همه چیز در مورد آزمایش تیروئید؛ چرا چکاپ تیروئید برای سلامت بدن مهم است؟
غده تیروئید در رشد طبیعی و متابولیسم سلول‌ها و بافت‌های بدن‌مان نقشی اساسی دارد. هورمون‌های تیروئیدی تولید شده توسط غده تیروئید از راه‌های مختلفی متابولیسم ما را کنترل کرده و شرایط رشد و بازسازی بدن‌مان را فراهم می‌کنند.
غده تیروئید در رشد طبیعی و متابولیسم سلول‌ها و بافت‌های بدن‌مان نقشی اساسی دارد. هورمون‌های تیروئیدی تولید شده توسط غده تیروئید از راه‌های مختلفی متابولیسم ما را کنترل کرده و شرایط رشد و بازسازی بدن‌مان را فراهم می‌کنند. بنابراین هر گونه بی‌نظمی در روند کار غده تیروئید می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی در سلامتی انسان شود. بروز مشکلاتی مانند گواتر، کم کاری و پرکاری تیروئید ناشی از اختلال در روند تولید هورمون‌های تیروئیدی است. انجام آزمایش تیروئید تنها راهی است که به ما کمک میکند از وجود هر گونه مشکل تیروئیدی در بدن خود حتی پیش از بروز علائم آن آگاه شویم. حال بپردازیم به این موضوع که آزمایش تیروئید چه چیزی را اندازه گیری میکند و در چه صورت لازم است آن را انجام دهیم.
همچنین پیشنهاد می کنیم برای اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش های تیروئید، این مقاله را هم مطالعه کنید: آزمایش تیروئید؛ ضرورت چکاپ تیروئید و تأثیر آن بر سلامت بدن
- آزمایش تیروئید چیست؟
تیروئید با تولید هورمون‌های خاصی متابولیسم بدن را کنترل میکند. متابولیسم همان فرآیندی است که غذای ورودی به بدن را به انرژی موردنیاز برای بسیاری از فعالیت‌ها تبدیل میکند. هورمون‌های تیروئیدی شامل T4 )تیروکسین) و T3 (تری یدوتیریونین) می‌باشند. سرعت متابولیسم بدن به میزان تولید این هورمون‌ها بستگی دارد. تست تیرویید میزان هورمون‌هایی را که تیروئید تولید میکند و نیز هورمون محرک تیروئید TSH (این هورمون توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می‌شود و محرک تیروئید برای تولید هورمون است) را در خون اندازه گیری میکند. برای انجام آزمایش تیروئید حتما لازم نیست به مراکزی مانند یک آزمایشگاه تخصصی تیروئید مراجعه کنید. انجام تست تیروئید بدون آزمایشگاه رفتن نیز ممکن است. چنانچه امکان مراجعه به مراکز درمانی برای شما وجود ندارد می‌توانید سفارش انجام تست تیروئید در منزل را ثبت کنید. به این ترتیب نمونه گیری در خانه خودتان انجام می‌شود و حتی جواب آزمایش را نیز به صورت آنلاین دریافت خواهید کرد.
۱-۱. انواع آزمایشات تیروئید:
آزمایش‌های تیروئید شامل موارد زیر هستند:
- اندازه‌گیری هورمون محرک تیروئید (TSH): این هورمون که توسط مغز ترشح می‌شود، کارش تنظیم ترشح هورمون تیروئید است. آزمایش خون با TSH بالا نشان دهنده سطوح پایین هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید) و TSH پایین نشان دهنده پرکاری تیروئید است.
- تست آنتی بادی تیروئید: از این تست برای شناخت بیماری خود ایمنی تیروئید استفاده می‌شود.
- سونوگرافی تیروئید: امواج صوتی منعکس شده در این روش بافت‌های غیرطبیعی تیروئید را مشخص می‌کنند.
- اسکن تیروئید: در این تست مقدار کمی از ید رادیواکتیو را برای گرفتن تصاویری از غده تیروئید وارد دهان می‌کنند.
- بیوپسی تیروئید: در این روش مقداری از بافت تیروئید برای بررسی سرطان تیروئید برداشته می‌شود.
- اندازه‌گیری تیروگلوبین‌ها: اندازه‌گیری موادی که از تیروئید ترشح می‌شوند می‌تواند در روند پیگیری وضعیت مبتلایان به سرطان تیروئید به کار رود.
- آزمایشات تصویربرداری: در مواردی که سرطان تیروئید گسترش می‌یابد، ممکن است از آزمایش‌هایی مانند سی تی اسکن، MRI یا اسکن PET برای بررسی گسترش سرطان استفاده شود.
