت باشد اما موضوع برای ایران و روسیه حیاتی و امنیتی است و با تمام توان از به ثمر رسیدن طرح های پان ترکیستی ممانعت بعمل خواهند آورد.
خاطرنشان می شود که روسیه با ارمنستان پیمان دفاعی مشترک دارد و پوتین هم اعلام کرده که تمامیت ارضی ارمنستان خطر قرمز اوست.
دیدگاه