کنتاکتور تکفاز و سه فاز

کنتاکتور تجهیزی پرکاربرد در صنعت برق می‌باشد و در ولتاژها و جریان‌های مختلفی در بازار ارائه می‌شوند، حال بیایید به این سوال‌ها پاسخ دهیم:

کنتاکتور چیست؟ چه ساختاری دارد؟ طرز عملکردش به چه صورت است؟

در ساده ترین تعریف، کنتاکتور یک دستگاه سوئیچیگ(کلید زنی)  الکتریکی است که برای خاموش و روشن کردن یک مدار الکتریکی استفاده می‌شود.

کنتاکتور یک نوع خاص از رله است اما یک تفاوت پایه ای بین کنتاکتور و رله وجود دارد و آن اینست که کنتاکتور بیشتر در دستگاه‌هایی کاربرد دارد که ظرفیت تحمل جریان بالاتری دارند درحالیکه رله برای دستگاه‌هایی با جریان پایین تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کنتاکتور ساختاری به هم پیوسته دارد و به راحتی قابل نصب است.

ساختار کنتاکتور به چه صورت است؟

به طور معمول کنتاکتور دارای چندین کنتاکت می‌باشد. کنتاکت‌ها بیشتر از نوع کنتاکت باز(به انگلیسی Normally Open به اختصار NO) هستند و همین کنتاکت‌ها هستند که قدرت عملکردی را در زمانی که بوبین کنتاکتور برق دار شده است برای بار فراهم می‌کنند. کنتاکت‌های کنتاکتور توانایی باز و بسته شدن سریع را دارند که به همین سبب برای تحمل بارهای بزرگتر مناسب می‌باشند.کنتاکتور بیشتر همراه با موتورهای الکتریکی  مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کنتاکتور می‌تواند رنج وسیعی از جریان را پوشش دهد و در هر یک از این آمپراژها  از جریان‌های کم تا هزاران آمپر و ولتاژهای ۲۵ ولت تا هزاران ولت مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه براین در ابعاد مختلفی از ابعاد کوچک دستی تا سایزهای بزرگتر در بازار موجودند. کنتاکتور به این دلیل بیشتر در بارهای با جریان بالا مورد استفاده می‌باشد که ظرفیت بالایی برای عملکرد در جریان‌های بالای ۵۰۰۰ آمپر و توان‌های بالاتر از ۱۰۰کیلووات دارد.

زمانی که موتورهای جریان بالا قطع می‌شوند، تولید قوس الکتریکی می‌کنند. برای کاهش و کنترل این نوع آرک (قوس) می‌توان از کنتاکتور استفاده نمود.

کنتاکتور تک فاز چیست؟

وقتی اکثر کنترلرها مثل پی ال سی ، ترموستات ، ساعت فرمان و … رله های خروجی قدرتمندی ندارند راهکار چیست؟

وقتی کنتاکتورهای ۳ فاز زیبایی تابلوبرق و پنل شما را به خطر می اندازد چه کنیم ؟

وقتی کنتاکتورهای ۳ فازهزینه بالایی دارد راهکار چیست ؟

وقتی کنتاکتورهای ۳ فاز نیازهای دایمی به سرویس و نگهداری و تمیزکاری دارد راه حل چیست؟

وقتی کنتاکتورهای ۳ فاز سر و صداهای عجیب و عصبی کننده دارد باید چه کار کنیم؟

وقتی مصارف شما تکفاز هست و استفاده از کنتاکتورهای ۳ فاز ابعاد تابلوی شما را بزرگ میکنند چه؟

وقتی کنتاکتور امکان فرمان دستی را ندارد و کاربر مایل است فرمان دستی موقتی و سریع بدهد چه باید بکند؟

کنتاکتور چیست؟

کنتاکتور (به انگلیسی: Contactor) یک کلید کنترل شونده (الکترو مغناطیسی) به صورت الکتریکی است که برای کلیدزنی یک مدار قدرت یا کنترل مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتور شباهت زیادی به رله دارد، با این تفاوت که کنتاکتور برای کاربردهای آمپر بالا به کار می‌رود.(سرعت قطع و وصل کنتاکتور نسبت به رله کم است )

یک کنتاکتور با مداری کنترل می‌شود که سطح قدرت خیلی کمتری از مدار مورد کلیدزنی دارد. برخلاف یک مدارشکن قدرت یک کنتاکتور برای قطع یک جریان اتصال کوتاه استفاده نمی‌شود.

کنتاکتورها در گستره و اندازه‌های مختلفی موجودند. از کنتاکتورهای کوچک با ولتاژتغذیه ۲۴V DC یا ACکه به سادگی در یک دست جا می‌گیرند و توانایی قطع تنها ۱ آمپر را دارند، گرفته تا کنتاکتورهای با پهنا (یا درازای) ۱ متر (یارد) با ولتاژهای چند کیلوولت و آمپراژ چند هزار آمپر.

کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، بانکهای خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن‌های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شوند.

