اتهام آمریکایی بازداشت شده،جاسوسی نیست | جزء ۲۰کشور اول مهاجر فرست نیستیم
معاون ایرانیان و امور مجلس وزرات امور خارجه، با اعلام این که میزان سفر ایرانیان به خارج از کشور کاهش پیدا کرده است و کشورهای ترکیه، آذربایجان و ارمنستان همچنان مقصد اول گردشگران ایرانی برای سفر به خارج از کشور هستند ،تصریح کرد:اتهام تبعه آمریکایی که از چندی پیش در ایران دستگیر شده،جاسوسی و امنیتی نیست.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از ایسنا، حسین پناهی آذر، که از اوایل بهمن ماه سال گذشته و در پی ایجاد تغییرات در ساختار وزارت امور خارجه، «مسؤولیت معاونت ایرانیان و امور مجلس وزرات امور خارجه»، که پیش از آن به عنوان «معاونت کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور» شناخته می‌شد را بر عهده گرفته است، با اشاره به تلاش‌های محمد جواد ظریف و وزارت امور خارجه جهت برقراری تعامل با نمایندگان مجلس از طیف‌های مختلف فکری، اظهار می‌کند که لابی جدی نمایندگان داخل مجلس با نمایندگان امضا کننده طرح استیضاح محمد جواد ظریف که تعداد شأن نیز محدود بود، باعث منتفی شدن موضوع استیضاح وزیر امور خارجه در مجلس شورای اسلامی شده و خود وزارت امور خارجه نقش چندانی در این زمینه نداشته است.
متن گفت‌وگو با این دیپلمات ارشد ایرانی که از سال ۱۳۶۱ فعالیت خود را در وزارت امورخارجه آغاز کرده است و سابقه حضور در نمایندگی‌های ایران در کشورهایی همچون ایرلند، سوئد و هلند را در مقام سفیر در کارنامه کاری خود دارد، به شرح زیر است:
افزایش تحولات بین المللی و گسترش شبکه‌های اجتماعی، باعث افزایش تعداد سوالات از ظریف شده است
بر اساس برخی آمار و شواهد به نظر می‌رسد که میزان حضور محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در کمیسیون امنیت ملی و صحن علنی مجلس شورای اسلامی جهت پاسخگویی به سوالات نمایندگان بیشتر از وزیران خارجه پیشین کشورمان از زمان پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. علت این موضوع به نظر جنابعالی چیست و آیا آمار دقیقی از این میزان حضور دارید؟
طبق آنچه که معاونت پارلمانی ریاست جمهوری اعلام کرده است در این دوره طرح سوال از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حضور وزرا برای پاسخگویی در صحن علنی مجلس و کمیسیون‌های تخصصی نسبت به دوره‌های قبل افزایش قابل توجهی پیدا کرده است و قاعدتاً این موضوع شامل وزیر امور خارجه نیز می‌شود. از سوی دیگر دولت نیز خود اعلام کرده که دولتی پاسخگو است، بنابراین این انتظار وجود دارد که وزرا در عرصه‌های مختلف از جمله مجلس شورای اسلامی برای پاسخگویی حضور پیدا کنند و این امر شامل آقای ظریف نیز می‌شود. همان طور که شما اشاره کردید نسبت حضور وزیر امور خارجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در این دوره نسبت به وزرای پیشین امور خارجه افزایش پیدا کرده و سوالات بیشتری از آقای ظریف مطرح شده است. در راستای بررسی این موضوع باید به این مساله توجه داشت که در پنج شش سال اخیر تحولاتی که وزارت امور خارجه با آن روبرو بوده است با دوره‌های قبل متفاوت است. وزارت امور خارجه در گذشته بیشتر متمرکز بر روابط دو جانبه و اجرای سیاست‌های کلی بود، ولی ما در چند سال اخیر موضوع برجام را داشته‌ایم و تحولات جدی در منطقه صورت گرفته است که در این ارتباط می‌توان به بحران‌های ایجاد شده در عراق، یمن و سوریه اشاره کرد. بنابراین افزایش تحولات در جامعه بین‌الملل و منطقه باعث شده که سوالات نمایندگان از آقای ظریف افزایش پیدا کند. در همین چارچوب باید این موضوع را نیز مورد ملاحظه قرار داد که اکنون به واسطه گسترش ارتباطات و فعالیت شبکه‌های اجتماعی شاهد افزایش اطلاعات مردم و نمایندگان مجلس در حوزه‌های مختلف هستیم و قطعاً این آشنایی باعث افزایش پرسشگری نیز می‌شود.
سیاست وزارت امور خارجه نیز این است که اطلاع رسانی به موقعی انجام دهد چنان که پیشنهاد برگزاری برخی از جلسات با نمایندگان مجلس شورای اسلامی را خود وزارت امور خارجه مطرح می‌کند. ما تاکنون علاوه بر برگزاری جلسات مشترک با فراکسیون‌های سه گانه مجلس شورای اسلامی، شاهد حضور آقای ظریف در فراکسیون‌هایی همچون فراکسیون دیپلماسی و منافع ملی و فراکسیون زنان نیز بوده‌ایم. معتقدیم که نمایندگان مجلس شورای اسلامی نقش مهمی در اطلاع رسانی در سطح کشور دارند. در همین چارچوب باید با آنها تعامل مناسبی داشت، چنان که همین تعامل و اطلاع رسانی باعث شده که تصویب یکسری سندهایی که برای کشور مهم است، در مجلس تسهیل شود.
چرا ظریف از مجلس کارت زرد دریافت نکرد؟ ولی…
همان طور که اشاره شد آقای ظریف تاکنون چندین بار برای پاسخگوی به سوالات نمایندگان در صحن علنی مجلس شورای اسلامی حضور پیدا کرده و جز معدود وزرایی است که علی‌رغم این حضورمتعدد، کارت زردی دریافت نکرده است، ولی در کنار این موضوع شاهد این بودیم که در اوایل آذر ماه امسال طرح استیضاح وزیر امور خارجه با امضای ۲۴ نماینده و در قالب یازده محور به هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی ارائه شد و او نیز برای پاسخگویی در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی حضور پیدا کرد، پس از این حضور تعدادی از نمایندگان استیضاح کننده امضای خود را پس گرفتند. روند پس گرفتن این امضاها بر چه مبنایی بود و وزارت امور خارجه برای منتفی کردن این استیضاح چه اقداماتی را انجام داد؟
این جز وظایف و حق مجلس شورای اسلامی است که از وزرا سوال کند و یا آنها را استیضاح کند و این یک روند طبیعی در مجلس شورای اسلامی است.