- چه کسانی باید تست تیروئید انجام بدهند؟
در صورت وجود هر یک از علائم کم کاری یا پرکاری و دیگر علائم تیروئید باید به پزشک مراجعه کرد. به طور کلی علائم تیروئید شامل موارد زیر هستند که می‌توانند نشانه کم کاری، پرکاری یا حتی سرطان تیروئید باشند:
نشانه‌های کم کاری تیروئید:
- خستگی
- حساسیت زیاد نسبت به سرما و تغییر دما
- یبوست
- خشکی پوست
- افزایش وزن و ورم صورت
- گرفتگی صدا
- افزایش سطح کلسترول خون
- درد در عضلات و گاهی احساس سفتی در عضله‌ها
- نازک شدن موها
- ضربان قلب کند
- ضعیف شدن حافظه و فراموشی
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
علائم و نشانه‌های پر کاری تیروئید:
- اضطراب زیاد
- مشکل در نظم خواب
- کاهش وزن سریع
- بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر
- ضعف عضلانی شدید
- قاعدگی‌های نامنظم یا حتی توقف چرخه قاعدگی
- حساسیت زیاد در برابر گرما
- داشتن مشکلات بینایی یا سوزش چشم‌ها
علائم سرطان تیروئید:
- ایجاد یک توده که می‌توان آن را از طریق پوست روی گردن احساس کرد
- تغییرات در صدای شما، از جمله خشن شدن صدا
- مشکل در بلع
- متورم شدن غدد لنفاوی در گردن یا احساس درد در گردن و گلو
وموارد دیگر.
۲-۱. آزمایش تیروئید در کودکان
مشکلات تیروئیدی می‌توانند در بدو تولد نیز وجود داشته باشند. در بیشتر موارد، این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که کبد نوزاد نمی‌تواند ماده‌ای به نام بیلی‌‌روبین را متابولیزه کند. پیشرفت این بیماری در نوزاد ممکن است در تغذیه، یبوست، خواب و رشد طبیعی او تاثیر بگذارد و در موارد حاد نیز باعث عقب‌ماندگی ذهنی و جسمی او شود. در چنین مواردی با انجام تست تیروئید نوزاد خود می‌توانید مشکلات تیروئیدی او را پیگیری کنید.
- قبل از انجام آزمایش تیروئید چه نکاتی را باید رعایت کرد؟ رعایت شرایط پیش از آزمایش تاثیر زیادی بر صحت نتایج خواهد گذاشت بنابراین بهتر است از مواردی که می‌توانند نتیجه تست تیروئید شما را تغییر دهند مطلع باشید. به طورکلی برای آزمایش عمومی تیروئید به غیر از موارد خاصی که پزشک ممکن است از شما بخواهد نیازی نیست ناشتا باشید. برخی اوقات اگر تست تیروئید به همراه آزمایشات دیگر تجویز شده باشد معمولا باید شرایط ناشتایی را به مدت ۸ تا ۱۰ ساعت رعایت کرد. البته در این ساعات می‌توانید آب بنوشید ولی باید توجه داشته باشید که مصرف غذاهای پرچرب، نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه یا استعمال دخانیات ممکن است بر تست شما اثر بگذارند. پس بهتر است حدود سه تا چهار ساعت پیش از آزمایش از مصرف آن‌ها خودداری کنید.
- آیا قبل از آزمایش باید مصرف داروی تیروئید را متوقف کنیم؟ پیش از انجام آزمایش تیروئید لازم است پزشک شما از داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاع داشته باشد زیرا برخی از داروها می‌توانند بر عملکرد تیروئید موثر باشند. بیوتین ( ویتامین B7 ) از دسته داروهایی است که ممکن است بر نتیجه تست تیروئید تاثیر بگذارد. کسانی که در حال درمان تیروئید هستند و داروهای تیروئیدی استفاده می‌کنند بهتر است در روز آزمایش، قبل از مصرف دوز روزانه داروی خود نمونه خون بدهند. البته در این مورد نیز نظر پزشک بسیار اهمیت دارد.
- جواب آزمایش تیروئید چه زمانی آماده می شود؟
آماده شدن نتیجه آزمایش تیرویید با توجه به نوع آزمایش و فاکتورهایی که مورد سنجش قرار می‌گیرند ممکن است از یک روز تا یک هفته طول بکشد. هزینه آزمایش تیروئید نیز معمولا کمی زیاد است اما اغلب تحت پوشش بیمه‌های درمانی قرار می‌گیرد. قیمت آزمایش تیروئید با توجه به نوع آزمایش تیروئید نیز می‌تواند متفاوت باشد.
دیدگاه