کارگروه تخصصی مدیریت تهدیدات مرتبط با بازار سرمایه تشکیل شود

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، رئیس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در یادداشتی، فرصت‎ها و تهدیدات بازار سرمایه و بورس را تشریح کرد.

محمدرضا پورابراهیمی داورانی رئیس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی فرصتها و ‎تهدیدات بازار سرمایه و بورس را تحلیل کرد که به شرح ذیل است:

فرصت‌های بازار سرمایه در کنار تهدیدات جدی بازار

در رابطه با وضعیت بازار سرمایه ایران دو موقعیت وجود دارد: فرصت‌های بسیار خوبی برای اقتصاد کشور فراهم شده است و با حجم بسیار بالای نقدینگی که ما در اقتصاد کشور داریم و در شرایطی که رکود اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا تمام جهان را درگیر خود کرده است موضوع جذب نقدینگی ضرورتش نسبت به گذشته بیشتر نمایان شده است.

برآورد ما این است که روزانه بیش از ۱۴۰۰میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می‌شود و براساس اطلاعات ماه‌های گذشته روزانه حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان نقدینگی به بازار سرمایه ایران وارد شده است که حتما باید برای آن برنامه‌ای جامع داشت.

با توجه به اقبال عمومی مردم برای ورود به این حوزه و خرید سهام شرکت‌ها و انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه کشور جا دارد که ما هدایت خوبی نسبت به این موضوع داشته باشیم و برای جذب نقدینگی سرگردان که اگر به هر بازاری ورود پیدا کند آن بازار را دچار چالش اساسی خواهد کرد، برنامه جامع و مفصلی داشته باشیم. شاهد آن هم اتفاقاتی بود که در سالیان گذشته در بخش طلا، ارز و مسکن داشتیم. لذا این روی سکه همان فرصت‌های بازار سرمایه است.

با توجه به نقدینگی جامعه و از طرفی امکان جذب آن دو حالت متصور است:

الف؛ طرح‌های سرمایه‌گذاری جدید که کشور نیازدارد ازطریق تشکیل شرکت‌ها یا تاسیس صندوق پروژه در بازار اولیه که به راحتی دراین بازار امکان تامین مالی آن وجود دارد.

حجم عظیم مالکیت شرکت‌های بزرگ اقتصادی مربوط به بانک‌هاست

ب؛ عرضه سهام شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی که کاهش تصدی‌گری دولت و شبه دولت در اقتصاد را رقم می‌زند حتی در این راه دولت می‌تواند با کسب مجوزهای لازم شرکت‌های بسیار بزرگ دولتی در حوزه‌های مختلف مانند نفت، نیرو و راهسازی و حمل و نقل را در بورس پذیرش کرده و به مردم واگذار کند. البته حجم عظیمی از مالکیت شرکت‌های بزرگ اقتصادی مربوط به بانک‌هاست. هلدینگ‌های مهم اقتصادی همانند غدیر، امید، گروه توسعه ملی مکلفند که سهام خود را در شرکت‌های بزرگ اقتصادی واگذار کنند که اجرای این تکلیف قانونی نیز بسیار مهم می‌باشد. بنابراین مجموع این دو عامل یعنی تشکیل شرکت‌های جدید و کاهش سهم دولت در اقتصاد روی سکه نقاط قوت شرایط کنونی بازار سرمایه است.

دو روی سکه فرصت‌ها و تهدیدات بازار سرمایه

روی دیگر سکه تهدیدات جدی که در نظام اقتصادی ما شاهد آن هستیم و آن تهدید اساسی این است که اگر روند نظارت بر معاملات بازار سرمایه و روند نظارت بر فرآیند تغییرات قیمت انواع اوراق بهادار در این بازار بر اساس یک مکانیزم علمی و تخصصی مبتنی بر یک نگاه حرفه‌ای شکل نگیرد، تبعات منفی ناشی از احتمال سقوط بازار طبیعتا تمام زحمات را در بحث جذب سرمایه با مشکل روبرو خواهد کرد و سازمان بورس و اوراق بهادار باید براساس وظایفی که در قانون برعهده دارد وظایف نظارتی خود را با جدیت پیگیری و از نقش نظارتی خود غافل نشود.