لابی نمایندگان در داخل مجلس، باعث منتفی شدن طرح استیضاح ظریف شد
ولی هیچ گاه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سابقه نداشته است که وزیر امور خارجه استیضاح شود و یا طرح استیضاح آن در مجلس مطرح شود؟
شما اگر تعداد امضاهای طرح استیضاح آقای ظریف را با موارد مشابه دیگر مقایسه کنید، می‌بینید که تعداد این امضاها نسبت به استیضاح دیگر وزرا کمتر است و یکی از علل آن همین ملاحظات است. چنان که خیلی از نمایندگان حاضر نشدند که این طرح را امضا کنند و پس از اعلام وصول طرح استیضاح از سوی هیأت رئیسه، رؤسای فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی از جمله فراکسیون امید، فراکسیون مستقلین و فراکسیون ولایی اعلام کردند که این موضع مورد قبول فراکسیون آنها نیست و در واقع تلاش کردند خود را از این موضوع جدا کنند. اگر به لیست امضا کنندگان طرح استیضاح نیز دقت کنید، می‌بینید برخی از کسانی که در گذشته بعضاً مسائل تندی را مطرح کرده‌اند و پیگیر مسائل سیاست خارجی هستند، این طرح را امضا نکرده بودند. در مورد روند کاهش امضاها نیز باید این را بگویم که وزارت امور خارجه نقشی در این زمینه نداشت و خود نمایندگانی که فکر می‌کردند اسیتضاح آقای ظریف به نفع کشور نیست، تلاش کردند که نمایندگان استیضاح کننده را قانع کنند که امضای خود را پس بگیرند. در واقع در این چارچوب شاهد لابی جدی نمایندگان برای منتفی شدن این موضوع بودیم و در نتیجه این رایزنی‌ها، نمایندگان امضا کننده قانع شدند که این طرح به نفع کشور نیست و بهتر است امضاهای خود را پس بگیرند.
موقعی که بحث استیضاح آقای ظریف مطرح شد و این موضوع رسانه‌ای شد، او در سفر خارجی به سر می‌برد و در حال مذاکره با مقامات اروپایی بود. از نظر برخی از کارشناسان مطرح شدن چنین موضوعی در حالی که وزیر در حال رایزنی و گفت‌وگو با مقامات دیگر کشورها در یک کشور خارجی است، وجهه خوبی ندارد و ممکن است باعث کاهش قدرت مذاکره کننده شود. آیا شما در آن موقع اقدام یا تلاشی انجام دادید تا طرح استیضاح مطرح نشود و موضوع به زمان دیگری موکول شود؟
این پروسه خیلی سریع انجام شد. در آن موقع، خبر اینکه تعدادی از نمایندگان می‌خواهند آقای ظریف را استیضاح کنند، مطرح شد و قطعاً ما نمی‌توانستیم جلوی انتشار خبر را بگیریم. از طرف دیگر من فکر می‌کنم تعاملی که بین قوای مختلف در کشور وجود دارد، باعث شده که وضعیت ایران با وضعیت دیگر کشورهای منطقه متفاوت باشد و این مسأله‌ای است که بسیاری از سفرای دیگر کشورها از جمله کشورهای اروپایی مطرح می‌کنند. اخیراً من با یکی از آنها صحبت می‌کردم و او با اشاره به روند تحولات و تعاملاتی که بین قوا در ایران وجود دارد، معتقد بود که این امر بیانگر زنده بودن جامعه ایران به صورت واقعی است. فکر نمی‌کنم که این تعاملات و گفت‌وگوها از جنبه بیرونی تصویر بدی را ارائه کند و حتی نشان دهنده زنده بودن جامعه ایرانی است که افراد نظرات و دیدگاه‌های خود را در رابطه با مسائل مختلف مطرح می‌کنند.
تلاش داریم با همه نمایندگان مجلس با هر نگاه سیاسی و فکری تعامل داشته باشیم
طی این چند سال اخیر، شاهد برگزاری جلسات مشترک کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مقامات وزارت امور خارجه به صورت دوره‌ای بوده‌ایم ولی به نظر می‌رسد، برخی از کسانی که در این کمیسیون بیشترین انتقاد را به آقای ظریف و دیپلماسی کشور وارد می‌کنند و بعضاً محتوای مذاکرات محرمانه بین آقای ظریف و نمایندگان را در رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، در جلساتی که به میزبانی وزارت امور خارجه برگزاری می‌شود، حضور پیدا نمی‌کنند که در این راستا می‌توان به آقای کریمی قدوسی و یا حتی نقوی حسینی اشاره کرد، علت آن چیست؟
ما به همه نمایندگان با هر نگاه سیاسی و فکری احترام می‌گذاریم. اینها افرادی هستند که از سوی مردم انتخاب شده‌اند و شورای نگهبان نیز صلاحیت آنها را تأیید کرده است. ما وظیفه خود می‌دانیم که با همه نمایندگان تعامل داشته باشیم و این نگاه آقای ظریف نیز است.
ولی گویی برخی از نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی همان طور که اسم آنها ذکر شد، در جلسات مشترک که در وزارت امور خارجه برگزار می‌شود، شرکت نمی‌کنند؟
آقایان نقوی حسینی و کریمی قدوسی در جلسات کمیسیون امنیت ملی با وزیر خارجه حضور پیدا می‌کنند و همان طور که گفتم ما سعی می‌کنیم با همه نمایندگان تعامل داشته باشیم. رفت و آمد بین اعضای کمیسیون امنیت ملی و وزارت امور خارجه سال‌ها است که برقرار است. ما علاوه بر کمیسیون امنیت ملی با دیگر کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی نیز جلسات مشترکی را برگزار می‌کنیم چنان که اخیراً با اعضای کمیسیون عمران در وزارت امور خارجه جلسه داشتیم. آقای دکتر ظریف نیز از برگزاری این جلسات استقبال می‌کند و هر کجا که فضا فراهم باشد، برای پاسخگویی به سوالات حضور پیدا می‌کند.
وزارت امور خارجه از هیچ نماینده‌ای شکایت نکرده است
چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه وزارت امور خارجه از یکی از نمایندگان به خاطر اظهاراتش در رابطه با وزارت امور خارجه و سیاست خارجی کشور شکایت کرده است. این شکایت به کجا رسید؟
وزارت امور خارجه از هیچ نماینده‌ای شکایت نکرده است و آنچه که در رسانه‌ها مطرح شد، در مورد اظهارات یک نماینده در مورد وزارت خارجه بود که دادستانی کل کشور به عنوان اینکه ممکن است این اظهارات منافع ملی را متأثر کند، به این قضیه ورود پیدا کرد و رسیدگی به این موضوع را به یکی از مراجع قضائی تهران ارجاع داد.
استرالیایی‌ها به خاطر جا به جایی مکانی، بخش صدور ویزایشان را به صورت موقت تعطیل کرده‌اند
حدود دو، سه هفته پیش خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه سفارتخانه استرالیا در تهران بخش صدور روادید خود را تعطیل کرده است، و علت آن این ذکر شده بود که چند وکیل با استفاده از رانت یکی از کارمندان این سفارتخانه توانسته‌اند ویزاهای غیر قانونی دریافت کنند. آیا شما در جریان این موضوع هستید؟
همان طور که می‌دانید بحث صدور ویزا و عملکرد سفارتخانه‌ها در این حوزه مربوط به دولت همان کشور است و وزارت امور خارجه نقشی در این زمینه ندارد. تا آن جایی که من می دانم عمدتاً تقاضای ویزای استرالیا به صورت آنلاین انجام می‌شود و مقامات این سفارتخانه اعلام کرده‌اند که قصد جابه جایی مکانی دارند و به همین خاطر به متقاضیان دریافت ویزای استرالیا که درخواست‌های آنلاین آنها، مورد رسیدگی قرار گرفته و کد به آنها داده شده است، اعلام شده برای دریافت روادید خود باید به کنسولگری‌های استرالیا در کشورهای همسایه مراجعه کنند.
