خطر جنگ آب در خاورمیانه جدی است| ایران ۸۰ درصد منابع آبی خود را استفاده می‌کند
استاد ژئوپلیتیک دانشگاه خوارزمی معتقد است بحران آب جنوب غربی آسیا ممکن است در کوتاه مدت به درگیری‌های داخلی و جنگ‌های بین کشوری منجر شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از ایسنا، مراد کاویانی اظهار کرد: جنوب غرب آسیا سرمنشأ و علت وجودی تمدن‌های امروزی است، اما کشورهایی که امروزه در این منطقه وجود دارد چون بر اساس منفعت‌طلبی کشورهای استعمارگر انگلیس، فرانسه و…. به وجود آمده‌اند هیچ نظم ساختاری به عنوان یک کشور ندارند و به نوعی نمونه بارز ضرب‌المثل «خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می‌رود دیوار کج هستند.»
وی افزود: این مسئله باعث شده عمده کشورهای جنوب غرب آسیا علاوه بر آنکه دچار ناامنی داخلی باشند باعث ایجاد ناامنی خارجی بین کشوری هم باشند.
کاویانی یکی از مشکلاتی که کشورهای این منطقه را درگیر کرده را بحران آب عنوان و اظهار کرد: در سه دهه اخیر مبحثی به نام بحران آب در این منطقه مطرح و باعث ایجاد مشکلاتی با چهره‌های متفاوت شده است.
وی افزود: کشور ترکیه در منطقه بالا دست جنوب غرب آسیا قرار گرفته و کوه‌های شرق این کشور تأمین کننده آب در حوضه دجله و فرات است، برخلاف کشورهای پایین دست مانند سوریه و عراق، آبی مازاد بر نیاز در این کشور وجود دارد و چون تأمین کننده اصلی آب برای کشورهای فرو دست است کشورهای پایین دست خصوصاً عراق و سوریه به ترکیه وابستگی شدیدی دارند.
این استاد ژئوپلتیک دانشگاه خوارزمی ادامه داد: بر همین اساس آب ابزاری برای نفوذ به کشورهای سوریه و عراق تبدیل شده و این کشور با احداث سد آتاتورک بر روی فرات و مجموعه سدهای ایلیسو بر روی دجله، توان بالایی برای کنترل منابع ورودی آب به این دو کشور دارد.
کاویانی در خصوص مقایسه این دو مجموعه سد با سدهای ایران عنوان کرد: تنها یک سد از مجموعه سدهای آتاتورک برابر با تمامی سدهای ایران است البته هنوز به طور کامل آبگیری نشده است.
کاویانی در ادامه به تغییرات اقلیمی جهانی که در حال رخ دادن است اشاره و اعلام کرد: در دو دهه اخیر شاهد افزایش دما در سطح جهان بوده‌ایم، این افزایش دما در منطقه ما خود را به شکل افزایش تبخیر نشان داده است، فقط در یک بخش این افزایش تبخیر باعث کاهش آب ورودی به جنوب عراق و در نتیجه کاهش آب ورودی به هورهای جنوب عراق شده و زیست بوم‌های جانوری،گیاهی و حتی انسانی را از بین برده و به صورت مراکز برای ریزگرد بر ایران اثر گذاشته است.
این استاد دانشگاه خوارزمی با اشاره به آشفتگی عراق در دوران پس از صدام تصریح کرد: مسئولین عراقی از آن زمان تا کنون در حال سامان دادن به وضعیت این کشور در مسائل مختلف هستند، البته با سقوط داعش وضعیت کشور عراق بهتر شده و مسئولین به فکر توسعه خصوصاً در بخش آب هستند، البته سوریه هم با بهبود اوضاع سیاسی عراق، وضع بهتری پیدا خواهد کرد.
وی افزود: در این وضعیت بخش عمده‌ای از منابع آب عراق را ترکیه و ۱۰ درصد آن توسط ایران تأمین می‌شود؛ با این وجود رویکرد عراق نسبت به ایران و ترکیه برای دریافت منابع آبی بسیار تهاجمی است ؛ این درحالی است که در ۱۵ سال اخیر ۲۵ استان ما خصوصاً استان‌های غربی تحت تأثیر ریزگردها و آلودگی‌هایی با منشأ کشور عراق بوده‌اند.
کاویانی ادامه داد: این گرد و خاک‌ها باعث تعطیلی‌های بی مورد، ناکارآمد کردن سیستم حمل و نقل شهری و از همه مهمتر به خطر انداختن و درگیر کردن سلامت شهروندان ایرانی شده و هزینه‌های گزافی را بر دوش ایران گذاشته است.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه خوارزمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تهدیدات ناشی از بحران آب بر خلیج فارس هم اشاره و اعلام کرد: یکی از تأثیرات این وضعیت بر خلیج فارس، افزایش شوری است، بخشی از این شوری به علت سد و بندهایی است که خود ما ایجاد و آب ورودی به اروندرود را کاهش داده‌ایم.
کاویانی ادامه داد: حل این مشکل تا حدی بر عهده دانشگاهیان است اما متأسفانه خوب عمل نکرده‌ایم، ما به عنوان قشر دانشگاهی موظفیم مسائل و مشکلات را در مجامع جهانی، جلسات و نشست‌های علمی عنوان کنیم.
وی یکی دیگر از مشکلاتی که باید به آن پرداخته شود را برداشت بیش از حد از منابع زیرزمینی و هدررفت آب در ایران عنوان و اعلام کرد: اگر کشوری ۴۰ درصد منابع آبی خود را استفاده کند به عنوان کشور بحران زده شناخته می‌شود، نکته قابل توجه این است که ایران ۸۰ درصد منابع آبی خود را استفاده می‌کند. علاوه بر این متأسفانه ما ۹۰ درصد منابع خود را در کشاورزی استفاده می‌کنیم که ۶۰ درصد این مقدار هم هدر می‌رود.
وی در ادامه گفت: این در حالی است که ایران تقریباً بارش‌های خود را از دست داده و تنها باران اندکی در فصل زمستان دارد و تنها منبع تامین آب برای کشور بارش‌های شدید، کوتاه مدت و سیلابی است، بارش‌های ایران تقریباً نصف شده است بنابراین باید همین سیلاب‌ها را مدیریت کنیم.
کاویانی خاطرنشان کرد: ادامه این وضعیت در جنوب غرب آسیا ممکن است در کوتاه مدت به درگیری‌های داخلی و جنگ‌های بین کشوری منجر شود اما با توجه به اینکه تنها راه در حال بحران آب ایجاد گفتمان‌های چند جانبه است کشورها در بلندمدت تن به مذاکره برای حل تنش‌ها خواهند داد.
دیدگاه