دلیل آن هم اینست افرادی که امروز وارد بازار سرمایه می‌شوند افراد جدیدالورود هستند و این افراد نیازمند این هستند که بتوانند از تجربه بازار سرمایه بواسطه روندی که در طی سال‌های گذشته در داخل کشور یا خارج از کشور در بازارهای مشابه داشتند، اطلاع داشته باشند و تصورشان این نباشد که اگر در حوزه اوراق بهادار بویژه در سهام شرکت‌ها می‌توانند ورود کنند حتما این موضوع منجر به سودآوری می‌شود.

خرید سهام شرکت‌ها می‌تواند در آینده همزمان با افزایش قیمت با کاهش قیمت هم روبرو باشد و اگر کسی بخواهد در این فضا کارتخصصی بکند باید آشنا به کار باشد. نگرانی ما از این وضعیت اینست که حجم عظیمی از منابع که امروز به سمت بازار سرمایه هدایت می‌شود و آن هم برای مردم عادی که بعضا با فروش طلا و خودرو و منزل خودشان آن پول را وارد بازار سرمایه می‌کنند به نحوی که حجم معاملات روزانه بیش از ۱۵هزار میلیارد تومان گردیده و اگر این روند ادامه پیدا کند و ما برای وضعیت موجود کنونی بازار سرمایه کشور برنامه مشخصی نداشته باشیم، طبیعتا این فرصت بسیار طلایی برای نظام جمهوری اسلامی ایران که فرصت جذب منابع برای تولید موثر از طریق مکانیزم بازار سرمایه است به یک تهدید جدی برای منافع ملی تبدیل خواهد شد.

۲۰ درصد شرکت‌ها متوسط هستند

آماری که ما داریم در وضعیت کنونی از سهام شرکت‌ها چه در بورس و چه شرکت‌های فرابورس نشان دهنده اینست که حدود ۴۰درصد شرکت‌های بزرگ و اصلی ما هستند که ریسک سرمایه‌گذاری در آنها کمتر است و برای بعضی از آنها امکان افزایش قیمت و رشد هم حتی وجود دارد.

اینها شرکت‌هایی هستند که نسبت قیمت به درآمدشان یا شاخص P به E آنها کمترین است و اینها از نظر ارزش بازار بزرگترین ارزش را دارا هستند که اطلاعات آنها در سایت بورس مشخص است و اگر مردم می‌خواهند ورود کنند با ریسک کمتر و خطرات کمتر که جا برای رشد هم حتی داشته باشد.

حدود ۲۰ درصد شرکت‌ها متوسط هستند نه ریسک زیادی دارند نه خیلی جای رشد دارند که اینها از نظر ارزش شرکت‌های بعدی را تشکیل می‌دهند. دسته سوم شرکت‌ها که حدود ۴۰درصد شرکت‌های بورس و فرابورس را تشکیل می‌دهند با توجه به بررسی‌های انجام شده، هیچ ارتباط منطقی بین قیمت سهم و سودآوری شرکت‌ها وجود ندارد و به عنوان مثال شرکتی کهNAV آن منفی است(شرکتی که ارزش تعهداتش بیشتر از ارزش دارایی‌هایش است)هر روز دارد به قیمت سهمش اضافه می‌شود و یا شرکتی که غیرفعال است و سودآوری ندارد و زیانده است، نیز جزء این دسته است و یا با سودآوری کم و قیمت‌های بسیار بالا در جریان معاملات وجود دارد و این علامت جدی است که اگر سریعا در بازار سرمایه برای آنها تصمیمی گرفته نشود، نگرانی برای این دسته از ارزش سهام شرکت‌ها در روزها و هفته‌های آینده زیاد است و سقوط آنها خارج از تصور نیست و قطعا اتفاق خواهد افتاد و نگرانی ما جدی است.

درست است که این دسته از سهام حدود ۴۰ درصد هستند اما وقتی بازار رو به کاهش حرکت کند تمام بازار را دچار تلاطم و چالش خواهد کرد و حتی شرکتهایی که انتظار می‌رود روند روبه رشد داشته باشند را نیز به دلیل جو روانی بازار دچار چالش و تلاطم خواهد کرد. که این تجربه را بازارهای بورس کل دنیا به ما نشان داده است.