آیا شما در جریان رانت رخ داده در سفارت استرالیا قرار گرفته‌اید؟
سفارت استرالیا به ما اعلام کرده است که یک جا به جایی مکانی در حال وقوع است و آنها به خاطر این جا به جایی، بخش صدور ویزایشان را به صورت موقت تعطیل کرده‌اند و افراد برای دریافت ویزا باید به کنسولگری‌های استرالیا در کشورهای همسایه که این سفارتخانه اعلام می‌کند مراجعه کنند.
تا کنون بیست سفارتخانه در تهران، بخش صدور ویزای خود را برون سپاری کرده‌اند
آیا آماری دارید که تاکنون چند سفارتخانه در تهران بحث صدور ویزای خود را برون سپاری کرده‌اند؟
تاکنون بیست سفارتخانه در تهران برون سپاری کرده‌اند که بیشتر کشورهای اروپایی هستند. موضوع برون سپاری یک استاندارد بین‌المللی است که سال‌ها است در کشورهای دیگر انجام شده است.
آیا این برون سپاری، به صورت عینی باعث شده است که رسیدگی به درخواست‌های صدور ویزا تسریع شود؟
قطعاً در این زمینه تسهیلاتی را ایجاد کرده است و این روند خیلی بهتر از آن است که افراد جلوی سفارتخانه‌ها صف می‌کشیدند.
به سفارت‌های خارجی در تهران، گفته‌ایم که باید حتماً پاسخگوی شکایت شهروندان ایرانی باشند
تاکنون چندین بار اخباری منتشر شده مبنی بر اینکه در سفارتخانه‌های خارجی در ایران به خصوص کشورهای اروپایی، رفتارهای ناشایستی با شهروندان ایرانی انجام شده است و خبرهایی نیز در رابطه با ایجاد بازار سیاه در مورد صدور روادید و دریافت وقت مصاحبه برای سفارتخانه‌های کشورهای اروپایی منتشر شده است. پیگیری‌های وزارت امور خارجه در این زمینه به کجا رسیده است؟
اگر مردم در روند اخذ ویزا، تخلفی را مشاهده کنند و در این ارتباط شواهد و اسنادی داشته باشند، می‌توانند شکایتی را از آن سفارتخانه به وزارت امور خارجه ارائه کنند و حتماً دستگاه دیپلماسی کشور این شکایت را پیگیری می‌کند. تاکنون شکایاتی را که دریافت کرده‌ایم، پیگیری کرده و به سفارت‌های مقیم نیز گفته‌ایم که باید حتماً پاسخگو باشند. من از همین جا به شهروندان کشورمان اعلام می‌کنم که اگر در جریان این پروسه تخلفی را مشاهده کردند، می‌توانند با ارائه اسناد و مدارک، شکایت خود را ارائه کنند تا ما آن را پیگیری کنیم.
البته باید به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که صدور ویزا و روادید جز حقوق حاکمیتی کشورها است و حتی اگر ویزایی برای فردی جهت سفر به کشور یصادر شود و در هنگام سفر آن فرد به آن کشور، پلیس فرودگاه کشور مقصد، اطلاعات جدیدی به دست آورد که مثلاً ورود آن فرد به آن کشور همراه با مشکلاتی است، میتواند در همان فرودگاه از ورود آن فرد به آن کشور جلوگیری کند و به اصطلاح آن را دیپورت کنند و این یک حق حاکمیتی است.
موضوع مهاجرت باعث شده کشورهای غربی در دادن ویزا ملاحظات بیشتر و سخت‌تری را در پیش بگیرند
شما تاکید دارید که بحث ویزا یک حق حاکمیتی است، ولی خیلی از دانشجویان و مردم هستند که در موارد اورژانسی و ضروری احتیاج داشته‌اند که به کشوری سفر کنند ولی سفارتخانه آن کشور از صدور ویزا خودداری به عمل آورده است و یا ویزا را در زمانی صادر کرده که عملاً اضطراری که وجود داشته رفع شده است. در همین چارچوب در بسیاری از موارد شاهد این بوده‌ایم که دانشجویان برای ادامه تحصیل از دانشگاه‌های اروپایی پذیرش گرفته‌اند اما سفارتخانه‌های آن کشورها در تهران زمان مصاحبه آنها را بسیار دیر تعیین کردند، چنان که زمان ثبت‌نام دانشگاه به اتمام رسیده است؟
ما با سفرای خارجی در تهران به صورت مرتب از طریق اداره کل کنسولی ارتباط داریم. خود آنها می‌گویند که تلاش دارند تسهیلات بیشتری را برای صدور ویزا فراهم کنند، در ارتباط با موارد انسانی نیز به آنها تاکید کرده‌ایم که ملاحظات حقوق بشری و نیازهای انسانی و خانوادگی افراد را در نظر بگیرند. ما همچنان در حال گفت‌وگو با آنها در این زمینه هستیم که روند صدور ویزا سریع‌تر شود و مشکلات کمتری برای اتباع کشورمان ایجاد شود. آنها برون سپاری صدور ویزا را نیز در همین راستا انجام داده‌اند، ولی همان طور که گفتم هر کشوری قوانین و مقررات خاص خودش را دارد و سفارتخانه‌ها نیز بر اساس قوانین کشورشان روادید را صادر می‌کنند. در کنار این موضوع بحث مهاجرت نیز مطرح است. در حال حاضر یکی از موضوعاتی که در کشورهای غربی به صورت جدی مطرح است، بحث مهاجرت و تعداد افراد زیادی است که متقاضی مهاجرت به آنجا هستند. البته طبق اسناد و مدارک ایران جز ۲۰ کشور اول مهاجر فرست نیست و خارج از این لیست قرار دارد، ولی در مجموع همان طور که اشاره شد بحث مهاجرت یکی از دلایلی است که باعث شده کشورهای غربی در دادن ویزا ملاحظات بیشتر و سخت‌تری را در پیش بگیرند.
از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر متقاضی مهاجرت در کشور، فقط ۴۰۰ هزار نفر دارای برنامه قبلی جهت مهاجرت بوده‌اند
شما می‌گوئید که ایران جز ۲۰ کشور اول مهاجر فرست نیست، ولی اخباری که در رسانه‌های خارجی منتشر شده است، بیانگر این موضوع است که با افزایش موج مهاجرت از ایران به دیگر کشورها از جمله کشورهای غربی روبرو هستیم. چنان که در این رابطه آژانس ملی جرایم بریتانیا گزارشی را منتشر کرد و در آن گزارش اشاره شد که به دلیل افزایش مشکلات اقتصادی تعداد ایرانیانی که تلاش دارند از طریق غیر قانونی از جمله راه دریا به انگلستان وارد شوند، افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
عوامل مختلفی میتواند در بحث مهاجرت مؤثر باشد، ولی طبق آماری که داریم افرادی که بحث مهاجرت را مطرح کرده‌اند و متقاضی این موضوع بوده‌اند حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر هستند و از این تعداد ۴۰۰ هزار نفر دارای برنامه قبلی جهت مهاجرت بوده‌اند. در بررسی‌ها نیز آماری در نظر گرفته می‌شود که افراد دارای برنامه قبلی جهت مهاجرت باشند و طبق بررسی‌های انجام شده ۴۰۰ هزار نفر دارای برنامه‌ریزی قبلی جهت مهاجرت هستند. زمانی مثل موقعی که مشکلات اقتصادی تشدید می‌شود، تعداد میزان افرادی که اظهار علاقه به رفتن می‌کنند، افزایش پیدا می‌کند، ولی در آمار کسانی مد نظر قرار می‌گیرند که دارای برنامه‌ریزی قبلی برای این موضوع هستند.
