اعتلای جهت گیری مذهبی درون سو و خودمهارگری، الزامی در مسیر مدیریت اعتیاد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، حدیثه فلاح کریمی، فعال حوزه رسانه و اطلاع‌رسانی در یادداشتی نوشت:

با افزایش سوءمصرف مواد در جهان، کشورها هزینه قابل توجهی را در نتیجه خسارت ناشی از آن مانند اثرات مخرب بر سلامت و افزایش جرم و جنایت و نیز مرگ و میر در جامعه متقبل می‌شوند، بنابراین با در نظرگرفتن اعتیاد به عنوان یک بیماری جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی در زمینه وابستگی به مواد مخدر عوامل گوناگونی درگیر هستند.
رواج فزاینده استعمال مواد مخدر در افراد جامعه به ویژه جوانان، اجرای سیاست‌های پیشگیرانه در حوزه اعتیاد را ضرورت می‌بخشد و لازم است به منظور درک بهتر عوامل خطرآفرین و ارکان محافظتی در ارتباط با سوءمصرف مواد مخدر، برنامه‌های پیشگیرانه و مداخله‌ای تعریف شود.
در این میان برخی از مولفه‌ها به عنوان عوامل حمایت کننده و برخی دیگر به عنوان عوامل خطرآفرین، اعتیاد به مواد مخدر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از عوامل حمایت کننده «مذهب» است که در برخی از مطالعات از آن به عنوان سپری در مقابل وابستگی به مواد یاد می‌شود.
در واقع انتظار می‌رود دین به عنوان یکی از منابع اصلی ارزش و اخلاقیات در افراد جامعه، از طریق برقراری اموری مانند نظم اخلاق مدارانه سوءمصرف مواد و بهبودی از آن را تحت تأثیر قرار دهد.
با در نظرگیری مذهب به عنوان یک عامل حفاظتی یا بهبودبخش؛ انتظار می‌رود سطوح بالای مذهبی بودن، از افراد در مقابل تأثیرات منفی تجربیات یا ویژگی‌هایی که آن‌ها را در معرض خطر رفتارهای سازش ناپذیر یا مشکلات روانشناختی قرار می‌دهد، حفاظت کند.
در واقع مذهب می‌تواند جریان مقابله‌ای اضافی یا مؤثرتری را برای حل مشکلات شناختی، هیجانی و عوامل تنش زای بین فردی فراهم کند.
تحقیقات گسترده‌ای جهت بررسی ارتباط مذهب و گرایش به مواد مخدر و رفتارهای غیر عرف صورت گرفته و به اتفاق در تمام نتایج تحقیق مشخص شده که مذهبی بودن به میزان قابل توجهی خودمهارگری نسبت به ناهنجاری‌های تعریف شده برای جوامع را به همراه دارد.
در جریان بررسی نقش مذهب در گرایش به مصرف مواد مخدر، نتایج تحقیقات چه در بُعد کلان و چه در بُعد خرد، نشان می‌دهد با افزایش میزان جهت گیری مذهبی درون سو و خودمهارگری که خود حاصل الفت درونی با باریتعالی و شناخت قابل قبول از کلیات نظام آفرینش و هویت خود است، کاهش معناداری در آمادگی اعتیاد به مواد مخدر مشاهده می‌شود، زیرا این میزان خود آگاهی می‌تواند بار مسئولیتی از خودمراقبتی را به فرد تحمیل کند.
در باب تاثیر آموزه‌های مذهبی در تحکیم و تقویت بنیان خانواده نیز، توجه ویژه به نقش والدین در تربیت اخلاقی و معنوی می‌تواند در پیشگیری از رفتارهای پرخطر و ناسالم فرزندان نقش داشته باشد.
همچنین در خانواده‌ای که التزام عملی به اعتقادات و عبادات وجود دارد، والدین از طریق فراهم کردن الگویی عینی برای فرزندانشان، می‌توانند نقش موثری در گرایش فرزندان به عبادت و معنویت ناب و بر حذر داشتن آن‌ها از انحرافات داشته باشند.
باید با جدیت و قاطعانه بیان کرد که با توجه به یافته‌های پژوهش، لازم است برای ارتقای سطح اعتقادات مذهبی جوانان تقویت گرایش‌های مذهبی و معنوی در برنامه‌های آموزش مهارت‌های زندگی در تمامی مراکز آموزشی از پیش دبستان تا دانشگاه گنجانده شود.
همچنین ضرورت دارد در مؤسسات ترک اعتیاد جهت کمک به درونی کردن ارزش‌ها در افراد و هم چنین تقویت مرکز کنترل درونی آن‌ها تلاشی موثر در قالب آموزشی هدفمند و اصولی صورت گیرد.
در این مبارزات پیشگیرانه و درمانگر، ارتباطات و رسانه‌های ارتباطی از مهم‌ترین عناصر محسوب می‌شود چرا که بدون برنامه ریزی برای ایجاد یک ارتباط صحیح و مناسب، پیام‌های مبارزه به مخاطبان نخواهد رسید و آن‌ها نمی‌توانند در نگرش‌ها و عقاید مخاطبان خود تغییرات لازم را ایجاد نمایند. از اینرو لازم است با استفاده از ابزار رسانه و بهره گیری از دانش کارشناسان سه حوزه روانشناسی، مذهبی و رسانه نسبت به اجرای سیاستی مناسب و عملیاتی اقدام کرد و نتایج حاصل از اقدامات را هر چند کوچک به بررسی و گفت و گو گذاشت.