کنتاکتور تکفاز و یا ماژول کنتاکتور جهت انواع مصارف تکفاز با مکانیزم کلید مغناطیسی به کنتاکتورهای ساختمانی یا بیمارستانی هم معروف هستند.

کاربرد این تیپ از کنتاکتورها در سیستم های هوشمندسازی زیاد است.

• در BMS ، تمامی کنترلرها خروجی های رله ای با قدرت جریانی پایینی دارند . از طرفی مصرف کننده ها اکثرا جریان هایی بالاتر از جریان نامی رله ها نیاز دارند. در این مواقع کنتاکتور تکفاز بهترین راه حل برای این موضوع می باشد
• روشنایی
• کولرگازی
• پمپ های تکفاز ابیاری
• پمپ های کفکش کشاورزی
• ماینر
• المنت
• یخچال

از خصوصیات فنی این کنتاکتور تکفاز این است که دارای دو پل هستند که برای مثال اگر یک نمونه ۲۵ آمپر را در نظر بگیریم :

در صورتی که کاربر جریانی پایین تر از ۲۵ آمپر تکفاز بخواهد ، از یک پل آن ، فاز را و از پل دیگر نول را باید عبور بدهد و در صورتی که کاربر جریانی بین ۲۵ تا ۵۰ آمپر تکفاز بخواهد ، با پل کردن یا به اصطلاح دوبل کردن پل ها و فقط عبور فاز از دو پل ،قادر به جریان کشی تا ۵۰ آمپر خواهد بود .در واقع ۵۰ آمپر برای بارهای کاملا اهمی و ۲۰ آمپر برای بارهای کاملا سلفی و کلا پیشنهاد میشود برای جوانب احتیاط  از دو پل برای یک آمپر نامی آن استفاده شود.

این کنتاکتورها دارای صدای کم هستند و به همین دلیل هم به کنتاکتورهای بی صدا  معروف هستند و سازنده های مختلفی مثل  chint  از این دسته محصولات را دارند.

اصولا این نوع کنتاکتور تکفاز میتوانند جای کنتاکتورهای فرمان و حتی رله های شیشه ای را هم بگیرند چرا که در ماژول های مختلف  نظیر  نک پل  دو پل یا سه پل و چهار پل وجود دارند و با فرمان تحریک، این ماژولها تغییر وضعیت میدهند.

فاوت بین کنتاکتور و رله چیست؟

مهم‌ترین تفاوت‌های رله و کنتاکتور به شرح زیر است:

• کنتاکتورها برای کاربردهای سوئیچینگ ولتاژ بالا استفاده می‌شوند و رله‌ها در کاربردهای سوئیچینگ ولتاژ پایین به کار می‌روند. به طور کلی، اگر جریان بار بیش از ۱۵ آمپر باشد، از کنتاکتورها استفاده می‌شود و اگر جریان بار کمتر از ۱۵ آمپر باشد، رله به کار می‌رود.
• اندازه کنتاکتور نسبت به اندازه رله بزرگ‌تر است.
• نگهداری و تعمیر کنتاکتور آسان است، در حالی که در اغلب شرایط، رله را نمی‌توان تعمیر کرد.
• در اغلب موارد، کنتاکتورها به صورت معمولاً باز (NO) به هم وصل می‌شوند و رله‌ها به صورت معمولاً بسته (NC)  هستند.
• زمان سوئیچینگ کنتاکتور در مقایسه با رله کند است.

نحوه نصب کنتاکتور تک فاز اتومات جی بی اچ 

فرمان

پایه A1 و A2 برای تغذیه بوبین جهت اعمال فرمان به کنتاکتور می باشد . کاربر با اعمال تغذیه ۲۲۰ ولت جریان متناوب به این دو پایه ، کنتاکتور را وصل می کند . بدین ترتیب که تیغه های قدرت کنتاکتور وصل می شود.

قدرت

پایه های ۱ ، ۲ ، ۳ ، و ۴ کنتاکتور تک فاز ، کنتاکت های قدرت آن هستند.در کنتاکتور تک فاز اگر دقت کنید ، پایه ۱ و ۲ پل اول ، و پایه های ۳ و ۴ مربوط به پل دوم این کنتاکتور دو پل می باشد.بدین معنا که اگر کنتاکتور وصل شود ، پایه ۱ و ۲ به هم وصل می شوند و در این صورت سیگنال پشت پایه ۱ عینا به پایه ۲ منتقل می شود.این اتفاق برای پایه های ۳ و ۴ هم صادق می باشد .به زبان بسیار ساده تر ، اگر به پایه های A1 و A2 تغذیه ۲۲۰ ولت وصل شود ، کلید مجازی بین پایه های ۱و۲ و کلید مجازی بین پایه های ۳و۴ وصل می شود.حال بماند که این کلید مجازی ، همان قطعه های ثابت و متحرک داخل کنتاکتور است که با کمک یک بوبین و فنر طبق قانون مهم فارادی کار می کنند و شرح این مطلب مفصل است .

منبع : teslakala.com