جز ۲۰ کشور اول مهاجر فرست در دنیا، نیستیم
این آمار چگونه استخراج شده است؟ آیا بر اساس یک نظر سنجی بوده است؟
این آماری است که همکاران ما در بخش پیگیری مساله مهاجرت در وزارت خارجه ارائه کرده‌اند و بر اساس همین آمار ما جز ۲۰ کشور اول مهاجر فرست نیستیم.
به اطلاعات مستندی، دست پیدا نکردیم
چندی پیش خبری در فضای مجازی منتشر شد که تعداد کودک ایرانی بدون حضور والدین‌شان از طریق دریا به انگلیس پناهنده شده‌اند. آیا این خبر صحت دارد؟ و آیا شما اطلاعاتی در این زمینه دارید؟
ما این موضوع را بررسی کرده‌ایم و به اطلاعات مستندی مبنی بر اینکه چنین اتفاقی رخ داده باشد، دست پیدا نکردیم. همواره باید به این مساله توجه داشت که ممکن است تعدادی از اخباری که در فضای مجازی منتشر می‌شود، مستند نباشد و بر اساس شواهد و ادله منتشر نشود.
برخوردهای صورت گرفته با اتباع ایرانیان در گرجستان، سیستماتیک نیست
یکی از موضوعات کنسولی که در چند ماه اخیر در فضای جامعه به صورت جدی مطرح شد و حساسیت در مورد آن به وجود آمد، نحوه برخورد با اتباع ایرانی در خاک گرجستان بود چنان که شاهد رفتار ناپسند مأموران گرجستانی با یک خانم ایرانی در فرودگاه این کشور بودیم. در پی این اتفاق هیأتی کنسولی از ایران به گرجستان جهت پیگیری این موضوع اعزام شد، آخرین پیگیری‌ها در مورد این مساله به کجا رسید؟
بعد از وقوع این مسائل سفیر گرجستان در تهران به وزارت امور خارجه احضار و نسبت به تحولات رخ داده اعتراض شد. یادداشت رسمی هم در این رابطه دادیم و سفیر کشورمان در گرجستان نیز با مقامات گرجی در این زمینه گفت‌وگو کرد. هیأت کنسولی نیز از ایران به این کشور رفت و با مقامات آن کشور رایزنی‌ها و گفت‌وگوهایی را انجام داد، این هیأت همچنین به فرودگاه تفلیس رفت و چگونگی برخوردها با مسافران ایرانی را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. در آنجا مقامات گرجستانی گفتند که ممکن است بعضاً مواردی از این گونه رفتارها صورت گرفته باشد، ولی این موضوع سیستماتیک نیست و سیاست دولت گرجستان در این چارچوب نیست. در مقابل مقامات گرجستانی نیز این انتظار را داشتند که شهروندان ایرانی قوانین آن کشور را رعایت کنند و اگر در فرودگاه، ویزای توریستی می‌گیرند با استفاده از این ویزا به دنبال خرید ملک یا ثبت‌نام در دانشگاه نروند و یا تجارت‌نکنند، این اقدامات خلاف قوانین ویزای توریستی است ولی ما متأسفانه بعضاً شاهد این گونه سوءاستفاده‌ها بوده‌ایم و مقامات گرجستانی اعلام کرده‌اند که با این مسائل به صورت جدی برخورد خواهند کرد چرا که آنها می‌گویند ما هدفمان از ایجاد تسهیلات لازم برای سفر اتباع دیگر کشورها به گرجستان بدون روادید، گردشگری، جذب توریسم و درآمدزایی بوده است و اینکه افرادی بخواهند از ویزای توریستی برای اهداف دیگری استفاده کنند، قابل قبول نیست.
در پی این اتفاقات وزارت امور خارجه در اطلاعیه‌ای به شهروندان ایرانی اعلام کرد که به جز موارد ضروری به گرجستان سفر نکنند و به تازگی نیز پس از شروع «آنفولانزا» در این کشور وزارت امور خارجه بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد که شهروندان ایرانی به گرجستان سفر نکنند، آیا شما آماری از میزان کاهش سفر اتباع ایرانی به گرجستان دارید؟
آمار دقیقی در این زمینه نداریم و این موضوعی است که مربوط به آژانس‌ها و معاونت گردشگری است. در پی اتفاقاتی که رخ داد، ما از شهروندان ایرانی خواستیم که از سفر به گرجستان به جز موارد ضروری بپرهیزند تا تکلیف این موضوع مشخص شود. مقامات گرجستانی نیز در مقابل به ما تاکید کردند که مساله پیش آمده شخصی بوده و با فردی که این نوع برخورد را انجام داده است، برخورد می‌کنند. در مقابل انتظار دارند که اتباع ایرانی نیز مقرارت آن کشور را رعایت کنند. در مورد بحث بیماری نیز ما همواره این ملاحظات را داریم و هر موقع در کشوری بیماری واگیرداری شیوع پیدا کند، به اتباع ایرانی برای سفر به آن کشور هشدار می‌دهیم تا دقت بیشتری داشته باشند، ولی همان طور که گفتم آماری از اینکه به چه میزان سفر به گرجستان کاهش پیدا کرده است نداریم.
میزان سفر ایرانی‌ها به خارج از کشور کاهش پیدا کرده است / ترکیه، آذربایجان و ارمنستان همچنان مقصد اول گردشگران ایرانی است
بیشترین مقصد اتباع ایرانی برای سفرهای خارجی کدام کشورها هستند؟
کشورهای همسایه از جمله ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و کشورهایی که تسهیلات ویزایی فراهم کرده‌اند مقصد اول گردشگران ایرانی است. البته طی مدت اخیر به دلیل افزایش قیمت‌ها، میزان گردشگری داخلی افزایش پیدا کرده است و ما شاهد کاهش سفر ایرانی‌ها به خارج از کشور هستیم.
آمریکایی بازداشت شده در ایران، نظامی نیست
چندی پیش در رسانه‌ها خبری مطرح شد که یک نظامی سابق آمریکایی در مشهد بازداشت شده است. وزارت خارجه ایران نیز در اطلاعیه‌ای این موضوع را تأیید کرد و همچنین پس از مدتی نقل قولی از سوی مقامات قضائی مطرح شد که این آمریکایی در ایران شاکی خصوصی دارد. آیا شما در جریان آخرین وضعیت وی هستید؟
قسمت اول را باید اصلاح کنم. ایشان نظامی آمریکایی نیست. یعنی در واقع آمریکایی است، ولی نظامی نیست، او سال‌هاست که به ایران به صورت شخصی تردد داشته است، چرا که گویی دوستانی در ایران دارد. دستگیری‌اش نیز مربوط به اخیر نیست. حدود شش الی هفت ماه پیش این دستگیری رخ داده است.
مسائل جاسوسی و امنیتی مطرح نیست
آیا در پرونده وی مسائل امنیتی و جاسوسی نیز مطرح است؟
تا آنجا که اطلاع داریم بحث دستگیری او به خاطر شکایت شاکی خصوصی است، مسائل امنیتی و جاسوسی نیز مطرح نیست و همان موقع که وی دستگیر شد بر اساس مقررات بین‌المللی و کنوانسیون وین دستگیری این فرد به سفارت سوئیس در تهران به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران گزارش شد.