ما شاخصی داریم تحت عنوان قیمت به درآمد P/E) ) که شاخص قیمت به درآمد هرچه بیشتر باشد ریسک سرمایه‌گذاری در آن سهم افزایش پیدا می‌کند. پر ریسک‌ترین سهام شرکت‌های ما در چند سال گذشته P/E آنها معمولا حدود ۱۰ بوده است و میانگین بازار حدود ۶ بوده است ولی در حال حاضر در بورس P/E هایی داریم که هیچ مبنای علمی و تخصصی ندارد و ارقامی دو و سه رقمی را برای آنها مشاهده می‌کنیم.

همچنین میانگین P/E بازار هم حدود ۲۰ می‌باشد. اتفاقی که باید بیافتد این است که مردم سریعا از این اطلاعات برخوردار شوند و متناسب با روند واقعی بازار به آن ورود پیدا کنند. قائده کلی به ما می‌گوید که ممکن نیست اتفاق و عملیاتی که منجر به سودآوری و یا ارزش افزوده در یک بنگاه می شود وجود نداشته باشد ولی قیمت سهام هر روز افزایش یابد. باید همواره یک رابطه منطقی بین قیمت هر سهم با داریی‌ها و بدهی‌های آن و یا میزان سودآوری و قیمت جایگزینی برقرار باشد. مگر می شود شرکتی را داشته باشیم که قیمت جایگزینی آن ۲۵% قیمت معاملاتی باشد؟ این وضعیت آغاز خطرات جدی برای آینده بازار است.

روش‌های بنیادی و تکنیکی عاملی برای تحلیل بازار سرمایه

ما دو روش مهم تحلیل در بازار سرمایه داریم که اولی روش بنیادی و دومی روش تکنیکی است و توصیه ما به تمام سهامداران تازه وارد این است که یا به صورت غیرمستقیم از طریق شرکتهای سرمایه‌گذاری و نیز صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار شوند و یا اینکه با اتکا به تحلیل‌های بنیادی سهام سرمایه گذاری کنند.

روش تحلیل بنیادی این است که پولی که بابت یک سهم می‌دهیم واقعا بررسی شود که حتما قیمت این سهم می ارزد یا نه و فقط به واسطه این که سهمی دارد رشد می‌کند آن سهم را خریداری نکنند.

متوسط نرخ بازده بورس در دنیا حداکثر تا سه برابر نرخ بازده بدون ریسک است و اگر در بازاری شما دیدید که نرخ بازده به طور فزاینده‌ای در حال بالا رفتن است در حالی که نرخ سرمایه گذاری بدون ریسک (نرخ سود سپرده ها) ثابت است و حتی کاهش می یابد، آن بازار حتما با ریسک های زیادی روبرو است.

در حال حاضر بهترین زمان است که دولت تمام مابقی سهام های خود را در شرکت‌های پذیرفته شده عرضه کرده و امکان اداره آن را به خود مردم بدهد و یا بیاید مجموعه جدیدی در بازار اولیه شکل بدهد با پروژه‌های جدید و کسب منابع از بازار جدید داشته باشد. در حالت دیگر می‌تواند پروژه‌های قبلی را مانند طرح‌های پارس جنوبی در قالب شرکت یا صندوق پروژه پذیرش کرده و سهام آنها را بفروشد و این بزرگترین فرصت در کنار تهدیدات جدی بازار سرمایه است.

از دیگر اتفاقات بدی که در سال‌های گذشته افتاد این بود؛ اعلام پیش‌بینی سود شرکت‌هاEPS) ) از سامانه کدال سازمان بورس حذف گردید و پیشنهاد می کنم مدیران ارشد بازار سرمایه در این خصوص تصمیم عاجلی گرفته تا مردم با اطلاعات دقیقتری که از وضعیت سودآوری شرکتها دریافت می کنند اقدام به سرمایه گذاری کنند.

اگر دولت سریعا تشکیل یک کارگروه تخصصی برای مدیریت تهدیدات مرتبط با بازار سرمایه از طریق شورای عالی بورس را در دستور کار قرار ندهد ظرف چند روز آینده کمیسیون اقتصادی مجلس حتما اقدامات خود را عملیاتی خواهد کرد.