آیا حکمی برای وی صادر شده است؟
هنوز حکم قطعی برای وی صادر نشده است و طبیعی است که اتباع خارجی نیز در ایران وقتی شاکی خصوصی داشته باشند باید دوره معمول رسیدگی قضائی را طی کنند.
از دو طریق در جریان دستگیری و بازداشت اتباع خارجی در ایران قرار می‌گیریم / پرونده شهروندان اردنی، امنیتی نیست
طبق برخی از اخبار منتشر شده چند ماه پیش نیز گویی تعدادی از شهروندان اردنی در ایران بازداشت شده‌اند. کاردار اردن در تهران نسبت به این موضوع واکنش نشان داده بود و خواستار این شده بود که ایران زمینه‌ای را فراهم کند که این افراد هر چه زودتر آزاد شوند. وضعیت پرونده آنها در حال حاضر چگونه است؟
باید توجه کنیم اقدامات و پیگیری‌هایی که وزارت خارجه انجام می‌دهد مسائل امنیتی نیست. این وزارتخانه عموماً از دو طریق در جریان دستگیری و بازداشت اتباع خارجی قرار می‌گیرد. در برخی از مواقع قوه قضائیه به ما اطلاع می‌دهد که فلان شهروند خارجی بازداشت شده و ما نیز طبق کنوانسیون وین به سفارتخانه‌ای که فرد تابعیت آن را دارد اطلاع می‌دهیم. در برخی از موارد نیز قبل از اینکه از منابع داخلی چنین موضوعی را دریافت کنیم سفارتخانه‌های خارجی به ما مراجعه می‌کنند و می‌گویند که ما اطلاعاتی داریم که شهروندمان دستگیر شده و از ما می‌خواهند که از طریق قوه قضائیه پیگیری‌هایی را در مورد وضعیت اتباع‌شان انجام دهیم و ما نیز به محض دریافت اطلاعات از قوه قضائیه به آن سفارتخانه اطلاع رسانی می‌کنیم و در همین چهارچوب تلاش می‌کنیم که انجام دیدار کنسولی بین آن فرد بازداشت شده و مقامات سفارتخانه پیگیر، تسهیل شود. البته در صورتی که تبعه بازداشتی چنین چیزی را بخواهد، چرا که بعضاً تبعه‌ای که بازداشت می‌شود علاقه‌ای ندارد که سفارتخانه کشورش در جریان پرونده او قرار بگیرد و ما نیز در همین چهارچوب به درخواست فرد بازداشت شده احترام می‌گذاریم و اطلاع رسانی کاملی به آن سفارتخانه نمی‌کنیم.
در چهارچوب این اطلاع رسانی فرد بازداشت شده در صورتیکه بخواهد سفارتخانه‌اش برایش وکیل می‌گیرد و ما در مجموع در چهارچوب روابطی که با کشورها داریم سعی می‌کنیم که زمینه را برای دیدارهای کنسولی بین اتباع و سفارتخانه‌ها تسهیل کنیم و تا آنجا که زمینه فراهم شود کمک کنیم که فرد بازداشت شده برای گذراندن دوران محکومیتش به کشور خودش منتقل شود.
در مورد پرونده شهروندان اردنی نیز تا آنجا که ما می‌دانیم پرونده آنها امنیتی نیست بلکه به علت ورود غیر قانونی به آب‌های ایران بازداشت شده‌اند و این موضوع نیز با توجه به گسترده بودن آب‌های سرزمینی ایران اتفاق می‌افتد.
۶۱۰۴ خارجی در زندان‌های ایران و ۳۰۰۰ ایرانی در زندان‌های خارج از کشور هستند
تعداد اتباع خارجی که در ایران بازداشت هستند و تعداد ایرانیانی که در خارج از کشور در زندان به سر می‌برند چه تعداد هستند. آیا آماری در این زمینه دارید؟
بر اساس آماری که قوه قضائیه در اختیار ما قرار داده است تعداد اتباع خارجی که در زندان‌های ایران به سر می‌برند ۶۱۰۴ نفر هستند و حدود ۳۰۰۰ نفر ایرانی نیز در زندان‌های خارج از کشور در حال طی کردن دوران محکومیت خود هستند.
این اتباع خارجی بازداشتی بیشتر شهروند کدام کشور هستند. به نظر می‌رسد که بیشتر شهروند کشور افغانستان باشند؟
بخش عمده‌ای از اتباع خارجی که در ایران به سر می‌برند مهاجر غیرقانونی هستند و با توجه به اینکه تعداد مهاجران افغانستانی در ایران زیاد است این طبیعی است که تعداد افراد بازداشتی نیز بیشتر متعلق به این کشور باشند. البته از دیگر کشورهای همسایه و منطقه نیز در بین این افراد حضور دارند که بعضاً به دلایل مختلف از جمله ورود غیر قانونی به ایران بازداشت شده‌اند.
اتباع ایرانی بیشتر به خاطر مسائلی چون مواد مخدر و یا سرقت در دیگر کشورها بازداشت شده‌اند
آیا اطلاع دقیقی دارید که اتباع ایرانی در خارج از کشور بیشتر به چه دلیلی بازداشت شده‌اند و جرم عمده آنها چیست؟
اتباع ایرانی بیشتر به خاطر مسائلی چون مواد مخدر و یا سرقت در دیگر کشورها بازداشت شده‌اند. البته در برخی از موارد به خاطر تفاوت قوانین کشورها با ایران این شهروندان بازداشت شده‌اند. مثلاً فرد بازداشت شده در ایران، نوعی قرص مصرف می‌کرده و با همین قرص به کشور همسایه سفر کرده ولی در آن کشور همسایه داشتن آن قرص جرم بوده و به همین علت فرد بازداشت شده است.
شهروندان ایرانی برای کسب تابعیت دیگر کشورها، باید از تابعیت ایران خارج شوند
با توجه به اینکه ایران موضوع دو تابعیتی را قبول ندارد سوالم این است که آیا آمار دقیقی داریم که به چه میزان ایرانی‌های دو تابعیتی در زندان‌های کشور به سر می‌برند؟
آمار دقیقی در این زمینه ندارم و همانطور که اشاره شد اطلاع وزارت خارجه از این موضوعات از طریق قوه قضائیه و سفارتخانه‌های خارجی که شهروندشان در ایران دچار مشکل شده آگاه می‌شود. مسئله‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کنم این است که شاید اصطلاح دو تابعیتی اصطلاح درستی نباشد. چرا که بیشتر به آن معناست که فردی دو تابعیت دارد و این موضوع برای دو کشور که محل زندگی آن فرد می‌باشد، مورد قبول واقع شده است. در حالی که ما طبق قانون فعلی کشورمان فقط تابعیت ایرانی را داریم و اگر کسی بخواهد تابعیت دیگری بگیرد باید از تابعیت ایران خارج شود، سند خروج بگیرد و بعد از آن برای کسب تابعیت کشور دیگری اقدام کند و تا وقتی این کار را انجام نداده و بدون اطلاع ایران تابعیت جای دیگری را گرفته، از نظر ایران او همچنان تابعیت ایران را دارد و تابعیت دیگر مورد پذیرش ایران نیست.
وزارت خارجه از تسهیل روند کسب تابعیت برای فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی دفاع می‌کند
چندی است که در کشور از جمله در دولت و مجلس این موضوع مطرح است که این زمینه فراهم شود که فرزندانی که از مادران ایرانی و پدران غیر ایرانی متولد می‌شوند راحت‌تر بتوانند تابعیت ایران را کسب کنند ولی هنوز روند این موضوع به صورت کامل طی نشده و گویی این مسئله دارای مخالفانی است؟
وزارت خارجه برای اینکه خانم‌های ایرانی از چنین حقی برخوردار باشند تلاش زیادی انجام داده است و از این موضوع دفاع می‌کند. در لایحه اخیری که دولت در این زمینه به مجلس فرستاد وزارت امور خارجه کاملاً از این لایحه دفاع کرد و پیگیری‌هایی را نیز انجام داد و اکنون مسئله مورد اشاره در مجلس در حال تصمیم گیری است. در سال ۸۴ مجلس قانونی را تصویب کرد که در آن قانون به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی اجازه می‌داد که بعد از ۱۸ سالگی به شرطی که یک سال در ایران باشند، درخواست تابعیت بدهند و در واقع بر اساس این قانون مراحل کسب تابعیت سریع‌تر پیش می‌رود. در آن قانون یک فرجه زمانی مشخص شده بود و آن این بود که افراد ظرف دو سه سال پس از ۱۸ سالگی باید این کار را انجام دهند. این در حالی بود که بعضاً مشاهده می‌کردیم که برخی از افراد بعد از آن فرجه زمانی برای کسب تابعیت اقدام می‌کردند و این موضوع روند کسب تابعیت را برای آنها سخت می‌کرد.
ما در وزارت خارجه این موضوع را پیگیری کردیم که این فرجه زمانی افزایش پیدا کند تا افرادی که دیرتر نیز اقدام کرده‌اند، بتوانند از مزایای این قانون استفاده کنند. در لایحه‌ای که اکنون در مجلس مطرح است، تلاش بر این است، که فرزندان حاصل از ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی که در ایران متولد می‌شود بتوانند قبل از ۱۸ سال تابعیت بگیرند. این موضوع موافقان و مخالفانی دارد که در حال بحث بر روی آن هستند. برخی از NGOها نیز به این موضوع ورود پیدا کرده‌اند و به بیان دلایل و نقطه نظرات خود در مورد موافقت یا مخالفت با این لایحه پرداخته‌اند.
پس با توجه به این موضوع، مزایای لایحه جدید شامل فرزندانی می‌شود که از مادر ایرانی و پدر خارجی در ایران متولد شده باشند و در مورد افرادی که از مادر ایرانی و پدر خارجی در خارج از ایران متولد شوند صدق نمی‌کند.
اگر مجلس این موضوع را گسترش دهد که فرزند متولد شده از زن ایرانی در هر نقطه‌ای از جهان بتواند در مورد کسب تابعیت ایرانی اقدام کند ما با آن مخالفتی نخواهیم داشت، به شرط آنکه آن فرد تمایل برای این موضوع داشته باشد.
بعضاً گفته می‌شود که علت مخالفت‌ها با این موضوع این است که از این طریق اتباع خارجی از جمله اتباع افغانستانی که به صورت غیرقانونی وارد ایران شده‌اند با ازدواج با یک خانم ایرانی و بچه دار شدن می‌توانند روند کسب تابعیت خود را نیز تسریع ببخشند. آیا علت مخالفت‌ها به این موضوع محدود می‌شود؟
شاید برخی از مخالفت‌ها مربوط به این موضوع باشد، برخی از کسانی که معتقد هستند که باید در مورد این قانون بررسی بیشتری بشود، نگران این هستند که تعدادی از اتباع کشورهای همسایه با استفاده از این قانون با این هدف به ایران سفر کنند که با ازدواج با یک زن ایرانی و بچه دار شدن از او از طریق همسر ایرانی خود و فرزندشان تابعیت ایرانی بگیرند و در واقع روند کسب تابعیت خود را سریع‌تر انجام دهند.
چندی پیش اخباری در رسانه‌ها مطرح شد مبنی بر اینکه در فرودگاه‌های بین‌المللی سراسر کشور روادید الکترونیک صادر می‌شود. این موضوع با چه هدفی صورت گرفته و آیا شامل مرزهای زمینی نیز خواهد شد؟
بحث صدور روادید الکترونیکی موضوعی است که سال‌ها در کشورهای مختلف دنیا مطرح بوده و بسیاری از کشورها آن را اجرایی و عملیاتی کرده‌اند. وزارت خارجه نیز از چند سال پیش انجام این موضوع در دستور کارش بوده است ولی باید زیرساخت‌های آن فراهم می‌شد. این مسئله از اواخر سال گذشته از فرودگاه امام خمینی (ره) به عنوان پایلوت آغاز شد و پس از مدتی در فرودگاه شیراز و مشهد نیز صورت گرفت و از آذرماه این مسئله در کلیه فرودگاه‌های بین‌المللی کشور در مورد همه کشورها به جز کشورهای همسایه در حال انجام است.
علت اینکه در مورد کشورهای همسایه تا کنون انجام نشده است چیست؟
این موضوع یعنی صدور روادید الکترونیک با همکاری نیروی انتظامی (پلیس فرودگاه) صورت گرفته است و اتباع کشورهای همسایه که از طریق فرودگاه بین‌المللی به ایران سفر می‌کنند می‌توانند در فرودگاه ویزای الکترونیک بگیرند اما یک سری اتباع کشورهای همسایه از طریق مرزهای زمینی وارد می‌شوند که ما باید برای صدور روادید الکترونیکی تجهیزات لازم را در مرزهای زمینی‌مان قرار دهیم تا آنها به شبکه وصل شوند. این اتفاق هنوز کامل رخ نداده و امیدواریم با همکاری نیروی انتظامی تا آخر امسال این موضوع محقق شود، با تحقق روند صدور ویزای الکترونیک دیگر احتیاجی به برچسب و زدن مهر ورود و خروج نخواهد بود. چرا که در شبکه اطلاعات ورود هر تبعه خارجی ثبت می‌شود و دستگاه‌های مسئول نیز به این شبکه دسترسی دارند و مطلع هستند که این تبعه خارجی چه زمانی ورود پیدا کرده و چه زمانی باید خارج شود، بنابراین دیگر احتیاجی به زدن مهر ورود و خروج در ویزای فرد وجود ندارد.
برخی بعضاً مطرح کرده‌اند که موضوع صدور ویزای الکترونیک که دیگر در آن مهر ورود و خروج زده نمی‌شود به خاطر این صورت گرفته است که اتباع دیگر کشورها یی که به ایران سفر می‌کنند پس از آن برای سفر به آمریکا دچار مشکل نشوند و این موضوع باعث کاهش سفر توریست‌های خارجی به ایران نیز نشود؟
طرح صدور ویزای الکترونیک مربوط به سه چهار سال قبل است. قبل از اینکه دولت کنونی آمریکا بر روی کار بیاید و به این مسئله‌ای که شما اشاره کردید ربطی ندارد.
امکان جعل ویزا را به حداقل رسانده‌ایم
آیا از این طریق مشکل اتباع خارجی برای سفر به ایران و آمریکا حل شده است یا نه؟ یعنی در واقع تأثیری برای حل این موضوع دارد؟
هدف ما از راه اندازی این موضوع مسئله‌ای که شما اشاره کردید نیست. یکی از اهداف مهم ما برای صدور ویزای الکترونیک جلوگیری از امکان جعل بوده است. از این طریق ما امکان جعل ویزا را به حداقل رسانده‌ایم و مشکلاتی که به خاطر این موضوع وجود داشت به حداقل رسیده است.
در مورد وضعیت پناهندگان ایرانی در صربستان با مقامات سازمان ملل صحبت کرده‌ایم
چندی پیش در رسانه‌های داخل کشور تصاویری از وضعیت نامناسب پناهجویان ایرانی در صربستان منتشر شد به نحوی که طبق تصاویر آنها از داشتن امکانات اولیه محروم بودند. آیا وزارت خارجه پیگیری‌هایی برای حل مشکل آنها انجام داد، با توجه به اینکه به نظر می‌رسد پناهجویان ایرانی در استرالیا نیز با مشکلات زیادی روبرو هستند.
ما در مقابل وضعیت هر شهروند ایرانی چه پناهنده و چه مهاجر مسئولیت داریم. در مورد صربستان نیز اطلاعاتی را در ارتباط با وضعیت پناهندگان ایرانی در آن کشور کسب کردیم. وضعیت آنها را در تهران و بلگراد پیگیری کردیم و از مقامات صربستان خواستیم که طبق قوانین بین‌المللی تسهیلات لازم را برای آنها فراهم کند. در این زمینه به سازمان ملل نیز اطلاع دادیم مقامات بلگراد به ما قول دادند که اگر مشکل و کمبودی وجود دارد تلاش خود را به کار خواهند بست که این مشکلات را حل کنند.
در مورد تعداد ایرانیان خارج از کشور، رقمی بین دو تا هفت میلیون نفر مطرح است / بانک اطلاعات ایرانیان خارج از کشور را ایجاد شده است
آیا وزارت خارجه و دیگر دستگاه‌های مسئول در کشور آمار دقیقی از تعداد ایرانیان ساکن در خارج از کشور دارند؟
همانطور که می‌دانید آمار متفاوتی در این زمینه وجود دارد. رقمی بین دو تا هفت میلیون در این زمینه مطرح شده است. دبیرخانه شورایعالی ایرانیان در وزارت خارجه تلاش کرده که بانک اطلاعات ایرانیان خارج از کشور را ایجاد کند و در همین چهارچوب توانسته آماری از ایرانیان خارج از کشور به دست آورد. البته این آمار شامل کسانی هست که به سفارتخانه‌های ما در خارج از کشور مراجعه کردند و برای انجام امور کنسولی و شهروندی خود با سفارت در ارتباط هستند. این رقم نزدیک به چهار میلیون است ولی قطعاً تعداد ایرانیان خارج از کشور بیش از این مقدار است. امیدواریم که با کمک ایرانیان خارج از کشور بتوانیم این بانک اطلاعاتی را کامل کنیم.
اغلب ایرانیان خارج از کشور در کشورهای آمریکا، کانادا، انگلیس، آلمان و سوئد اقامت دارند
ایرانیان خارج از کشور بر اساس آمار به دست آمده بیشتر در کدام کشورها ساکن هستند؟
حضور ایرانیان در کشورهای آمریکا، کانادا، انگلیس، آلمان و سوئد بیشتر است. حدود ۴۰۰ هزار ایرانی در کانادا زندگی می‌کنند ولی متأسفانه به علت بسته بودن دفاتر کنسولی اتباع دو کشور به خصوص ایرانیان ساکن در کانادا با مشکلات جدی مواجه هستند. ما در مذاکراتی که با کانادایی‌ها داشتیم بر این موضوع تصریح کردیم که این زمینه فراهم شود که هر چه زودتر بخش کنسولی سفارتخانه‌های دو کشور کار خود را آغاز کند. چرا که از نظر مقررات بین‌المللی این امکان وجود دارد که دو کشور قبل از اینکه روابط سیاسی خود را از سر بگیرند می‌توانند به اتباع‌شان در آن کشورها خدمات کنسولی ارائه دهند.
دولت کانادا، هنوز به درخواست کنسولی ما پاسخی نداده است
دولت کانادا هنوز به درخواست ما پاسخی نداده و ما همچنان پیگیری‌های خود را در این زمینه ادامه می‌دهیم. اکنون در وزارت خارجه بخشی با عنوان ایرانیان ساکن در کانادا تشکیل شده است و ما در این قسمت سعی می‌کنیم که به اتباع ایرانی در کانادا خدمات کنسولی ارائه دهیم. کانادایی‌ها نیز به ما گفته‌اند که برای ایجاد تسهیل در روند کار، نیروهایشان را در سفارتخانه‌های کشورهای همجوار ایران در بخش کنسولی افزایش داده‌اند تا راحت‌تر بتوانند به ایرانیان خدمات ارائه دهند. علی رغم همه این موضوعات ما امیدواریم که هر چه زودتر دولت کانادا این زمینه را فراهم کند که فعالیت‌های کنسولی دو کشور آغاز شود.
در وزارت خارجه برای انجام بهتر امور مربوط به ایرانیان خارج از کشور سامانه‌هایی را طراحی کرده‌ایم که از جمله آنها سامانه تاک است که از طریق این سامانه از جمله دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور مشغول به تحصیل هستند می‌توانند تسهیلات خوبی را دریافت کنند. همچنین با رایزنی‌ها و مشورت‌هایی که با قوه قضائیه انجام داده‌ایم تلاش کرده‌ایم که روند ارائه خدمات مربوط به ازدواج و طلاق در نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور به شهروندان کشورمان تسریع گردد و برخی از بروکراسی‌هایی که در این زمینه وجود دارد برطرف شود. در واقع طی چند سال اخیر سامانه‌های مختلفی برای تسهیل امور کنسولی فراهم شده که انشالله همه آنها به سامانه جامع کنسولی منتقل می‌شوند و این زمینه ایجاد می‌شود که هم ارائه خدمات به شهروندان راحت‌تر شود و هم از سو استفاده و جعل مدارک جلوگیری شود.
برای تجار ایرانی و عراقی روادید چند بار ورود صادر می‌شود
یکی از از موضوعات مهمی که در بحث روادید بعضاً در کشور به عنوان یک تقاضا مطرح می‌شود تلاش جهت لغو روادید میان تهران و بغداد است، به نظر می‌رسد که دولت عراق همچنان با انجام لغو روادید برای اتباع دو کشور مخالف است در حالی که ایران از این موضوع استقبال کرده است ولی چندی پیش اخباری منتشر شد که قرار است تسهیلاتی برای روادید تجار و بازرگانان دو کشور فراهم شود. این موضوع به کجا انجامید؟
ما با عراقی‌ها صحبت کردیم که این زمینه فراهم شود که برای تجار و فعالان اقتصادی دو کشور که به صورت مکرر به عراق و ایران رفت و آمد دارند روادید چند بار ورود به صورت سریع صادر شود. در مورد این موضوع دو کشور توافق کرده‌اند و در مرحله بعد باید ایران و عراق نام افرادی که شامل این موضوع می‌شوند را با یکدیگر رد و بدل کنند و بعد از آن تجار خود تقاضای دریافت اینگونه روادید را ارائه دهند.
علت اجرایی نشدن توافق کنسولی ایران و عربستان، به رفتار دولت ریاض باز می‌گردد
چندی پیش بین ایران و عربستان نیز توافقی حاصل شد که دفاتر کنسولی دو کشور راه اندازی شود ولی به نظر می‌رسد که هنوز این موضوع اجرایی نشده است. علت آن چیست؟
اجرایی نشدن این موضوع به رفتار طرف مقابل یعنی عربستان باز می‌گردد. در توافقی که دو کشور با یکدیگر داشتند، قرار شد که دفتر کنسولی ایران در جده فعال شود و ما حتی در این زمینه مسئول دفتر خود را معرفی کردیم ولی آنها تا کنون ویزایی صادر نکرده‌اند. عربستان نیز در همان ابتدا مطرح کردند که دفتر کنسولی‌شان را در مشهد ایجاد کنند که ما با آن مخالفت نکردیم ولی هنوز اقدامی عملی از سوی آنها صورت گرفته است و همچنان پیگیر هستیم که این زمینه فراهم شود که دفاتر کنسولی ایجاد شود.
داشتن چند تابعیت برای شهروندان ایرانی جرم نیست / ایرانیان چند تابعیتی می‌توانند در کشور ملک داشته باشند
به نظر می‌رسد که در داخل کشور سیاست یگانه‌ای در مورد ایرانیان خارج از کشور وجود ندارد و صداهای متفاوتی در این ارتباط شنیده می‌شود، از طرف دیگر برخی از ایرانیان خارج از کشور از بازگشت سفر به ایران هراس دارند و مواردی چون بازداشت و یا مصادره اموال‌شان را مطرح می‌کنند. لطفاً توضیح دهید که سیاست کلی ایران بخصوص وزارت خارجه در مورد ایرانیان خارج از کشور و بازگشت‌شان به ایران چیست؟
اینکه صداها و نظرات مختلفی در داخل کشور در ارتباط با بحث ایرانیان خارج از کشور و موضوع تابعیت مطرح می‌شود مساله مهمی نیست و مشکلی در این زمینه وجود ندارد. ما باید تلاش کنیم صدایی که از طرف مرجع مسئول در این مورد اعلام می‌شود، جدی‌تر گرفته شود و با عنوان سیاست اصلی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه قلمداد شود. اخیراً رئیس محترم قوه قضائیه اعلام کردند که صرف داشتن تابعیت‌های مختلف و یا چند تابعیت برای شهروندان ایرانی جرم نیست. ایشان صحبت صریحی را در این زمینه مطرح کردند و این صحبت میتواند نحوه و چگونگی برخورد با اتباع را مشخص کند. در این صحبت به نوعی گفته شده که اگر کسی بدون اجازه دولت ایران تابعیت مضاعفی گرفته باشد، با آن برخوردی نمی‌شود، گرچه قطعاً از یک سری حقوق محروم خواهد شد از جمله اینکه نمی‌تواند شغل دولتی داشته باشد و یا کاندیدای انتخاباتی چون مجلس و ریاست جمهوری شود. در مورد بحث اموال نیز باید بگویم مشکلی در این ارتباط وجود داشت که با توافق مجلس، وزارت خارجه و دیگر مراجع مربوطه، مشکل حل شد و ما به دفاتر نمایندگی ایران در خارج از کشور نیز این موضوع را اعلام کردیم. لذا این افراد می‌توانند که در ایران ملک داشته باشند و اگر بخواهند سرمایه‌گذاری نیز انجام دهند باید در چارچوب مقررات سازمان سرمایه‌گذاری عمل کنند که در آنجا نیز یک سری تضمین‌ها برای این افراد ایجاد می‌کنند. بنابراین هیچ مشکلی برای کسانی که می‌خواهند خدماتی را به کشور ارائه دهند و یا سرمایه‌گذاری در ایران بکنند وجود ندارد.
علی‌رغم توضیحاتی که شما دادید ما تاکنون چندین بار شاهد بوده‌ایم که برخی از ایرانیان خارج از کشور در هنگام ورود در فرودگاه بازداشت شده‌اند و این باعث ایجاد ترس بین آنها برای بازگشت شده است.
اگر فردی مرتکب جرمی شده باشد، قاعدتاً باید در ارتباط با این جرم مجازات مربوطه را طی کند و فرقی ندارد که یک یا چند تابعیت داشته باشد. آن‌هایی که ایرانی هستند و جرمی انجام داده‌اند و دادگاه حکمی برای آنها صادر کرده است، بعد از ورود به کشور باید مراحل قضائی را طی کنند و دوران محکومیت را بگذرانند و این موضوعی است که در همه کشورها صدق می‌کند. در کنار این موضوع باید به این مساله نیز توجه شود که بعضاً می‌بینیم که در دیگر کشورها بر خلاف قوانین بین‌المللی با برخی از ایرانیان در خارج از کشور برخوردهای جدی صورت می‌گیرد و تعدادی از آنها به اتهامات واهی تحت تعقیب قرار می‌گیرند و زندانی می‌شوند که نمونه اخیر آن خانم هاشمی است. شما دیدید چگونه ایشان صرفاً به این خاطر که قرار بوده به عنوان شاهد در دادگاهی شرکت کند، بازداشت شد و با او چه برخوردهایی صورت گرفت.
دیپلمات ایرانی با وجود داشتن حق مصونیت، بازداشت شده است
شما به وضعیت ایرانیان در خارج از کشور اشاره کردید. اکنون یکی از افرادی که در این زمینه پرونده‌اش مورد توجه وزارت خارجه قرار گرفته آقای «اسدالله اسدی» است. آیا خبری از آخرین وضعیت دادگاه این دیپلمات ایرانی که محل ماموریتش وین بود ولی در آلمان بازداشت شد و سپس به درخواست دولت بلژیک به بروکسل استرداد شد دارید؟
بعد از بازداشت آقای اسدی به دولت‌های آلمان، بلژیک و اتریش به خاطر این موضوع اعتراض کردیم چرا که ایشان در حال بازگشت به محل ماموریت‌شان بودند و براساس ماده ۴۰ کنوانسیون وین دارای مصونیت بودند، لذا نباید دستگیر می‌شدند. ماده ۴۰ این کنوانسیون تصریح می‌کند دیپلماتی که مقیم یک کشور است، در زمان عزیمت به محل ماموریتش از مصونیت برخوردار است بنابراین از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، اصل بازداشت آقای اسدی مغایر با قوانین بین‌المللی است. در حال حاضر پرونده ایشان در کشور بلژیک مراحل قضائی را طی می‌کند، همکاران کنسولی ما نیز در حال پیگیری وضعیت ایشان هستند، سفارتخانه‌های ایران در کشورهای اتریش، آلمان و بلژیک نیز از همان ابتدای کار یک سری تسهیلات را برای ایشان فراهم کردند ولی باز هم تاکید می‌کنم که از نظر ما این بازداشت غیرقانونی است چرا که ایشان دارای مصونیت بودند.
اسدالله اسدی، تفهیم اتهام شده است
آیا برای ایشان در دادگاه بلژیک حکمی صادر شده است؟
تا آنجا که می‌دانم پرونده ایشان هنوز به مرحله رسیدگی دادگاه نرسیده است، ایشان تفهیم اتهام شده‌اند، وکلایشان نیز در حال مطالعه پرونده و تدوین لایحه دفاعیه برای ایشان هستند ولی هنوز دادگاهی برگزار نشده است.
دیدگاه